Geri Dön

Ekrem Çelebi'nin albümlerinde yer alan seçili 4 bozlak icrasının transkripsiyonu ve bağlama-vokal icra tekniği açısından incelenmesi

Transcription and analysis of 4 selected bozlak performances in Ekrem Çelebi's albums in terms of bağlama-vocal performance technique

PDF İndir

  1. Tez No: 953880
  2. Yazar: HASAN VAPUR
  3. Danışmanlar: PROF. CİHANGİR TERZİ
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: Müzik, Music
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2025
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: İstanbul Teknik Üniversitesi
  10. Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Performans Ana Sanat Dalı
  12. Bilim Dalı: Çalgı-Ses Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 179

Özet

Bu çalışma, Orta Anadolu müzik kültürü içerisinde yer alan bozlak icralarındaki kendine has yorumu ve tavrıyla farklılaşan Ekrem Çelebi'nin icra karakterinin tespit edilmesi fikrinden yola çıkılarak oluşturulmuştur. Orta Anadolu müzik kültürü, Anadolu müziği içerisinde özgün konumda olan müzik karakterlerinden birisidir. Bozlaklar ve oyun havaları bu müzik kültürü içerisinde öne çıkmaktadır. Uzunhava formlarının alt dallarından birisi olması nedeniyle serbest ritimli ezgiler kategorisindedir. Bozlaklar hem makamsal ve edebi çeşitliliği, hem de teknik icra bakımından zengin bir karaktere sahiptir. Bu türün özel repertuarının icrası, vokal ve saz üzerinde belirli bir ustalık seviyesini gerektirmektedir. Bağlama performansı bakımından sağ ve sol el tekniklerindeki sanatsal süslemelerin bozlak icralarında sıklıkla kullanıldığı görülmektedir. Bu tekniklere hakim olunması icranın ön koşuludur ve bozlak icralarını farklı bir boyuta taşıyabilmektedir. Bozlaklar vokal icra bağlamında da birikim ve artistik sunuşları gerektiren özel bir türdür. Hançere ve gırtlak nağmelerinin yerinde bir şekilde kullanılması bozlakların icrası bakımından oldukça önemlidir. Orta Anadolu Abdal/Türkmen müziğinde Muharrem Ertaş, Hacı Taşan, Çekiç Ali ve Neşet Ertaş bu müzik geleneğinin yapı taşlarındandır. Sonrasında yöre içinden bu gelenek içinde yetişmiş farklı sanatçılar da ön plana çıkmıştır. Bu temsilcilerden birisi de Ekrem Çelebi'dir. Çelebi, adı geçen mahalli ustaların icraları ışığında yetişmiş mahir bir halk sanatkarıdır. İcra karakterinin dinamik yapısı ve bağlamasına olan hakimiyeti onu bozlak icralarında farklılaştırmış ve özgün hale getirmiştir. Ekrem Çelebi'nin vokal-enstrümantal performanslarında özellikle Çekiç Ali ve Neşet Ertaş etkileri icralarında görülmektedir. Farklı dinamikleri ve teknikleri kullanan Çelebi'nin, bozlaklar özelinde kayda değer yönleri mevcuttur. Bu bakımdan albümlerinde icra etmiş olduğu eser transkripsonlarının ve icra analizlerinin yapılması, saz ve vokal icracıların bu alanı daha iyi kavrayabilmeleri açısından önemlidir düşüncesindeyiz. Birçok ustanın icra tahliline literatür içerisinde rastlanılmaktadır ancak Ekrem Çelebi hakkında çalışmaların sınırlı olduğu tarafımızca tespit edilmiştir. Bu nedenle alana katkı sağlamak adına Ekrem Çelebi'nin icra karakterinin yansımalarının tespit edilmesi ve elde edilen verilerin çalgı-ses performans alanında kullanılması müzik kültürünün yaşatılması ve aktarılması açısından önem taşımaktadır. Bu çalışmanın konusu bu temeller üzerine şekillendirilmiştir. Ekrem Çelebi'nin bozlaklarda kullandığı süsleme, icra teknikleri ve melodik hareketler detaylı bir şekilde tarafımızca yapılan transkripsiyonlar üzerinden açıklanmıştır. Bu çalışmanın ilk bölümünde problem sorusu çerçevesinde kaynaklara ulaşma, veri toplama, verilerin analizi gibi çalışmanın nasıl yürütüldüğüyle ilgili süreç anlatılmıştır. İkinci bölümde THM'de uzun hava ve serbest ritimli türler, abdallar, Orta Anadolu abdalları ve bozlak formu konu edinilmiştir. Çalışmanın üçüncü bölümüne Ekrem Çelebi'nin hayatı, müzikal karakteri ve tercihleri, plak ve kasetleri, kullandığı icra ve süsleme teknikleri konu olmuştur. Dördüncü bölümde ise tarafımızca Ekrem Çelebi'nin icra karakterini detaylı olarak yansıtan 4 bozlağın saz ve vokal icra yönünden teknik unsurları incelenmiştir. Analizler çerçevesinde icracılar ve eğitimciler açısından Ekrem Çelebi ile ilgili kaynak olabilecek bir çalışmanın sınırları verilmeye ve yapılan transkripsonlar ve analizlerle alana katkı sağlanması amaçlanmıştır.

