Postkolonyal kimlik ve yeni kimlik akımlarına yönelik karşılaştırmalı netnografik bir çalışma: Woke hareketi örneği
A comparative netnographic analysis of postcolonial identity and neo-identity movements: The case of woke movement
- Tez No: 955562
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ DİLER EZGİ TARHAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Sosyoloji, Sociology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Gelişim Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Sosyoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 156
Özet
Bu çalışma,“woke”hareketinin hakikat sonrası dijital ortamda çağdaş bir kimlik inşa biçimi olarak nasıl geliştiğini ve yayıldığını incelemekte; Andrew Pickering'in“faillik dansı”kavramını kuramsal çerçeve olarak kullanmaktadır. Pickering, failliği insan ve insan olmayan aktörler arasında ortaya çıkan karşılıklı ve sürekli evrilen bir süreç olarak tanımlar; bu süreçte hiçbir taraf mutlak kontrol sahibi değildir. Jeremy Rose ve Matthew Jones'a göre ise“çifte faillik dansı”, insan aktörlerin maddi failliği kanalize ederek diğer insan aktörlerin davranışlarını şekillendirmeye çalıştığı bir ilişkidir. Bu bağlamda, sosyal medya platformlarındaki kullanıcı davranışları ile algoritmalar ve etkileşim odaklı dijital yapılar gibi teknolojik altyapılar eşzamanlı biçimde evrilerek öngörülemeyen sosyo-politik sonuçlar üretmektedir. Çalışma, postkolonyal kuramdan da yararlanarak, edebi ve tarihsel söylemler aracılığıyla şekillenen geleneksel kimlik biçimlerini, dijital olarak aracılanan“woke”kimliklerle karşılaştırmakta ve bu yeni kimlik türünü, Cihan Palancı“hiper kimlik”olarak kavramsallaştırmaktadır. Sosyal medya platformları, marjinalleştirilmiş anlatıların yükselmesini kolaylaştırırken aynı zamanda algoritmik kürasyon ve doğrulama yanlılığı yoluyla egemen söylemleri yeniden üretmektedir. Araştırma, günümüz kimliğinin yalnızca insan niyetinden doğmadığını, aksine teknolojik imkanlarla birlikte şekillenen performatif bir çıktıya dönüştüğünü ortaya koymaktadır. Görgül olarak, çalışmada bu netnografik bir yöntem benimsenmiş ve NVivo 1.7.2 yazılımı kullanılarak 'X' (eski adıyla Twitter) platformunda #StayWoke etiketiyle paylaşılmış ve amaçlı örneklem yöntemiyle derlenen tweetler analiz edilmiştir. Analiz sonucunda beş ana tematik alan belirlenmiştir: (1) Toplumsal Adalet ve Irk Eşitliği, (2) Politik ve Toplumsal Aktivizm, (3) Kimlik ve Kesişimsellik, (4) Eleştirel Bilinç ve Karşıt Söylemler, (5) Muhalefet ve Zıtlık. Bu temalar altında polis şiddeti, sistemik ırkçılık, protesto söylemi, kesişimsel anlatılar ve algoritmik olarak aracılanan direniş gibi alt temalar öne çıkmıştır. Ayrıca Syuzhet ve NRC sözlükleriyle yapılan duygu analizinde, tweetlerin duygusal dağılımının pozitif ve negatif arasında neredeyse eşit olduğu;“güven”,“beklenti”,“korku”ve“öfke”gibi duyguların öne çıktığı saptanmıştır. Bu durum, kullanıcıların hem umutla mobilize olduklarını hem de dijital ortamda duygusal kutuplaşmanın belirginleştiğini göstermektedir. Çalışma, postkolonyal kuram, dijital sosyoloji ve hakikat sonrası siyaset kesişiminde bir paradigma değişimini ortaya koymaktadır: edebiyat merkezli, seçkinci eleştirilerden ağ-temelli ve katılımcı kimlik oluşumlarına geçiş yaşanmaktadır. Sosyal medya, yalnızca marjinal seslerin görünürlüğünü artırmakla kalmamakta, aynı zamanda bağlamsız, merkeziyetsiz ve bedensiz kimlik formlarının çeşitlenmesini ve viral biçimde yayılmasını da kolaylaştırmaktadır. Bu araştırma, insan ve teknoloji arasında süregiden karşılıklı faillik ilişkisinin, kimliklerin üretiminde ve dolaşımında köklü bir paradigma değişimini temsil ettiğini ve dijital çağda kimliğin nasıl performe edildiğini, kolektif anlamın nasıl üretildiğini ve toplumsal direnişin nasıl yapılandığını yeniden şekillendirdiğini ileri sürmektedir. Çalışma, postkolonyal kuram, dijital sosyoloji ve hakikat sonrası siyaset kesişiminde bir paradigma değişimini ortaya koymaktadır: edebiyat merkezli, seçkinci eleştirilerden ağ-temelli ve katılımcı kimlik oluşumlarına geçiş yaşanmaktadır. Sosyal medya, yalnızca marjinal seslerin görünürlüğünü artırmakla kalmamakta, aynı zamanda bağlamsız, merkeziyetsiz ve bedensiz kimlik formlarının çeşitlenmesini ve viral biçimde yayılmasını da kolaylaştırmaktadır. Sonuç olarak bu araştırma, insan ve teknoloji arasında süregiden karşılıklı faillik ilişkisinin, kimliklerin üretiminde ve dolaşımında köklü bir paradigma değişimini temsil ettiğini ve dijital çağda kimliğin nasıl performe edildiğini, kolektif anlamın nasıl üretildiğini ve toplumsal direnişin nasıl yapılandığını yeniden şekillendirdiğini ileri sürmektedir.
