Boşanma deneyimi olan kadınların maneviyat ve psikolojik dayanıklılık yaşantıları üzerine bir gömülü teori araştırması
A grounded theory research on spirituality and resilience of women experiencing divorce
- Tez No: 956456
- Danışmanlar: PROF. DR. TANER ARTAN, DR. ÖĞR. ÜYESİ ZEHRA ERŞAHİN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Psikoloji, Sosyal Hizmet, Psychology, Social Work
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi-Cerrahpaşa
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Sosyal Hizmet Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Sosyal Hizmet Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 376
Özet
Giderek yaygınlaşan bir toplumsal olgu olan boşanma hem sonuçları itibariyle hem de toplumsal cinsiyet rollerinin tesiriyle kadınların yaşamlarında önemli etkileri olan bir yaşam olayıdır. Bu anlamda yüksek risk içeren koşullardaki insanları güçlendirmeye odaklanan psikolojik dayanıklılık ve en büyük psikolojik dayanıklılık faktörlerinden biri olan maneviyatın kadınların boşanma deneyiminin sonuçlarıyla baş etmelerinde nasıl bir rolü olduğunu anlamanın sosyal hizmet araştırmaları ve uygulamalarına katkı sunacağı düşünülmektedir. Kadınların boşanma deneyimlerinin maneviyat ve psikolojik dayanıklılık ekseninde anlaşılmaya çalışıldığı bu araştırmada, araştırılan fenomenin ve kavramların çok boyutluluğu göz önünde bulundurulmuştur. Araştırmanın amacı, boşanmış kadınların deneyimlerinin psikolojik dayanıklılık ve maneviyat etkileşimiyle kişisel ve sosyal düzeyde nasıl deneyimlendiğinin anlaşılmasıdır. Bu amaca dayanarak, maneviyatla psikolojik dayanıklılık gibi iki karmaşık yapının boşanmış kadınlar örneğindeki deneyimsel yapısının elde edilmesi ve karşılaştırmalı analiz yapmaya imkan vermesinden yola çıkılarak nitel araştırma desenlerinden gömülü teori yaklaşımı tercih edilmiştir. Araştırma, aynı deneyimin birey/grup düzeyindeki anlatımlarına erişebilmek ve boşanmış kadınlarla çalışan uzmanların deneyime dışarıdan tanıklıklarının elde edilebilmesi açısından boşanmış kadınlarla derinlemesine görüşmeler, boşanmış kadınlarla odak grup çalışması ve uzmanlarla çevrimiçi odak grup çalışması olarak üç aşamalı tasarlanmıştır. Bu doğrultuda kartopu yöntemle erişilen her örneklem grubu için ayrı ayrı hazırlanmış yarı yapılandırılmış görüşme yönergeleri kullanılarak 15 kadınla bireysel görüşme, 5 kadınla tek oturumluk odak grup görüşmesi ve 7 uzmanla tek oturumluk çevrimiçi odak grup görüşmesi gerçekleştirilmiştir. Elde edilen veriler gömülü teori ilkelerine dayanarak hem araştırmacının kendisi tarafından hem de MAXQDA Nitel Veri Analiz Programı aracılığıyla, veri toplama sürecine paralel olarak karşılaştırmalı şekilde analiz edilmiştir. Analizler sonucunda elde edilen kodlar 3 çekirdek kategori, 26 alt kategori altında toplanmıştır. Kadınların psikolojik dayanıklılıklarını sağlamada en önemli kaynağın maneviyat ve sosyal destek/kamusallaşma tecrübeleri olması; maneviyat ve psikolojik dayanıklılık kaynaklarının daima bağlamsal ve akışkan bir yapı ihtiva etmesi; kadınların tahakküm içeren evlilik sürecine ilişkin maneviyat ve dayanıklılık kaynakları dolayımıyla algıladıkları benlik anlatımı ve dünya tasarımlarının boşanmayla büyük bir değişime uğraması; boşanmanın yarattığı yas sürecinde varsayımların çözülmesi sonucunda kadınların anlamlarını yeniden inşa etmeleri, psikolojik olarak büyümeleri ve maneviyatlarının otantikleşmesi; özgüven ve bağımsızlık içeren daha ayrışmış yeni bir benlik formuna yönelmeleri araştırmanın temel sonuçları olarak sıralanabilir. Ayrıca analizler sonucunda boşanmış kadınların maneviyatlarıyla psikolojik dayanıklılıklarının etkileşimleri doğrultusunda inşa ettikleri yeni benliklerini anlamamıza yardımcı olacak“Zeminin Sarsılması Olarak Boşanma: Yeni Maneviyat ve Psikolojik Dayanıklılık Kaynakları Etkileşiminde Benliğin Yeniden İnşası”isimli model önerisi sunulmuştur.