Özet (Çeviri)

This study is based on the idea of determining the performance character of Ekrem Çelebi, who differs with his unique interpretation and attitude in bozlak performances in Central Anatolian music culture. Central Anatolian music culture is one of the unique musical characters in Anatolian music. Bozlaks and oyun havas stand out in this music culture. Since it is one of the sub-branches of uzun hava forms, it is in the category of free rhythm melodies. Bozlaks have a rich character in terms of both makam and literary diversity and technical performance. The performance of the special repertoire of this genre requires a certain level of mastery of vocal and instrumental skills. In terms of baglama performance, it is seen that artistic ornaments in right and left hand techniques are frequently used in bozlak performances. Mastering these techniques is a prerequisite for performance and can take bozlak performances to a different dimension. Bozlaks are a special genre that requires knowledge and artistic presentations in the context of vocal performance. The proper use of hançere and larynx melodies is very important for the performance of bozlaks. Turkish Folk Music is rich in many different maqam, rhythmic, melodic, melodic and formal structures and has a distinct position among world music. Folk music is the traditional music that the people adopt and keep alive in the process without knowing the composer. As of the period, it was widely seen in rural areas and the people who made this music did not worry about making any art, but they carried this music from the past to the future. People have expressed the events they have experienced in life and the emotions and understandings they have felt through music within the framework of their own musical identities and the traditional dynamics of the region, local language and expression features. There are many forms within Turkish Folk Music. It is analyzed under the titles of rhythmic, free rhythmic and mixed rhythmic genres. Within the free rhythm genres, bozlaks have a distinct and unique place. Bozlaks are one of the elements of Abdal music culture. Bozlak is a Turkish word in terms of its origin. In Divan-ı Lügat-it Türk, the word bozlak is expressed as“to make a sound”,“to shout”,“to shout”,“to bellow”. In the Derleme Sözlüğü, it is stated that it is also used in different meanings such as“uzun hava”in Kırşehir and Central Anatolia, a type of bird in Burdur and Antalya,“tinder without oil, pine”in Muğla and Erzincan,“unplowed field”in Bolu, Kastamonu, Zonguldak and Samsun,“aba, woolen knitted garment, short-sleeved cardigan”in Kayseri and“story”in Adana and İçel. In Dede Korkut stories, it is also seen that the expression bozlak means to cry out, to wail. There are also different sources stating that the word Bozlak is used in the sense of crying out in pain, sorrow and lamentation. Bozlak is one of the free rhythm uzun hava genres in Turkish Folk Music. It is widespread in the southern parts of Kırıkkale, Kırşehir Nevşehir, Yozgat, Niğde, Konya, Kayseri, Kastamonu and Çorum in Central Anatolia. Although there is no exact information about how Bozlaks emerged, it is understood that Turkmen Abdals who settled in Central Anatolia performed this uzun hava genre. Bozlaks are common among Turkmen tribes and related tribal branches such as Abdal, Avşar (Afşar) and Aydos. These tribes spread to different geographies with various settlement movements and were also found in the Central Taurus Mountains and in independent regions. As a result of the sources examined, it can be said that the abdal, who are said to belong to a Turkmen tribe, came to Anatolia from Horasan and lived there, and that they played an active role during the Ottoman period. It can be thought that the majority of the Abdal groups were involved in music and earned their livelihood in this way. Within the framework of the sources, it can also be stated that this group had a nomadic, nomadic lifestyle in history. It is among the findings that these Abdals settled in Kırşehir, Kaman, Yozgat and neighboring regions after the Fırka-i Islahiye in the Ottoman period and established a presence in Central Anatolia. According to the sources analyzed, Turkmen tribes and abdal who came to Anatolia from Central Asia kept alive in Anatolia the written and oral texts, poems and rich music culture they adopted and transmitted. These Abdal/Türkmen, who later concentrated in Central Anatolia, kept their cultural heritage alive by being present in this region. In Central Anatolian music culture, folk artists, in other words local artists, have a great role in the transmission and survival of this culture. They have both transmitted this cultural heritage that they learned from their ancestors and grandfathers from the past, and they have also made new productions in the environment in which they grew up. Today, when it comes to Central Anatolia and bozlak, Hacı Taşan, Çekiç Ali, Neşet Ertaş are the main names that come to mind under the leadership of Muharrem Ertaş. These people have continued this musical culture and have also created new works. Each folk artist has a unique instrumental and vocal style. It is known that Muharrem Ertaş played the baglama on a regular basis and Hacı Taşan occasionally played the instrument in the so-called abdal düzeni (la-la-sol) with the empty lower string (la pitch) as the decision basis, and later Çekiç Ali and Neşet Ertaş played the instrument in the bozuk düzeni (la-re-sol) tuning with the decision basis on the re pitch (so-called closed). It is stated that Neşet Ertaş adopted this style of performance under the influence of Bayram Aracı. It can be said that this performance over the D pitch in bozuk düzeni is more favorable in performing the local style and showing agility. This form of performance was adopted in such a way that it became an integral part of Central Anatolian Abdal/Türkmen music. It may be an appropriate expression to say that these names became the idols of many local artists and people engaged in music in the following processes. In Central Anatolian Abdal/Turkmen music, Muharrem Ertaş, Hacı Taşan, Çekiç Ali and Neşet Ertaş are among the building blocks of this musical tradition. Afterwards, different artists from the region who grew up in this tradition came to the forefront. One of these representatives is Ekrem Çelebi. Çelebi is a skilled folk artist who grew up in the light of the performances of the aforementioned local masters. The dynamic nature of his performance character and his mastery of his baglama have differentiated him in bozlak performances and made him unique. In Ekrem Çelebi's vocal-instrumental performances, especially Çekiç Ali and Neşet Ertaş influences are seen in his performances. Çelebi, who uses different dynamics and techniques, has remarkable aspects in bozlaks. In this respect, we think that it is important for instrumental and vocal performers to make transcriptions and performance analyzes of the works he performed in his albums in order to better comprehend this field. The performance analysis of many masters can be found in the literature, but it has been determined that studies on Ekrem Çelebi are limited. For this reason, in order to contribute to the field, it is important to determine the reflections of Ekrem Çelebi's performance character and to use the data obtained in the field of instrument-voice performance in terms of keeping the music culture alive and transferring it. The subject of this study is shaped on these foundations. The ornamentation, performance techniques and melodic movements used by Ekrem Çelebi in bozlaks are explained in detail through the transcriptions made by us. In the first part of this study, the process of how the study was carried out such as accessing resources, data collection, data analysis within the framework of the problem question was explained. In the second part, uzun hava and free rhythm genres in THM, abdallar, Central Anatolian abdals and bozlak form are discussed. The third part of the study focuses on Ekrem Çelebi's life, his musical character and preferences, his records and cassettes, and the performance and ornamentation techniques he used. In the fourth part, the technical elements of 4 bozlaks, which reflect Ekrem Çelebi's performance character in detail, were analyzed in terms of instrumental and vocal performance. Within the framework of the analysis, it is aimed to give the boundaries of a study that can be a source for performers and educators about Ekrem Çelebi and to contribute to the field with the transcriptions and analyzes.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    772797