Özet (Çeviri)
This study examines the development and dissemination of the 'woke' movement as a contemporary form of identity construction within the post-truth digital environment, utilizing Andrew Pickering's notion of the dance of agency. Pickering conceptualizes agency as an emergent, reciprocal process between human and non-human actors, wherein neither side holds absolute control, while Jeremy Rose and Matthew Jones defines the“double dance of agency”as a dynamic in which“human agents seek to channel material agency to shape the actions of other human agents.”Within this framework, human behaviors on social media platforms and technological infrastructures—such as algorithms and engagement-driven logics—co-evolve, generating unpredictable socio-political outcomes. Drawing from postcolonial theories, the research contrasts traditional identity constructions shaped through literary and historical discourses with digitally mediated woke identities, conceptualized as hyper-identities. Social media platforms serve simultaneously as amplifiers of marginalized narratives and as gatekeepers reinforcing dominant discourses through algorithmic curation and confirmation biases. The study demonstrates that identity today is not merely a product of human intention, but a performative outcome shaped collaboratively with technological affordances. Empirically, the study applies a netnographic method using NVivo 1.7.2 to analyze tweets tagged with #StayWoke, identifying five main thematic domains: (1) Social Justice and Racial Equality, (2) Political and Social Activism, (3) Identity and Intersectionality, (4) Critical Consciousness and Counter-Narratives, and (5) Opposition and Contradiction. Within these, key subthemes include police violence, systemic racism, protest discourse, intersectional narratives, and algorithmically-mediated resistance. Additionally, a sentiment analysis using the Syuzhet and NRC lexicons reveals a nearly equal distribution of positive and negative emotions, with dominant affective registers of trust, anticipation, fear, and anger—suggesting both hopeful mobilization and affective polarization. By mapping the intersections of postcolonial theory, digital sociology, and post-truth politics, the research identifies a paradigmatic shift from literature-centered, elite-driven critiques to networked, participatory identity formations. The findings show that social media contributes not only to the visibility of marginalized voices, but also to the viral spread and normalization of decentralized, disembodied, and contextless identities. Ultimately, the study argues that the dynamic, reciprocal dance of agency between humans and technology represents a profound transformation in the production and circulation of contemporary identities—reshaping how identity is performed, how collective meaning is constructed, and how socio-political mobilization is enacted in the digital era.
Benzer Tezler
- Loss of identity and construction of postcolonial subject: A postcolonial perspective on Things Fall Apart by Chinua Achebe and the Poisonwood Bible by Barbara Kingsolver
Kimlik kaybı ve postkolonyal öznenin inşası: Chinua Achebe'nin Ruhum Yeniden Doğacak ve Barbara Kingsolver'ın the Poisonwood Bible isimli eserlerin üzerine postkolonyal bir inceleme
HANAN HAREEJA SALMAN AL-JIZANI
Yüksek Lisans
İngilizce
2023
Batı Dilleri ve Edebiyatıİstanbul Yeni Yüzyıl Üniversitesiİngiliz Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ GÖKÇEN KARA
- Metamorphosis beyond borders: Intersection and disordered identities of the characters in Nadine Gordimer's novel the Pickup, Blendi Fevziu's The Ash of the Volcano and Season of Migration to the North by Tayeb Salih
Sınırların ötesinde başkalaşım: Nadıne Gordımer the Pıckup, Blendı Fevzıu The Ash of the Volcano ve Tayeb Salıh Season of Mıgratıon to the North isimli eserlerdeki karakterlerin benzerlik gösteren ve değişmiş kişilikleri
LİNDİTA HODJA
Yüksek Lisans
İngilizce
2013
İngiliz Dili ve EdebiyatıFatih Üniversitesiİngiliz Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MOHAMED BAKARI
- Being the other: multiculturalism, diaspora and search of identity in Diana Abu-Jaber's novels
Öteki olmak: Diana Abu-Jaber'in romanlarında çokkültürlülük, diaspora ve kimlik arayışı
HANDE DAĞ ERDOĞAN
Yüksek Lisans
İngilizce
2019
Amerikan Kültürü ve EdebiyatıEge ÜniversitesiAmerikan Kültürü ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MURAT ERDEM
- Subaltern migrants and identity crisis in Ahlam Mosteghanemi's memory in the flesh and Monica Ali's brick lane
Ahlam Mosteghanemi'nin memory in the flesh ve Monica Ali'nin brick lane'inde madun göçmenler ve kimlik krizi
AMENAH LATEEF ISSA AL SAADI
Yüksek Lisans
İngilizce
2024
İngiliz Dili ve EdebiyatıKarabük Üniversitesiİngiliz Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ NAZILA HEIDARZADEGAN
- Post-kolonyal çağda diasporik kimliğe dair sosyolojik bir inceleme
A sociological analysis of diasporic identity in the postcolonial context
BÜŞRA YAĞMUR UMUTLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
Sosyolojiİzmir Katip Çelebi ÜniversitesiSosyoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HALİL SAİM PARLADIR