Engelli sınıf öğretmenlerinin okul iklimine uyumu
The adaptation of disabled classroom teachers to the school climate
- Tez No: 953815
- Danışmanlar: DOÇ. DR. MUAMMER BAHŞİ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
- Anahtar Kelimeler: Engelli öğretmenler, Okul iklimi, Kapsayıcı eğitim, Uyum süreci, Mikroagresyon, Psikolojik güvenlik, Disabled teachers, School climate, İnclusive education, Adaptation process, Microaggressions, Psychological safet
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Fırat Üniversitesi
- Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel Eğitim Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Sınıf Eğitimi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 109
Özet
Bu araştırma, engelli sınıf öğretmenlerinin görev yaptıkları okullarda karşılaştıkları fiziksel, sosyal, yönetsel ve psikolojik koşulları temel alarak okul iklimine uyum süreçlerini incelemeyi amaçlamaktadır. Eğitim sistemlerinin kapsayıcı yapısını değerlendirme noktasında, engelli öğretmenlerin deneyimleri hem bireysel hem de kurumsal düzeyde önemli ipuçları sunmaktadır. Ancak Türkiye'de bu konuya yönelik yapılan çalışmalar oldukça sınırlıdır ve genellikle öğrenci merkezli kapsayıcı eğitim anlayışı üzerinden yürütülmektedir. Bu bağlamda araştırma, engelli öğretmenlerin okul iklimiyle kurdukları ilişkinin çok boyutlu doğasını ortaya koyarak, literatürdeki önemli bir boşluğu doldurmayı hedeflemektedir. Araştırmada nitel araştırma yöntemlerinden olgu bilim (fenomenoloji) deseni benimsenmiştir. Farklı engel türlerine (görme, işitme, fiziksel ve kronik hastalık) sahip 17 sınıf öğretmeniyle yarı yapılandırılmış görüşmeler gerçekleştirilmiştir. Elde edilen veriler, içerik analizi yoluyla tematik olarak çözümlenmiş; bu süreçte kodlar, alt temalar ve ana temalar oluşturulmuştur. Analizler sonucunda, engelli öğretmenlerin okul iklimine uyumunu etkileyen beş ana tema belirlenmiştir: Fiziksel erişim imkânları, sosyal destek ve ilişkiler, yönetim tutumu, mesleki tatmin ve uyum stratejileri ile algılanan zorluklar ve çözüm önerileri. Katılımcıların çoğu, okul ortamında karşılaştıkları yapısal ve kültürel engellerin yalnızca fiziksel değil, aynı zamanda psikolojik ve sosyal boyutta da etkili olduğunu belirtmiştir. Bununla birlikte bireysel çaba, meslektaş dayanışması ve yönetsel duyarlılık gibi unsurların, uyumu kolaylaştırıcı işlev gördüğü ifade edilmiştir. Araştırma, hem kuramsal düzeyde hem de eğitim politikaları bağlamında önemli katkılar sunmaktadır. Engelli öğretmenlerin yalnızca eğitim sistemine dâhil edilmesi değil; bu sistem içinde desteklenmeleri, görünür kılınmaları ve eşit koşullarda görev yapmaları gerektiği vurgulanmaktadır. Bu doğrultuda, okul yöneticilerinin etik liderlik becerileri, fiziksel erişilebilirlik düzenlemeleri, pozitif ayrımcılık politikaları ve sosyal destek sistemleri üzerine yeniden düşünülmesi önerilmektedir.
Özet (Çeviri)
This study aims to examine the adaptation processes of classroom teachers with disabilities to school climate by focusing on the physical, social, administrative, and psychological conditions they encounter in their workplace. The experiences of disabled teachers provide crucial insights at both individual and institutional levels for assessing the inclusiveness of education systems. However, research on this issue in Turkey remains limited and primarily focuses on student-centered inclusive education policies. In this regard, the current study addresses a significant gap in the literature by exploring the multifaceted relationship that disabled teachers establish with the school climate. The research employs a qualitative phenomenological design, one of the qualitative research methods. Semi-structured interviews were conducted with 17 classroom teachers who have different types of disabilities (visual, hearing, physical, and chronic illness). The data were analyzed through thematic content analysis, using a structure similar to NVivo, and codes, sub-themes, and main themes were derived accordingly. The analysis revealed five main themes that affect the adaptation of disabled teachers to the school climate: physical accessibility, social support and relationships, administrative attitudes, professional satisfaction and adaptation strategies, and perceived challenges and proposed solutions. Most participants emphasized that the barriers they encounter are not only structural but also deeply embedded in social and psychological dimensions. Nevertheless, individual effort, peer support, and administrative sensitivity were found to be facilitating factors in the adaptation process. This study offers significant contributions both at the theoretical level and in terms of educational policy. It emphasizes that the inclusion of disabled teachers in the education system must go beyond mere employment and should involve comprehensive support, visibility, and equitable working conditions. Accordingly, the study recommends that school administrators reconsider their leadership practices, ensure physical accessibility, implement affirmative action policies, and strengthen institutional support mechanisms.
Benzer Tezler
- Dezavantajlı okullarda öğretmen liderliğinin incelenmesi
Investigating teacher leadership in disadvantaged schools
IŞIL GÜREZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Eğitim ve ÖğretimZonguldak Bülent Ecevit ÜniversitesiEğitim Yönetimi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ SELÇUK TURAN
- İki öğretmen ile okul öncesi dört işitme engelli öğrencinin sınıf ortamında kullandıkları iletişim amaçlarının betimlenmesi
Başlık çevirisi yok
BERRİN ÇEKİRDEK
- Sınıf öğretmenlerinin engellilerde beden eğitimi ve spor dersinini etkileyen sorunlara ilişkin görüşlerinin incelenmesi: Kars ili örneği
Investigating classroom teachers? opinions on the problems affecting physical education and sport lessons of disabled people: The case of Kars
PERVİN TOPTAŞ DEMİRCİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2012
Eğitim ve ÖğretimKafkas ÜniversitesiEğitim Programları ve Öğretimi Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. İKRAM ÇINAR
- Sınıf öğretmenlerinin zihin engelli kaynaştırma öğrencileri için sınıf içinde yaptıkları öğretimsel uygulamaların belirlenmesi
To determine the educational adaptations of class teachers for inclusive students with mental disabilities
MESUT ÖNDER
Yüksek Lisans
Türkçe
2007
Eğitim ve ÖğretimAbant İzzet Baysal ÜniversitesiÖzel Eğitim Ana Bilim Dalı
Y.DOÇ.DR. EMİNE ERATAY
- Okul öncesi dönemde entegrasyon sınıflarında bulunan 5-6 yaş grubundaki normal çocukların ve sınıf öğretmenlerinin zihinsel engelli çocukların sosyal uyum davranışları hakkındaki algılamalarının incelenmesi
A Research on normal pre-school children's at the ages of 5 and 6, and class teachers' way of perceiving the adaptation behaviour of mentally retarded children
DENİZ KARAMANLI
Yüksek Lisans
Türkçe
1998
Ev EkonomisiHacettepe ÜniversitesiÇocuk Gelişimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. NİLGÜN METİN