    Abdallık geleneği çerçevesinde Ekrem Çelebi: Hayatı, sanatı ve icra tahlili

    Ekrem Çelebi: His life, art and performance analysis in the framework of abdalism tradition

    KEMAL ÖZAVCI

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2022

    Güzel SanatlarArdahan Üniversitesi

    Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. BÜLENT KURTİŞOĞLU

    DR. ÖĞR. ÜYESİ SELAMİ AKIŞ

  2. Tez No

    743815

    Hayatı ve icra üslubu ile bir bağlama üstadı: Ekrem Çelebi

    A baglama master with his life and performance style: Ekrem Çelebi

    KANDEMİR YİĞİT ALKAN

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2022

    MüzikErciyes Üniversitesi

    Müzik Bilimleri Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ LEVENT DEĞİRMENCİOĞLU

  3. Tez No

    590488

    Mehmed Emirî Çelebi'nin hayatı, edebî kişiliği ve divânçesi (inceleme-metin)

    The life, literary personality and divançe of MehmedEmiri Çelebi (examination-text)

    ABDULMENAF YÜKSEL

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2019

    Türk Dili ve EdebiyatıHarran Üniversitesi

    Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. EKREM BEKTAŞ

  4. Tez No

    511309

    Kınalızâde Ali Çelebi'nin Tabakâtü'l-Hanefiyye adlı eserinin tahkik ve tahlili

    A critical study and analysis of Tabakâtu'l-Hanefiyye of Kınalizâde Ali Chelebi

    RAŞİT KOÇ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2018

    DinErciyes Üniversitesi

    Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ MENDERES GÜRKAN

  5. Tez No

    353367

    Ercüment Ekrem Talu'nun romanlarında mizah

    The understanding humor in Ercümend Ekrem Talu's novels

    HATİCE ARABACI

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2013

    Türk Dili ve EdebiyatıEskişehir Osmangazi Üniversitesi

    Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    YRD. DOÇ. DR. SONER AKPINAR

Geri Dön