Türkiye'de deri işleme sektöründe yeşil üretim
Green production in the leather processing sector in Turkey
- Tez No: 954272
- Danışmanlar: PROF. DR. ASUDE HANEDAR
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Deri Mühendisliği, Çevre Mühendisliği, Leather Engineering, Environmental Engineering
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Tekirdağ Namık Kemal Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Çevre Mühendisliği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 189
Özet
Deri sektörü, hayvansal yan ürünlerin yüksek katma değerli ürünlere dönüştürüldüğü bir sanayi koludur. Türkiye, geçmişten gelen geleneği, üretim altyapısı ve ihracat potansiyeliyle bu sektörde önemli bir aktördür. Günümüzde yaklaşık 350 civarında deri işleme tesisinin faaliyet gösterdiği ülkemizde, sektörün en büyük çevresel sorunları; yüksek su, enerji ve kimyasal tüketimi ile buna bağlı olarak oluşan atıksu kirliliği ve atıklardır. Çalışmada ülkemizde deri işleme sektörünün çevresel etkilerini ortaya koymak ve bu etkilerin azaltılması ile ilgili yeşil üretim önerileri sunmak amaçlanmıştır. Bu kapsamda bir büyükbaş ham deri işleme tesisi seçilmiş ve tesisin 2024 yılına ait verileri üzerinden günlük, aylık, yıllık ve üretim bazında hesaplamalar yapılmıştır. Buna göre seçilen tesiste 1 ton ham deri işleme için ortalama 15 m3 su, 105 m3 doğalgaz, 420 kW elektrik enerjisi ve 480 kg kimyasal kullanılmakta ve tesisten 11,5 m3 atıksu, 10 kg VOC, 2 ton CO2e sera gazı ve 541 kg atık oluşmaktadır. Çalışmada elde edilen veriler literatürle karşılaştırmalı olarak değerlendirilmiş ardından tesis için, uygulanabilirlik ve yatırım gereksinimlerine göre 3 aşamada ve toplam 8 adımda yapılandırılmış yeşil üretim iyileştirmeleri önerilmiştir. Önerilen iyileştirmelerin her bir adımı için su kullanımı, atıksu miktarı, atıksu kirlilik yükü, enerji tüketimi, sera gazı emisyonları, atık oluşumu ve kimyasal kullanımındaki azalma yüzdeleri ve bu değerlere bağlı olarak maliyetlerde sağlanacak düşüşler ve her öneri için öngörülen yatırım maliyetleri dikkate alınarak geri ödeme süreleri hesaplanmıştır. Bu kapsamda tesiste tüm önerilerin bir arada uygulandığı en ileri senaryo ile su ve enerji tüketimi yaklaşık %40–50, kimyasal kullanımı %20, atık oluşumu %40 oranında azalmakta ve bu sistemin geri ödeme süresi yalnızca 6 ay olmaktadır. Çalışmada aynı zamanda 20 deri firması ile yüzyüze anket çalışması da gerçekleştirilmiş ve anket çalışması sonuçlarına göre deri işleme sektöründeki firmaların yeşil üretime geçişi olumlu karşıladığını ancak uygulama maliyetleri ve kalite kaygıları nedeniyle çekimser kaldığı ortaya konmuştur. Bu çalışma, deri sektöründe çevresel etkilerin azaltılmasına yönelik uygulanabilir ve maliyet-etkin çözümler sunarak tipik bir deri işleme tesisinde yeşil üretime geçiş için kapsamlı bir yol haritası ortaya koymaktadır.
Özet (Çeviri)
The leather sector is an industry where animal by-products are transformed into high value-added products. Turkey is an important actor in this sector with its tradition, production infrastructure and export potential. Today, in our country, where approximately 350 leather processing facilities operate, the biggest environmental problems of the sector are; high water, energy and chemical consumption and the resulting wastewater pollution and waste. The study aims to reveal the environmental impacts of the leather processing sector in our country and to present green production suggestions regarding the reduction of these impacts. In this context, a large cattle rawhide processing facility was selected and daily, monthly, annual and production-based calculations were made based on the facility's data for 2024. Accordingly, an average of 15 m3 of water, 105 m3 of natural gas, 420 kW of electrical energy and 480 kg of chemicals are used for processing 1 ton of rawhide in the selected facility, and 11,5 m3 of wastewater, 10 kg of VOC, 2 tons of CO2e greenhouse gas and 541 kg of waste are generated from the facility. The data obtained in the study was evaluated comparatively with the literature, and then, according to the feasibility and investment requirements, green production improvements were proposed for the facility in 3 stages and a total of 8 steps. For each step of the proposed improvements, payback periods were calculated by considering the reduction percentages in water use, wastewater amount, wastewater pollution load, energy consumption, greenhouse gas emissions, waste generation and chemical use, and the reductions to be achieved in costs depending on these values, and the investment costs foreseen for each suggestion. In this context, with the most advanced scenario where all suggestions are applied together in the facility, water and energy consumption is reduced by approximately %40–50, chemical use by %20, and waste generation by %40, and the payback period of this system is only 6 months. A face-to-face survey was also conducted with 20 leather companies in the study, and according to the results of the survey, it was revealed that the companies in the leather processing sector welcomed the transition to green production positively, but remained hesitant due to implementation costs and quality concerns. This study provides a comprehensive roadmap for transitioning to green production in a typical leather processing facility by offering applicable and cost-effective solutions for reducing environmental impacts in the leather industry.
Benzer Tezler
- The circularization of the textile and ready-to-wear industry in Turkey: An evaluation in the context of the European green deal
Türk tekstil ve hazır giyim sektöründe döngüselleşmenin Avrupa yeşil mutabakatı bağlamında değerlendirilmesi
İBRAHİM ŞAPALOĞLU
Yüksek Lisans
İngilizce
2022
Ekonomiİstanbul Teknik Üniversitesiİşletme Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İPEK İLKKARACAN AJAS
DOÇ. DR. NİHAN YILDIRIM
- Türkiye ekonomisinde deri ve deri mamülleri sanayiinin yeri ve önemi
The Importance of the leather and leather product industries in the Turkish economy
GÜL UYSAL
Doktora
Türkçe
1999
Veteriner HekimliğiAnkara ÜniversitesiHayvancılık İşletme Ekonomisi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ENGİN SAKARYA
- Deri hazır giyimde tasarım ve üretim sürecinin incelenmesi yeni yaklaşımların tasarımlara yansıtılması
the analysis of design and production process of leather ready clothing the reflecting of new approaches to the designs
EMRE BÖLÜKBAŞOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Deri ve Kürk TeknolojisiDokuz Eylül ÜniversitesiTekstil ve Moda Tasarımı Ana Sanat Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ NEVBAHAR GÖKSEL
- Asya Türk Cumhuriyetleri ekonomik yapısı ve Türkiye ile dış ticari ilişkiler
The Economic structures of Asian Turkish Republies and their foreing trade with Turkey
YAŞAR BEDİR
- Türkiye'de Omni kanal perakendecilik: Bir içerik analizi çalışması
Omni channel retailing in Turkey: A content analysis study
BÜŞRA OKTAY
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
İşletmeAkdeniz ÜniversitesiPazarlama Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ RAİFE MELTEM YETKİN ÖZBÜK