Ortaokul öğrencilerinin bilgi işlemsel yaratıcılık becerisini sergileme süreçlerinin incelenmesi
Examining the processes of middle school students demonstrating computational creativity skills
- Tez No: 954097
- Danışmanlar: PROF. DR. ÜNAL ÇAKIROĞLU
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
- Anahtar Kelimeler: Bilgi İşlemsel Düşünme, Yaratıcılık, Bilgi İşlemsel Yaratıclık, Blok Tabanlı Programlama Platformları, Computational Thinking, Creativity, Computational Creativity
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Trabzon Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 149
Özet
Bilgi işlemsel düşünme ve yaratıcılık 21. Yüzyıl becerileri arasında önemli yere sahip olan iki beceridir. Yaratıcılık becerisinin bilgi işlemsel görevlerdeki problem durumlarını çözme süreçlerinde nasıl ortaya çıktığının incelenmesi bilgi işlemsel yaratıcılık (BİY) kavramı ifade eder. Bu doğrultuda bu çalışmada ortaokul öğrencilerinin bilgi işlemsel yaratıcılık becerisini sergileme süreçlerinin nasıl geliştiğini incelemek amaçlanmıştır. Kuramsal yapıda yaratıcılığın 4P çerçevesindeki süreç ve ürün alanları blok tabanlı programlama platformlarında (BTPP) süreçte kod kullanımı, ortam özellikleri kullanımı ve problem çözme yolu, üründe ise ekran çıktısı alt alanları olarak ele alınmıştır. Bu alanlarda yaratıcılık bileşenlerinin (akıcılık-esneklik-orijinallik) sergilenme durumları incelenmiştir. Bu amaçla blok tabanlı programlama platformlarını (BTPP) temsil özelliği taşıyan birbirinden farklı 5 BTPP'de 5 farklı etkinlik tasarlanmıştır. Etkinlikler 16 ortaokul öğrencisi ile uygulanmıştır. Çalışma keşfedici durum çalışması olarak yürütülmüştür. Veri toplama araçları olarak uygulama ekran kayıtları alınmış ve klinik mülakatlar gerçekleştirilmiştir. Ekran kayıtları ve etkinlik temelli klinik mülakatlar ise içerik analizi ile analiz edilmiştir. Ekran kayıtlarının analizlerinden elde edilen analizlerle BİY göstergeleri süreç odaklı ve ürün odaklı olarak şekillenmiştir. Süreç odaklı göstergeleri kod kullanımı göstergeleri (hareket, koşul, döngü...), ortam özellikleri göstergeleri (düzenleme işlemleri, ortam kontrolü…), problem çözme yolu göstergeleri (örüntüleyerek düşünme, işlemsel düşünme, sembolik düşünme,) oluşturmaktadır. Ürün odaklı göstergeler ise ekran çıktısı göstergeleri(biçimsel ürün, düşünsel ürün, kurgusal ürün) olarak şekillenmiştir. Ekran kayıtlarındaki nitel verilerin sayısallaştırılması ile elde edilen BTPP ortamlarında yaratıcılık bileşenleri bazlı puanlar ile BİY becerisi yaratıcılık bileşenlerinin sergilenme durumları kıyaslanarak açıklanmaya çalışılmıştır. Sonuçlar öğrencilerin BTPP alanlarına göre yaratıcılık bileşenlerinin her birindeki performans durumları“geliştirilmeli”,“ortalama”ve“yüksek”kategorilerinde ifade edilerek açıklanmıştır. Klinik mülakatların analizlerinden elde edilen verilerle BİY'in sergilenmesine etki eden faktörler ortaya koyulmuştur. Bilgi işlemsel yaratıcılığı sergilemede öne çıkan faktörler arasında; öğrencilerin kodlama bilgileri, blok tabanlı programlama platformlarının özellikleri ve problemlerin doğası öne çıkmıştır.
Özet (Çeviri)
Computational thinking and creativity are two skills that hold a significant place among 21st- century competencies. The examination of how creativity emerges in the process of solving problem situations in computational tasks is defined by the concept of computational creativity (CC). Accordingly, this study aims to investigate how middle school students develop processes for demonstrating computational creativity skills. Within the theoretical framework, the process and product dimensions of creativity based on the 4P model are addressed through sub-dimensions in block-based programming platforms (BBPPs). In the process dimension, indicators include code usage, use of platform features, and problem-solving strategies. In the product dimension, indicators are derived from screen outputs. The presence of creativity components—fluency, flexibility, and originality—were examined within these dimensions. For this purpose, five different activities were designed across five distinct BBPPs representing a variety of block-based environments. These activities were implemented with 16 middle school students. The study was conducted as an exploratory case study. Data collection tools included screen recordings of the implementations and clinical interviews. The screen recordings and activity-based clinical interviews were analyzed through content analysis. From the analysis of the screen recordings, CC indicators were shaped into process-oriented and product-oriented categories. Process-oriented indicators consisted of code usage (motion, condition, loop, etc.), use of platform features (editing actions, environment control, etc.), and problem-solving strategies (pattern thinking, operational thinking, symbolic thinking, etc.). Product-oriented indicators were identified as screen output categories (formal product, conceptual product, fictional product).By quantifying qualitative data from screen recordings, scores based on creativity components in BBPP environments were obtained, and the manifestation of computational creativity skills was explained by comparing these scores. The results were expressed by categorizing students' performances in each creativity component across BBPP domains as“needs improvement,”“average,”or“high.”Factors influencing the demonstration of CC were revealed through the analysis of clinical interviews. Prominent factors included students' coding knowledge, the features of block-based programming platforms, and the nature of the problems presented.
Benzer Tezler
- Ortaokul öğrencilerinin medya okuryazarlığı dersine ilişkin tutumları
The attitudes of the secondary school students towards media literacy course
CEYDA NAZA
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
Eğitim ve ÖğretimMuğla Sıtkı Koçman Üniversitesiİlköğretim Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MUSTAFA ERTÜRK
- Ortaokul öğretmenlerinin sınıf yönetimi becerileri ile örgüt kültürü algıları arasındaki ilişkinin incelenmesi: Konya ili örneği
Study of the relation between secondary school teacher class management skills and organization culture perceptions: Sample of Konya province
SÜLEYMAN UMAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
Eğitim ve ÖğretimMevlana ÜniversitesiEğitim Yönetimi, Teftişi, Planlaması ve Eko. Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUSA GÜRSEL
- Ortaokul Türkçe ders kitaplarında cinsiyet ifadeleri ve toplumsal cinsiyet rolleri
Gender expressions and gender roles in secondary school Turkish coursebooks
FUNDA YEŞİL
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
Eğitim ve ÖğretimMarmara ÜniversitesiTürkçe Eğitimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. LATİF BEYRELİ
- Ortaokul öğrencilerinin öğrenme stratejilerinin belirlenmesi
Determination of learning strategies of secondary school students
FATİH GÖKLER
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
Eğitim ve ÖğretimMarmara ÜniversitesiTeknoloji Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SEMRA ÜNAL
- Ortaokul öğrencilerinin problem çözmeye yönelik yansıtıcı düşünme becerilerini etkileyen faktörlerin hiyerarşik doğrusal modeller ile incelenmesi
Investigation of elementary school students' reflective thinking ability through problem solving by using hierarchical linear models
OSMAN TAT
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
Eğitim ve ÖğretimYüzüncü Yıl ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. GÜROL ZIRHLIOĞLU