İstanbul mevlevihaneleri semahanelerinin doğal aydınlatma açısından incelenmesi
Analysis of the natural lighting in the semahanes of İstanbul mevlevihanes
- Tez No: 956067
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ MURAT ARAPOĞLU
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Mimarlık, Architecture
- Anahtar Kelimeler: Mevlevihane, Semahane, Mevlevilik, Doğal Aydınlatma, Yapı Fiziği, Mevlevihane, Semahane, Mevlevi Order, Natural Lighting, Building Physics
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Gelişim Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Mimarlık Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 161
Özet
Mevlana Celaleddin-i Rumi'nin öğretilerine dayanan Mevlevilik tarikatının mimari yapıları olan mevlevihaneler, özellikle de semahaneler üzerindeki doğal aydınlatma etkisini incelemektedir. Mevlevilik, insanın içsel yolculuğunu ve evrensel aşkı esas alan tasavvufi bir anlayıştır. Bu anlayışın mekânsal karşılığı olan semahaneler, mistik ayinlerin icra edildiği, ruhsal atmosferin mimari ile bütünleştiği özel alanlardır. Çalışma dört ana bölümden oluşmaktadır: Tarihsel ve kuramsal çerçeve: Mevleviliğin gelişimi, mevlevihane yapılarının genel özellikleri ve bu yapılarda doğal aydınlatmanın nasıl ele alındığı incelenmiştir. İstanbul'daki önemli asitane tipi mevlevihaneler (Galata, Yenikapı, Bahariye, Kasımpaşa) üzerinden semahanelerin mimari düzeni ve mekânsal kurgusu detaylandırılmıştır. Işığın yapı fiziğindeki yeri, konfor koşulları, hesaplama yöntemleri anlatılmış; DialuxEvo 13.0 programı kullanılarak 3D modellemeler yapılmıştır. Bu analizlerde TS-EN 12464-1 standardı referans alınmıştır. Elde edilen veriler ışığında, semahane yapılarında doğal ışığın tasarım kriteri olarak önemli bir rol oynadığı ortaya konmuş, günümüzde bu yapıların farklı işlevlerde kullanımı sırasında aydınlatma konforunun sağlanması için öneriler geliştirilmiştir. Ayrıca, gelecekteki restorasyon çalışmalarına katkı sunmayı hedeflemiştir. Bu çalışma, hem Mevleviliğin ruhani yönünü hem de mimari yapıların teknik boyutlarını bir araya getirerek sunmaktadır.
Özet (Çeviri)
The architectural structures of the Mevlevi Order, which is based on the teachings of Mevlana Jalaluddin Rumi, particularly the semahane spaces, are examined in this study in terms of the impact of natural lighting. Mevlevi thought is a Sufi understanding that focuses on the inner journey of the human being and universal love. The semahane, as the spatial counterpart of this philosophy, is a special place where mystical rituals are performed, and where the spiritual atmosphere is integrated with architecture. The study consists of four main sections: Historical and theoretical framework: The development of Mevlevi thought, the general features of Mevlevihane structures, and how natural lighting is addressed in these spaces have been examined. The architectural layout and spatial configuration of significant asitane-type Mevlevihanes in Istanbul (Galata, Yenikapı, Bahariye, Kasımpaşa) have been detailed. The role of light in building physics, comfort conditions, and calculation methods are explained; 3D modeling has been performed using DialuxEvo 13.0 software. In these analyses, TS-EN 12464-1 standards were used as a reference. In light of the obtained data, it has been revealed that natural light played an important role as a design criterion in semahane structures. Suggestions have been made to ensure lighting comfort during ceremonies or alternative uses of these spaces today. The study also aims to contribute to future restoration efforts. This research presents both the spiritual dimension of Mevlevi thought and the technical aspects of architectural structures together.
Benzer Tezler
- Mevlevihanelerin akustik özelliklerinin değerlendirilmesi: İstanbul mevlevihaneleri
Evaluation of the mevlevi lodge's acoustic properties: Mevlevi lodges of Istanbul
HASAN BARAN FIRAT
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
MimarlıkYıldız Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FATMA ZERHAN YÜKSEL CAN
- İstanbul mevlevihanelerinde mimari düzen ve Beşiktaş mevlevihanesi
Architectural structure of İstanbul mevlevi Dervish lodges and the case of: Besiktas Mevlevi dervish lodge
GÖKBEN PALA AZSÖZ
Doktora
Türkçe
2018
MimarlıkYıldız Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NURAN KARA PİLEHVARIAN
- Edebî bir muhit olarak tekkeler (15-19. asır İstanbul Mevlevîhaneleri örneği)
Lodges as literary circles: The case of İstanbul Mevlevi lodges in the 15th-19th centuries
BİLGE İLHAN TOKER
Doktora
Türkçe
2022
DinAnkara Üniversitesiİslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ZÜLFİKAR GÜNGÖR
- 19. yüzyıl Osmanlı devlet ve toplum hayatında mevlevilik
The Mevlevi order in the life of Ottoman State and society during the 19th century
SERDAR ÖSEN
- Kütahya Erguniyye Mevlevîhânesi'nin klasik Türk mûsikîsine etkileri
Effects of Kütahya Erguniyye Mevlevihane on classical Turkish music
SAMİ ANIK