Sprachliche Propaganda im Nationalsozialismus. Eine Retrospektive durch Viktor Klemperers, Lingua Tertii Imperi'
Nasyonal sosyalizmde dilsel propaganda. Viktor Klemperer'in 'Lingua Tertii Imperi' adlı eseriyle retrospektif bir yaklaşım
- Tez No: 954568
- Danışmanlar: DOÇ. DR. MUTLU ER
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Batı Dilleri ve Edebiyatı, Western Linguistics and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Almanca
- Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Alman Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Alman Dili ve Edebiyatı Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 111
Özet
Bu yüksek lisans tezi, Victor Klemperer'in Lingua Tertii Imperii (LTI) adlı eseri temelinde, dilin Nasyonal Sosyalizm döneminde bir propaganda aracı olarak nasıl kullanıldığını incelemektedir. Çalışmanın temel sorusu, dilin ideolojik yönlendirme, düşman imgelerinin inşası ve totaliter bir dünya görüşünün oluşturulması sürecinde nasıl araçsallaştırıldığıdır. Tez, NS rejiminin ideolojik temellerinden yola çıkarak, propaganda söyleminin dilsel düzlemde nasıl şekillendiğini ve hangi retorik stratejilerin kullanıldığını analiz etmektedir. Volksgemeinschaft (halk topluluğu), Blut und Boden (kan ve toprak), Herrenrasse (üst ırk) ve fanatisch (fanatik) gibi anahtar kavramlar, sürekli tekrar ve duygusal etki yoluyla toplumsal bilince nasıl yerleştirildikleri açısından ele alınmaktadır. Bir diğer odak noktası ise NS döneminde edebiyat ve medyada kullanılan stilize dildir. Bu bağlamda özellikle süperlatif (aşırılığı ve üstünlüğü vurgulayan ifadeler), savaşçı terminoloji ve sadeleştirilmiş cümle yapıları, ideolojik iletinin etkinliğini artırmak amacıyla kullanılmıştır. Edebiyat alanında uygulanan zorunlu uyumlaştırma (Gleichschaltung), sansür ve rejim yanlısı içeriklerin teşviki de eleştirel biçimde değerlendirilmektedir. Klemperer'in dil günlüğü, bu süreçte Dritte Reich'ın dilsel mekanizmalarını çözümlemek için retrospektif bir kılavuz görevi görmektedir. Gözlemleri, düşünce ve algının manipülasyonunda dilin ne kadar etkili kullanılabileceğini çarpıcı biçimde göstermektedir. Çalışma, dilin yalnızca ideolojik içeriği taşıyan bir araç değil, aynı zamanda bir egemenlik ve şekillendirme aracı olduğunu ortaya koymaktadır. Klemperer'in LTI eseri, totaliter rejimlerde dilin nasıl yönlendirilip gerçekliği biçimlendirdiğini açık biçimde göstermektedir.
Özet (Çeviri)
Diese Masterarbeit untersucht die Rolle der Sprache als Propagandainstrument im Nationalsozialismus anhand von Victor Klemperers Werk Lingua Tertii Imperii (LTI). Die zentrale Fragestellung lautet, wie Sprache zur ideologischen Beeinflussung, zur Schaffung von Feindbildern und zur Formierung eines totalitären Weltbildes instrumentalisiert wurde. Ausgehend von den ideologischen Grundlagen des NS-Regimes wird analysiert, wie sich Propaganda sprachlich äußerte und welche rhetorischen Strategien dabei im Vordergrund standen. Besonderes Augenmerk gilt der Nutzung von Schlüsselbegriffen wie „Volksgemeinschaft“, „Blut und Boden”, „Herrenrasse“ oder „fanatisch”, die durch ihre ständige Wiederholung und emotionalisierende Wirkung tief in das kollektive Bewusstsein eindrangen. Ein weiterer Fokus liegt auf der stilisierten Sprache in Literatur und Medien, etwa durch den gezielten Einsatz von Superlativen, martialischer Terminologie und vereinfachenden Formulierungen. Die Gleichschaltung des Literaturbetriebs sowie die systematische Zensur und Förderung regimetreuer Inhalte werden kritisch beleuchtet. Das sprachkritische Tagebuch von Klemperer dient dabei als retrospektive Leitlinie, um die sprachlichen Mechanismen des Dritten Reiches zu dekonstruieren. Seine Beobachtungen machen deutlich, wie subtil und zugleich wirkungsvoll Sprache zur Manipulation von Denken und Wahrnehmung eingesetzt wurde. Die Arbeit kommt zu dem Schluss, dass die Sprache im Nationalsozialismus nicht nur ideologische Inhalte transportierte, sondern selbst ein zentrales Herrschaftsmittel war. Klemperers LTI zeigt eindrücklich, wie totalitäre Systeme Sprache lenken, um Realität zu formen und Macht zu sichern.
Benzer Tezler
- Sprachliche und kulturelle Strukturähnlichkeiten zwischendem Französischen und Türkischen –Anschlussmöglichkeiten im Sinne einerHerkunftssprachendidaktik
Başlık çevirisi yok
SİNEM TEKİN
Yüksek Lisans
İngilizce
2019
DilbilimHumboldt-Universität zu BerlinPROF. DR. LUTZ KÜSTER
DR. KATHARİNA WİELAND
- Sprachliche kreativität in deutschsprachigen rap-texten -Am beispiel der übertragenen phraseologismus aus dem Türkischen
Almanca rap metinlerinde dilsel yaratıcılık- Türkçeden aktarılan kalıp sözler örneğinde
HEDİYE TEKİN
Yüksek Lisans
Almanca
2022
Alman Dili ve EdebiyatıAkdeniz ÜniversitesiAlman Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ SAFİYE GENÇ
- Das sprachliche handeln der lehrkraft und der studenten im fremdsprachenunterricht lesefertigkeit i
The lingustic behaviour of the lecturer and undergraduates in foreign language course reading skills i
ÖZLEM ERÖZDEMİR
Yüksek Lisans
Almanca
2006
DilbilimAnadolu ÜniversitesiAlman Dili Eğitimi Ana Bilim Dalı
DOÇ.DR. SEYYARE DUMAN
- Die Sprachliche situation in deutsch-Türkischen bikulturellen Ehen
Türk-Alman karma evlilerin çocuklarındaki dil yapısı
FATMA SAĞLAM
Doktora
Almanca
2004
Alman Dili ve EdebiyatıHacettepe ÜniversitesiAlman Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ENDER ATEŞMAN