Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının yapay zekâ uygulamalarına ilişkin farkındalıkları
Awareness of pre-service social studies teachers regarding artificial intelligence applications
- Tez No: 955880
- Danışmanlar: DOÇ. DR. AYŞEGÜL PEHLİVAN YILMAZ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
- Anahtar Kelimeler: yapay zekâ, sosyal bilgiler, farkındalık, teknoloji, tutum, algı, Artificial Intelligence, Social Studies, Awareness, Technology, Attitude, Perception
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Anadolu Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Sosyal Bilgiler Eğitimi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 120
Özet
Endüstri 4.0 ile birlikte bireye özgü birçok özellik teknolojiye aktarılmış, yapay zekâ sistemleri gündelik yaşamda daha görünür hale gelmiştir. Bu dönüşüm eğitim alanını da etkilemiş, özellikle disiplinler arası yapısıyla dikkat çeken sosyal bilgiler dersine önemli sorumluluklar yüklemiştir. Bu araştırmanın amacı, sosyal bilgiler öğretmen adaylarının yapay zekâ uygulamalarına ilişkin farkındalıklarının belirlenmesidir. Araştırmada açıklayıcı ardışık karma desen kullanılmıştır. Nicel çalışma grubunu, Orta Anadolu'daki bir devlet üniversitesinde 2024-2025 öğretim yılında öğrenim gören 1., 2., 3. ve 4. sınıf sosyal bilgiler öğretmen adayları oluşturmaktadır. Nitel çalışma grubunu ise yalnızca 4. sınıf öğrencileri oluşturmuştur. Nicel veriler“Yapay Zekâya Yönelik Genel Tutum Ölçeği”, nitel veriler ise yarı yapılandırılmış görüşme formu ile toplanmıştır. SPSS ile analiz edilen nicel bulgulara göre, öğretmen adaylarının genel yapay zekâ tutumları orta, pozitif tutumları yüksek, negatif tutumları ise orta düzeydedir. Cinsiyet pozitif tutumda anlamlı farklılık yaratırken, sınıf düzeyi genel tutumda anlamlı fark yaratmaktadır. Nitel bulgular, adayların yapay zekâyı farklı biçimlerde tanımladıklarını ve eğitimde kullanımına dair örnekler verdiklerini ortaya koymuştur. Katılımcılar, özellikle tarih ve coğrafya gibi konularda yapay zekânın katkı sağlayabileceğini düşünmekte; ancak bilgi eksikliği nedeniyle yetersiz hissetmektedir. Bu doğrultuda öğretim programlarına uygulama temelli ders içerikleri eklenmesi önerilmektedir.
Özet (Çeviri)
With Industry 4.0, many human characteristics have been transferred to technology, making artificial intelligence (AI) more visible in daily life. This shift has affected education as well, assigning an important role to social studies, which has an interdisciplinary nature. This study aims to identify the awareness of pre-service social studies teachers regarding AI applications. An explanatory sequential mixed-methods design was used. The quantitative sample consisted of students from all four years of a Social Studies Teacher Education Program at a state university in Central Anatolia during the 2024–2025 academic year. The qualitative group included only fourth-year students. Quantitative data were collected using the“General Attitude Scale Toward Artificial Intelligence,”and qualitative data were obtained through semi-structured interviews. SPSS was used to analyze quantitative data. The results showed that participants had a moderate general attitude toward AI, with high positive attitudes and moderate negative attitudes. Gender significantly affected positive attitudes (males scored higher), and grade level influenced general attitude scores. Qualitative findings revealed varied definitions of AI and examples of its educational use. Participants believed AI could support teaching abstract topics like history and geography but felt unprepared due to limited knowledge. They emphasized the need for training, seminars, and practical tools. It is recommended that AI-based tools be integrated into social studies education through practice-oriented courses.
Benzer Tezler
- Öğretmen adaylarının yapay zekâ kavramı ve yapay zekâ uygulamalarına ilişkin farkındalık düzeylerinin belirlenmesi
Determination of pre-service teachers' awareness levels on the concept of artificial intelligence and artificial intelligence applications
AYŞEGÜL DUMLUPINAR ARSLAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Eğitim ve Öğretimİnönü ÜniversitesiTürkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. EROL KOÇOĞLU
- Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının teknoloji okuryazarlığı ve yapay zekâ farkındalık düzeylerinin incelenmesi: Bir karma yöntem araştırması
Investigation of social studies teacher candidates technology literacy and artificial intelligence awareness levels: A mixed method research
DİLAN EMLÜK
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
Eğitim ve ÖğretimMuğla Sıtkı Koçman ÜniversitesiTürkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ABDULLAH GÖKDEMİR
- Sosyal bilgiler dersinde yenilikçi düşünme becerisinin öğretimine yönelik bir eylem araştırması
An action research study on teaching innovative thinking skills in social studies classes
MUHAMMET MUSTAFA AKÇAY
Doktora
Türkçe
2025
Eğitim ve ÖğretimGazi ÜniversitesiTürkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. TEVFİK PALAZ
- Yapay zekâ teknolojisinin sosyal bilgiler eğitiminde kullanılması üzerine sosyal bilgiler öğretmen adayları ve akademisyen görüşleri
Opinions of prospective social studies teachers and academicians on the use of artificial intelligence technology in social studies education
YUSUF BATUHAN PEHLİVANLI
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
Eğitim ve ÖğretimErciyes ÜniversitesiTürkçe ve Sosyal Bilgiler Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ELVAN YALÇINKAYA
- Eğitim fakültesi öğrencilerinin yapay zekâya yönelik tutumlarının incelenmesi
Investigation of faculty of education students' attitudes towards artificial intelligence
EDA TÖRÜN
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Eğitim ve ÖğretimMersin ÜniversitesiTürkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MEHMET TAHİR KARABOĞA