Farklı ph'lı topraklara uygulanan fosforlu gübrelerle organik materyallerin fosfor adsorbsiyonu, bazı mikro besin maddelerinin değişimi ve biyolojik özelliklere etkileri
The effects of phosphorus fertilizers and organic materials under different soil ph on phosphorus adsorption, changes in some micronutrients and biological properties of soils
- Tez No: 953778
- Danışmanlar: PROF. DR. RASİM KOÇYİĞİT
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Ziraat, Agriculture
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Toprak Bilimi ve Bitki Besleme Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 304
Özet
Bu çalışma, farklı pH'ya sahip topraklarda fosforlu gübrelerin (TSP ve ham kaya fosfat) çeşitli organik materyallerle (biochar, vermikompost, ahır gübresi) birlikte uygulanmasının toprakta fosfor adsorpsiyon kapasitesi, mikro besin elementlerinin yarayışlılığı ve biyolojik özellikler üzerindeki etkilerini belirlemeyi amaçlamıştır. Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesinde yürütülen bu araştırma, asidik, nötr ve bazik özellik gösteren üç farklı toprak tipinde, iki fosforlu gübre ve üç organik materyal kombinasyonu kullanılarak yürütülmüş, hem inkübasyon hem de saksı denemeleriyle desteklenmiştir. Araştırmada elde edilen bulgular, fosforlu gübrelerin organik materyallerle birlikte uygulanmasının toprakta hem toplam hem de inorganik fosfor miktarını önemli ölçüde artırdığını göstermektedir. Özellikle ahır gübresi ve vermikompost uygulamaları, mikrobiyal aktiviteyi ve enzimatik süreçleri teşvik etmiş ve bu sayede, fosforun yarayışlılığını önemli ölçüde arttırmıştır. Ayrıca kullanılan bu organik materyaller, toprağın organik maddesini ve özellikle inorganik azot seviyelerini yükselterek toprağın verimlilik potansiyelini arttırmıştır. pH'nın fosforun alınabilirliği üzerindeki etkisi belirgin olmuş, asidik topraklarda ham kaya fosfat ve ahır gübresi kombinasyonu pH'yı artırarak fosfor alımını kolaylaştırırken, bazik topraklarda biochar'ın pH'yı daha da yükselterek bazı durumlarda fosforun fiksasyonuna neden olduğu gözlenmiştir. Araştırma bulgularına göre, asidik, nötr ve bazik reaksiyonlu topraklarda fosfor adsorpsiyon kapasitesi, tüm toprak tiplerinde fosfor adsorpsiyonunun 1. saatten itibaren hızla arttığını ve 3. günde maksimum düzeye ulaştığını, ardından 5. ve 7. günlerde bu artışın yavaşladığını ortaya koymuştur. Çalışmada yapılan uygulamaların, mikro elementler üzerine de önemli etkileri olduğu görülmüş ve özellikle HKF+Vermikompost ve HKF+Ahır gübresi uygulamalarının, Zn, Fe, Mn ve Cu elementlerinin alınabilir formlarını artırarak topraktaki yarayışlılığını arttırdığı gözlenmiştir. Ayrıca, toprakların mikrobiyal biyokütle (MBC), dehidrogenaz (DHA) ve fosfotaz enzim aktiviteleri, uygulanan fosforlu gübrelerin organik materyallerle birlikte kullanımına bağlı olarak önemli düzeyde artış göstermiştir. Özellikle HKF+Ahır ve HKF+Vermikompost uygulamaları, tüm toprak reaksiyonlarında MBC ve enzim aktivitelerinde en yüksek değerlere ulaşmıştır. Sonuç olarak, toprak sağlığının geliştirilmesi ve fosfor kullanımının etkinliğinin arttırılması açısından fosforlu gübrelerin organik materyallerle uygulamaları, tarımda sürdürülebilirlik açısından önemli avantajlar sağlamaktadır. Toprak pH'sı, fosfor formu ve organik materyal türü dikkate alınarak yapılan bu kombinasyonlar, fosforun bitkiye yarayışlı hale gelmesini artırmakta, mikro besin elementlerinin hareketliliğini desteklemekte ve toprak biyolojik özelliklerini olumlu yönde etkilemektedir.
