İlkokul öğrencilerinin zorbalığa maruz kalma düzeyleri ve demografik/kişisel faktörlerle ilişkisi
The relationship between primary school students' exposure to bullying and demographic/personal factors
- Tez No: 954491
- Danışmanlar: DOÇ. DR. CÜNEYT AKAR
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
- Anahtar Kelimeler: Akran zorbalığı, dijital zorbalık, kişisel özellikler, aile yapısı, ilkokul, Peer bullying, digital bullying, personal characteristics, family structure, primary school
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Uşak Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel Eğitim Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Sınıf Eğitimi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 86
Özet
Bu araştırmanın amacı, ilkokul öğrencilerinin farklı türlerde zorbalığa maruz kalma düzeylerini ve bu durumun çeşitli demografik ve kişisel faktörlerle olan ilişkisini incelemektir. Çalışma kapsamında fiziksel, sözel, duygusal ve dijital olmak üzere dört temel zorbalık türüne odaklanılmış; bu türlerdeki maruz kalma oranları ile cinsiyet, yaş, aile yapısı ve medya kullanım alışkanlıkları gibi değişkenler arasındaki ilişkiler analiz edilmiştir. Araştırma, nicel yöntem çerçevesinde betimsel ve ilişkisel tarama modelleri kullanılarak yürütülmüştür. Bu modeller, mevcut durumu ortaya koymanın yanı sıra değişkenler arasındaki olası ilişkileri belirlemeyi amaçlamaktadır. Çalışma, Ege Bölgesi'ndeki bir ilçede öğrenim gören 281 ilkokul öğrencisiyle gerçekleştirilmiş; katılımcılar kolay ulaşılabilir örneklem yöntemiyle belirlenmiştir. Veri toplama aracı olarak, Çınkır ve Karaman-Kepenekçi tarafından geliştirilen ve Çankaya tarafından ortaokul düzeyine uyarlanan“Okullarda Şiddet/Zorbalık Ölçeği”, Demircioğlu ve Akar tarafından ilkokul öğrencileri için yeniden düzenlenmiş ve dijital zorbalık boyutu eklenerek güncellenmiştir. Fiziksel, sözel, duygusal ve dijital zorbalığı kapsayan 16 maddelik bu ölçek, doğrulayıcı faktör analizi ile geçerlilik açısından test edilmiştir. Araştırma bulgularına göre, öğrencilerin en çok maruz kaldığı zorbalık türü %37,76 ile sözel zorbalık olmuştur. Bunu sırasıyla %36,66 ile duygusal, %35,95 ile fiziksel ve %25,75 ile dijital zorbalık izlemiştir. Öğrencilerin toplam zorbalık puan ortalaması 27,32 (SS = 10,24) olarak hesaplanmıştır. Bu sonuçlar, sözel ve duygusal zorbalığın okul ortamında yaygın olarak deneyimlendiğini, dijital zorbalığın ise görece daha düşük düzeyde olmakla birlikte dikkat gerektiren bir sorun olduğunu göstermektedir. Cinsiyete göre incelendiğinde, erkek öğrencilerin zorbalığa maruz kalma oranlarının kız öğrencilere kıyasla daha yüksek olduğu belirlenmiştir. Dijital zorbalık oranı düşük düzeyde seyretmesine rağmen, dijital medya kullanım süresi ile zorbalığa maruz kalma arasında anlamlı bir ilişki bulunmuştur. Ayrıca yaş ilerledikçe zorbalığa maruz kalma oranlarının da arttığı gözlemlenmiştir. Buna karşılık, anne ve baba eğitim düzeylerinin zorbalıkla anlamlı bir ilişki göstermediği saptanmıştır. Öte yandan, uzun süreli televizyon izleme ve dijital oyun oynama gibi medya kullanım alışkanlıklarının zorbalık davranışlarıyla ilişkili olduğu tespit edilmiştir. Elde edilen bulgular, zorbalıkla mücadelede medya okuryazarlığının erken yaşlarda desteklenmesi, ailelerin bu konuda bilinçlendirilmesi ve okul temelli önleyici programların güçlendirilmesi gerektiğini ortaya koymaktadır.
Özet (Çeviri)
The aim of this study is to examine the extent to which primary school students are exposed to different types of bullying and to explore how this exposure relates to various demographic and personal factors. The study focuses on four types of bullying—physical, verbal, emotional, and digital—and analyzes the relationships between students' exposure levels and variables such as gender, age, family structure, and media use habits. The research was conducted using a quantitative approach, employing both descriptive and relational survey models. These models were chosen to depict the current situation and to identify potential relationships among the variables. The study was carried out with 281 primary school students from a district in the Aegean Region of Türkiye, selected through a convenience sampling method. For data collection, the“School Violence/Bullying Scale”developed by Çınkır and Karaman-Kepenekçi and later adapted for middle school students by Çankaya, was revised for primary school use by Demircioğlu and Akar. In this updated version, a digital bullying subscale was added. The 16-item scale, covering physical, verbal, emotional, and digital bullying, was validated through confirmatory factor analysis. According to the findings, the most frequently reported form of bullying was verbal bullying (37.76%), followed by emotional (36.66%), physical (35.95%), and digital bullying (25.75%). The average total bullying score among students was calculated as 27.32 (SD = 10.24). These results indicate that verbal and emotional bullying are the most prevalent in school settings, while digital bullying occurs at a lower but still noteworthy level. In terms of gender, male students were found to experience higher rates of bullying compared to female students. Although digital bullying had the lowest prevalence, a significant relationship was observed between the duration of digital media use and exposure to bullying. Additionally, an increase in age was associated with higher rates of bullying exposure. On the other hand, parental education levels did not show a significant correlation with bullying. Notably, media use habits—especially prolonged television viewing and digital gaming—were found to be linked to bullying experiences. These findings highlight the need to promote media literacy among students, raise awareness among families, and strengthen school-based preventive interventions in the fight against bullying.
Benzer Tezler
- İlkokul öğrencilerinin açık alanda oyun oynama tutumu ile akran zorbalığı arasındaki ilişkinin incelenmesi
Examination of the relationship between primary school students' attitudes to outdoor play and peer bullying
GÜLNUR EROĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Eğitim ve ÖğretimÇukurova ÜniversitesiSınıf Öğretmenliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FİLİZ YURTAL
- İlkokul öğrencileri için kapsamlı bir zorbalık ölçeği geliştirme çalışması
The comprehensive bullying scale for elementary school students: A study of developing a valid and reliable assessment instrument
HASAN TEZCAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Eğitim ve ÖğretimGaziantep ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. İBRAHİM TANRIKULU
- Ortaokul öğrencilerinin atılganlık düzeyi ile akran baskısı arasındaki ilişki: İstanbul ili Tuzla ilçesi örneği
The relationship among secondary school students' assertiveness level and peer pressure
U. ELEM PAMUK
Yüksek Lisans
Türkçe
2013
Eğitim ve ÖğretimYeditepe ÜniversitesiEğitim Yönetimi ve Denetimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HALİL EKŞİ
- Mahremiyet bilincinin akran zorbalığı ile ilişkisinin incelenmesi
Examining the relationship between privacy awareness and peer bullying
ŞUHEDA ÇEVİK
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
Eğitim ve ÖğretimSakarya ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MEHMET KAYA
- Ortaokul öğrencilerinin okul reddi ve okul terki risklerinin zorbalık- mağduriyet kategorilerine göre incelenmesi
Examining the risk of school refusal and school dropout of secondary school students according to bullying-victimization categories
MELİKE ÖZGÜ
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
Eğitim ve ÖğretimGazi ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ARİF ÖZER