Hatırlamanın iktidarı: Millî anma günlerinin toplumsal hafızadaki rolü 27 Mayıs ve 15 Temmuz örnekleri üzerinden karşılaştırmalı bir inceleme
The power of remembrance: The role of national commemoration days in collective memory — A comparative analysis of May 27 and July 15
- Tez No: 955252
- Danışmanlar: PROF. DR. ÖMER AYKUT ÇELEBİ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Siyasal Bilimler, Political Science
- Anahtar Kelimeler: Bellek, Hafıza, Toplumsal Hafıza, Anlam Borcu, Ritüel ve Tören, Ulusal Anma ve Bayramlar, 27 Mayıs, 15 Temmuz, Memory, Collective Memory, Ritual and Ceremony, May 27 Coup, July 15 Coup Attempt
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Siyaset Bilimi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 198
Özet
İnsan toplulukları, neredeyse her çağda ve her coğrafyada akıp giden zamanın bozunma eğilimine karşı topluluğun sahip olduğu bilgiyi muhafaza etmek üzere toplumsal hafızaya sahip olmuştur. Özellikle antikitenin zamanı, kaybolup yeniden doğan döngüsel bir zamana denk düşer. Döngüsel zaman meşruiyetini geçmişten, altın çağın ve düzenli kozmosun yitip gitmesinin ardından ölümün ve bozulmanın ortaya çıktığı andan alır (Vernant, 2018). Toplumsal hafızanın sürekliliği, geleneğin sürekliliği ve uzun vadede toplumun sürekliliği olarak anlaşılmıştır. Bu açıdan bir arada yaşamak hem kendini hem de başkalarını hatırlamayı gerektirir ve bu, Halbwachs'ın hafızanın toplumsal çerçeveleri olarak adlandırdığı durumdur (Halbwachs, 2022). Hatırlama edimi toplumsal kabullerle ve şartlarla doğrudan bağlantılıdır. Hafızanın kuşaklar arası aktarımını mümkün kılan anlatılar, mitolojiler, ritüeller, törenler ve hafıza mekânlarına rağmen geçmiş sabitlenebilir bir gerçeklik değildir. Özellikle ulus devletlerin ve tarih biliminin geliştiği dönemde hafızanın işlevi, sembollerin aktarımı değil topluma ilişkin sürekliliğin iktidarın meşruiyeti üzerinden tatbik edildiği bir araç haline gelmiştir. Hatırlama ve unutma edimleri doğal işleyişinin dışında özellikle bayramlar, anma günleri ve anıtsal mekânlar eliyle manipüle edilebilir ve bir politika konusu haline getirilebilir. Bu bağlamda Türkiye Cumhuriyeti'nin durumunu, özellikle darbe ve darbe girişimi sonrası anma günlerinin toplumsal hafızadaki işlevlerinin irdelenmesi gerekir.
Özet (Çeviri)
Human communities and societies, across nearly all historical periods and geographies, have possessed forms of collective memory to preserve communal knowledge against the entropic nature of time. In antiquity, time was conceived as cyclical—a recurrent flow wherein disappearance was followed by rebirth. This notion of cyclical time derived its legitimacy from the past, specifically from the moment when the golden age and a harmonious cosmos were lost, thereby giving rise to death and decay (Vernant, 2018). The continuity of collective memory has been interpreted as the continuity of tradition, and in the long term, of society itself. In this respect, coexisting within a society necessitates the act of remembering both oneself and others—what Halbwachs defines as the“social frameworks of memory.”(Halbwachs, 2022) The act of remembering is inherently linked to social conventions and conditions. Despite the presence of narratives, mythologies, rituals, ceremonies, and sites of memory that facilitate intergenerational transmission, the past does not constitute a fixed or immutable reality. Particularly with the emergence of nation-states and the institutionalization of historiography, the function of memory shifted from the transmission of symbolic heritage to an instrument for asserting continuity through the legitimization of political power. Practices of remembering and forgetting, beyond their organic dynamics, may be deliberately shaped—especially through national holidays, commemorative events, and monumental spaces—thus becoming subjects of political intervention. In this context, it is necessary to examine the case of the Republic of Turkey, especially in terms of the role of commemorative days following coups and coup attempts in shaping collective memory.
Benzer Tezler
- Kalkaşendi'nin Subhu'l-A'şâ adlı eserinin hat sanatı açısından değerlendirilmesi
An evaluation of Kalkashandi's work title Subhu'l-A'shâ in terms of calligraphy
SHADY EID
Doktora
Türkçe
2021
El SanatlarıFatih Sultan Mehmet Vakıf ÜniversitesiGeleneksel Türk Sanatları Ana Sanat Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ERSİN FETHİ ÖÇAL
DR. ÖĞR. ÜYESİ M. SAVAŞ ÇEVİK
- Hatırlama unutma kültürü geçmişle yüzleşme bağlamında Türkiye örneği
Memory and forgetting culture: İn the context of 'Coming to terms with the past' in the case of Turkey
BUKET ÖZDEMİR
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Siyasal Bilimlerİstanbul ÜniversitesiSiyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ GÜVEN GÜRKAN ÖZTAN
- Kuir okuma: Dijital değerlerin mimarlık üretimlerinde potansiyelleri
Queer reading: The potential of digital values in architectural productions
FEYZA ÇINAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ İFFET HÜLYA ARI
DR. SEVGİ TÜRKKAN SROKA
- Adalet ve Kalkınma Partisi dönemi (2002-2013) ilköğretim eğitim politikaları ve toplumsal algı (Sivas ili örneği)
Elementary education policies and social perception of elementary education policies of Justice and Development Party (Between the years 2002-2013) in the sample of Sivas
METİN BALICA
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
Kamu YönetimiCumhuriyet ÜniversitesiKamu Yönetimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HALİS ÇETİN
- Contested sovereignty: The relation between the state and the religious field in Egypt during the pandemic 2020/2021
Mısır'da devlet ile dini alan arasındaki ilişki 2020/2021 pandemisi sırasında
ALYA ALİ SAYED
Yüksek Lisans
İngilizce
2021
Dinİbn Haldun ÜniversitesiMedeniyet Araştırmaları Ana Bilim Dalı
PROF. HEBA RAOUF MOHAMED EZZAT