Özet (Çeviri)
This study aimed to determine the effects of phosphorus fertilizers (TSP and ground crude rock phosphate (GRP)) in combination with various organic materials (biochar, vermicompost, farmyard manure) on phosphorus adsorption capacity, micronutrient availability and biological properties in soils with different pH. This research was conducted at Tokat Gaziosmanpaşa University, Faculty of Agriculture, using two phosphorus fertilizers and three organic material combinations in three different soil types with acidic, neutral and basic properties, and supported by both incubation and pot trials. The findings of the study show that the application of phosphorus fertilizers in combination with organic materials significantly increases the amount of both total and inorganic phosphorus in the soil. In particular, farmyard manure and vermicompost applications promoted microbial activity and enzymatic processes, thereby significantly increasing the availability of phosphorus. In addition, these organic materials increased soil fertility by increasing soil organic matter and especially inorganic nitrogen levels. The effect of pH on phosphorus uptake was significant; in acidic soils, the combination of ground rock phosphate and farmyard manure increased pH and facilitated phosphorus uptake, while in basic soils, biochar further increased pH and in some cases caused fixation of phosphorus. According to the research findings, phosphorus adsorption capacity in acid, neutral and basic reaction soils revealed that phosphorus adsorption in all soil types increased rapidly from the 1st hour and reached the maximum level on the 3rd day, then this increase slowed down on the 5th and 7th days. It was observed that the treatments also had significant effects on microelements and especially GRP+Vermicompost and GRP+Farm treatments increased the availability of Zn, Fe, Mn and Cu in the soil by increasing their available forms. In addition, microbial biomass (MBC), dehydrogenase (DHA) and phosphotase enzyme activities of soils increased significantly due to the use of applied phosphorus fertilizers together with organic materials. Especially, GRP+Farm and GRP+Vermicompost treatments reached the highest values in MBC and enzyme activities in all soil reactions. In conclusion, in terms of improving soil health and increasing the efficiency of phosphorus utilization, applications of phosphorus fertilizers with organic materials provide important advantages in terms of sustainability in agriculture. These combinations, considering soil pH, phosphorus form and organic material type, increase the availability of phosphorus to plants, support the mobility of micronutrients and positively affect soil biological properties. In this respect, the study sheds light on new strategies for phosphorus fertilization and the contribution of organic materials.
Benzer Tezler
- Konya Ovası'nda yetiştirilen şekerpancarının verimliliğine çinkonun etkisi
The Effect of zinc on the fertility of sugar beet grown in the Konya plain
MUSTAFA TURHAN
- Nano demir, demir sülfat ve Fe-EDDHA uygulamalarının mısır bitkisinin gelişimine etkileri
Effects of nano iron, iron sulfate and Fe-EDDHA applications on the growing of corn plant
SEDA SARI
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
ZiraatSelçuk ÜniversitesiToprak Bilimi ve Bitki Besleme Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET ZENGİN
- Fazla kireçli toprakta yetiştirilen domatesin verim ve verim unsurlarına farklı su düzeyleri ile potasyum ve magnezyum uygulamalarının etkileri
Effects of different water levels with potassium and magnesium applications on the yield and yield components of tomato grown in high lime soil
MAHMOUD NAZZAL
Doktora
Türkçe
2025
ZiraatSelçuk ÜniversitesiToprak Bilimi ve Bitki Besleme Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET ZENGİN
- Farklı dikim zamanı, malç ve parafin uygulamalarının Antalya koşullarında aşılı-köklü asma fidanı üretimine etkisi üzerinde araştırmalar
Başlık çevirisi yok
RUHSAR ARICA
Yüksek Lisans
Türkçe
1992
ZiraatAkdeniz ÜniversitesiBahçe Bitkileri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. H. İBRAHİM UZUN