Özet (Çeviri)
Divorce, an increasingly widespread social phenomenon, is a life event that has significant effects on women's lives both in terms of its consequences and the impact of gender roles. In this sense, it is thought that understanding the role of psychological resilience, which focuses on strengthening people in high-risk conditions, and spirituality, one of the greatest psychological resilience factors, in women's coping with the consequences of the divorce experience will contribute to social work research and practice. In this study, where women's divorce experiences are tried to be understood in terms of spirituality and psychological resilience, the multidimensionality of the phenomenon and concepts investigated is taken into account. The aim of the research is to understand how the experiences of divorced women are experienced on a personal and social level through the interaction of psychological resilience and spirituality. Based on this purpose, the grounded theory approach was preferred from qualitative research designs, as it allows for the acquisition of the experiential structure of two complex structures, such as spirituality and psychological resilience, in the sample of divorced women and the possibility of comparative analysis. The research was designed in three stages as in-depth interviews with divorced women, a focus group study with divorced women and an online focus group study with experts in order to access the narratives of the same experience at the individual/group level and to obtain the external testimonies of the experience from experts working with divorced women. In this context, individual interviews with 15 women, a single-session focus group interview with 5 women and a single-session online focus group interview with 7 experts were conducted using semi-structured interview guidelines prepared separately for each sample group reached through the snowball method. The obtained data were analyzed comparatively based on the principles of grounded theory both by the researcher herself and through the MAXQDA Qualitative Data Analysis Program, in parallel with the data collection process. The codes obtained as a result of the analyses were collected under 3 core categories and 26 subcategories. It was determined that the most important sources in ensuring women's psychological resilience are spirituality and social support/publicization experiences; that spirituality and psychological resources always have a contextual and fluid structure; The main results of the study can be listed as follows: the self-expression and world designs that women perceive through spirituality and resilience resources related to the dominating marriage process undergo a major change with divorce; that women rebuild their meanings, grow psychologically and their spirituality becomes authentic as a result of the dissolution of assumptions during the mourning process caused by divorce; and that they turn to a new, more differentiated self-form that includes self-confidence and independence. In addition, as a result of the analyses, a model proposal called“Divorce as a Shaking of the Ground: Reconstruction of the Self in the Interaction of New Spirituality and Resilience Resources”has been presented that will help us understand the new selves that divorced women construct in line with the interactions of their spirituality and psychological resilience.
Benzer Tezler
- Manevi bağlamda aile içi iletişimde kadının psiko-sosyal zorluklarla başa çıkma yöntemleri: Tekirdağ örneği
Methods of coping with psycho-social difficulties of women in domestic communication in a spiritual context: The case of Tekirdağ
ERVA KALBURCU
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
Sosyal HizmetTekirdağ Namık Kemal ÜniversitesiKadın ve Aile Çalışmaları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. GÖKMEN KANTAR
- Aile içi şiddete maruz kalarak boşanmış kadınların yaşam deneyimleri
Life experiences of women who are exposed to domestic violence
GÖRKEM KELEBEK
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
Sosyal HizmetlerHacettepe ÜniversitesiSosyal Hizmet Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ÖZLEM CANKURTARAN
- Müslüman Türk ailelerde dindarlık-boşanma ilişkisi: Almanya Rheinland Pfalz Eyaleti-Mainz bölgesi
Religiosity and divorce relationship in Muslim Turkish families: Rhineland Palatinate State–Mainz region
HATİCE KORKMAZ
- Erkeklerin boşanma süreci ve bu süreç ile baş etme stratejileri
Men's divorce process and strategies to cope with this situation
DUYGU URAY
- Alt sosyo-ekonomik düzeydeki boşanmış kadınların psiko-sosyal sorunları
Başlık çevirisi yok
ÇİĞDEM ARIKAN