Anadolu gelişimsel zihin kuramı ölçeğinin geliştirilmesi: tipik gelişen ve işitme kayıplı çocuklarda psikometrik özelliklerinin belirlenmesi
Developing the anatolian developmental theory of mind scale: determining pyscometric features in typically developing children and children with hearing loss
- Tez No: 955356
- Danışmanlar: PROF. DR. MURAT DOĞAN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
- Anahtar Kelimeler: Theory of mind, Children with hearing loss, Measurement and evaluation, Validity and reliability, Digital measurement tool
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Anadolu Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Özel Eğitim Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: İşitme Engelliler Eğitimi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 127
Özet
Etkileşimlerle dolu günlük yaşam, insanların diğer zihinlerde neler olup bittiğini anlama kapasitesi olan zihin kuramı becerisinin kullanılmasıyla anlam kazanmaktadır. Araştırmacılar bu becerilerin nasıl işlediğini anlamak ve değerlendirmek için çeşitli formatlarda zihin kuramını ölçme araçları geliştirmişlerdir. Bu ihtiyacı karşılamak için Anadolu Gelişimsel Zihin Kuramı Ölçeği'nin geçerlik ve güvenirlik kanıtlarının belirlenmesi amacıyla mevcut araştırma gerçekleştirilmiştir. Katılımcılar 4-8 (48-107 ay) yaş aralığındaki çocuklardan oluşmaktadır (N = 1019). Pilot uygulamada (n = 48), birinci (n = 539) ve ikinci (n = 270) aşamalarda tipik gelişen çocuklar, üçüncü aşamada (n = 162) işitme kayıplı çocuklar yer almıştır. Açımlayıcı faktör analizi sonucunda istek anlayışı, kanı anlayışı ve örtük yapılar olmak üzere üç faktörlü bir yapı belirlenmiştir. İkinci ve üçüncü aşamalarda doğrulayıcı faktör analizleri yapılmış ve faktör yapısının doğrulandığı görülmüştür. Analizler ve hesaplamalar sonucunda, Anadolu Gelişimsel Zihin Kuramı Ölçeği'nin 4-8 yaş aralığındaki çocukların zihin kuramı becerilerinin ölçülmesi ve değerlendirilmesi için geçerli ve güvenilir bir ölçme aracı olarak kullanılabileceği belirlenmiştir. Ölçeğin kuramsal temele uygun olduğu, diğer zihin kuramı ölçeklerine göre geçerlik ve güvenirliğinin daha güçlü olduğu görülmektedir. Kullanışlılık açısından bakıldığında, dijital bir ölçek olması ve buna bağlı olarak puanlamanın tam anlamıyla güvenilir şekilde veri kaybı olmadan yapılabilmesi ölçeğin avantajlı yönleri olarak kabul edilmektedir. İşitme kayıplı çocuklarda ölçeğin geçerlik ve güvenirliğinin kanıtlanmış olması ölçeğin kullanım alanını genişletmektedir.
Özet (Çeviri)
Daily life, filled with interactions, has meaning through the use of ToM, the capacity of people to understand what is going on in other minds. Researchers have developed ToM measurement tools in various formats to understand and assess how these skills function. To contribute to this need, the present study was conducted to determine the reliability and validity of the Anatolian Developmental Theory of Mind Scale. Participants were children aged 4-8 years (48-107 months) (N = 1019). Typically developing children participated in the pilot (n = 48), in the first (n = 539) and second (n = 270) phases, and children with hearing loss participated in the third phase (n = 162). As a result of the exploratory factor analysis, a three-factor structure was determined as desire understanding, belief understanding and implicit constructs. Confirmatory factor analyses were conducted in the second and third stages and the factor structure was confirmed. As a result of the analyses and calculations, it was determined that the Anatolian Developmental Theory of Mind Scale can be used as a valid and reliable measurement tool for measuring and evaluating the theory of mind skills of children aged 4-8 years. In terms of the structure of the scale, it is appropriate to the theoretical basis, and its validity and reliability are stronger than other ToM scales. In terms of usefulness, the fact that it is a digital scale and that the scoring can be done in a completely reliable way without data loss are advantageous aspects of the scale. The fact that the validity and reliability of the scale has been proven in children with hearing loss extends the use of the scale.
Benzer Tezler
- Etkileşimli kitap okumanın 48-72 aylık normal gelişim gösteren çocukların dil gelişimine ve zihin kuramı becerilerine etkisi
The effect of interactive book reading on language development and theory of mind skills of 48-72 months old children with normal development
GİZEM AKYOL
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Eğitim ve Öğretimİstanbul Medipol ÜniversitesiÇocuk Gelişimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ARZU YÜKSELEN
- Gelişimsel yetersizliği olan kardeşe sahip ergenlerin kardeşlerine ilişkin yaşam deneyimleri
Life experiences of adolescents who have siblings with developmental disabilities
ARZU KAYA
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
Eğitim ve ÖğretimAnadolu ÜniversitesiÖzel Eğitim Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SERHAT ODLUYURT
- Okulöncesi dönemde gelişimsel yetersizlik gösteren çocuklar için gerekli kaynaştırmaya hazırlık becerilerinin ve bu becerilerden bazılarının etkinlikler içine gömülen eşzamanlı ipucuyla öğretiminin etkilerinin belirlenmesi
Identifying preparatory skills for preschool inclusion the effects of simultaneous prompting embedded into teaching activities for teaching those skills to children with developmental disabilities
SERHAT ODLUYURT
Doktora
Türkçe
2007
Eğitim ve ÖğretimAnadolu ÜniversitesiÖzel Eğitim Ana Bilim Dalı
Y.DOÇ.DR. E. SEMA BATU
- Yetersizlikten Etkilenme Derecesini Algılama (YEDA) Ölçeği'nin geliştirilmesi ve psikometrik niteliklerinin incelenmesi
Developing Perception of Severity of Disability Scale (PSDS) and analysis of its psychometric properties
UĞUR ONUR GÜNDEN
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Eğitim ve ÖğretimAnadolu ÜniversitesiZihin Engellilerin Öğretmenliği Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ VEYSEL AKSOY
- Gelişimsel yetersizliği olan çocuklara sahip ebeveynler için koza ebeveynden ebeveyne destek programının geliştirilmesi ve uygulanması
Development of koza parent to parent support program for parents of neurodiverse children
DÜRİYE MERVE TUNA
Doktora
Türkçe
2024
Eğitim ve ÖğretimAnadolu ÜniversitesiÖzel Eğitim Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İBRAHİM HALİL DİKEN