Ankara'da bir aile sağlığı merkezine başvuran 18 yaş üstü bireylerin kadının çalışmasına yönelik tutumlarının değerlendirilmesi
Evaluation of the attitudes of individuals over the age of 18 who applied to a Family Health Center in Ankara towards women's work
- Tez No: 957070
- Danışmanlar: PROF. DR. DENİZ ODABAŞ
- Tez Türü: Tıpta Uzmanlık
- Konular: Halk Sağlığı, Public Health
- Anahtar Kelimeler: Cinsiyet rolleri, toplumsal cinsiyet, kadın istihdamı, kadının çalışmasına yönelik tutum, Gender roles, gender, women's employment, attitudes towards women's work
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Üniversitesi
- Enstitü: Tıp Fakültesi
- Ana Bilim Dalı: Halk Sağlığı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Halk Sağlığı Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 125
Özet
Ankara'da Bir Aile Sağlığı Merkezine Başvuran 18 Yaş Üstü Bireylerin Kadının Çalışmasına Yönelik Tutumlarının Değerlendirilmesi Giriş ve Amaç: Toplumsal cinsiyet rolleri, toplumsal cinsiyet ve toplumsal cinsiyet ayrımcılığı birçok alanda olduğu gibi kadının çalışma hayatındaki yerini de derinden etkilemektedir. Kadının çalışmasına yönelik algı ve tutumlar tarih akışı içinde ve ülkeden ülkeye değişiklik göstermektedir. Kadının çalışması kadının hem statüsünü hem de sağlığını genel olarak olumlu yönde etkilemektedir. Çalışan kadının iş hayatı çıktıları hem kendisi hem de ailesi, arkadaşları ve toplum için büyük bir öneme sahiptir. En temel olarak ekonomik bağımsızlığını sağlayan kadın; temel insani haklarını güvence altına alır, sağlık hizmetlerine kendisinin ve ailesinin ulaşımını ayrıca kalite standartları daha yüksek hizmet alma olasılığını yükseltir. Kadının çalışmasına yönelik olumsuz tutum toplumsal cinsiyet ayrımcılığının da bir göstergesi olarak kabul edilebilir. Bu çalışmada bir Aile Sağlığı Merkezi (ASM)'ne başvuran 18 yaş üstü gönüllü bireylerin kadınların çalışmasına yönelik tutumlarının ve etkileyen faktörlerin belirlenmesi amaçlanmıştır. Gereç ve Yöntem: Çalışma kesitsel tiptedir. Çalışma evreni olarak bir ASM'ye kayıtlı (18 yaş üstü yaklaşık 28.000 kişi), bir aylık sürede başvuran 18 yaş üstü (10.000 kişi) gönüllü bireyler alınmış, minimum örneklem büyüklüğü 369 kişi olarak hesaplanmıştır. Çalışmaya 410 kişi dahil edilmiştir. Veriler 01-30 Ekim 2024 tarihleri arasında araştırmacı tarafından kişinin yaşı ve eğitim durumu göz önünde bulundurularak gözlem altında ve yüz yüze yöntemle toplanmıştır. Veri formu; Bilgilendirilmiş Gönüllü Onam Formu, Sosyo-Demografik Form ve Kadının Çalışmasına Yönelik Tutum Ölçeği (KÇYTÖ) olmak üzere üç bölümden oluşmaktadır. KÇYTÖ, Kuzgun ve Sevim tarafından 2004 yılında geliştirilmiş, 5'li Likert tipinde ölçeklendirilen 15 madde ve tek boyuttan oluşan bir ölçektir, Cronbach Alpha katsayısı 0,92 olarak hesaplanmıştır. Ölçek maddelerinden alınabilecek en düşük puan ortalaması 1, en yüksek puan ortalaması 5'tir. Ölçekten alınan yüksek puan ortalaması bireylerin kadının çalışmasına yönelik olumlu bir tutuma sahip olduğunu göstermektedir. Çalışma için ölçek sahibinden, Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Dekanlığı Etik Kurulu'ndan ve Ankara İl Halk Sağlığı Müdürlüğü'nden gerekli izin ve onaylar alınmıştır. Veri analizinde SPSS 27.0 paket programı kullanılmıştır. Tanımlayıcı istatistikler; ortalama, standart sapma, medyan, en küçük ve en büyük değer, frekans ve yüzdeler şeklinde hesaplanmıştır. Bağımlı ve bağımsız değişken arasındaki istatistiksel ilişkiyi analiz için; ikili grup karşılaştırmalarında Mann-Whitney U, ikiden fazla grup karşılaştırmalarında Kruskal Wallis analizi kullanılmıştır. Veriler arasında farklılık yaratan grubu belirlemek için Pairwise Analizi yapılmıştır. Bağımsız değişkenlerin KÇYTÖ toplam puan ortalamasının medyan değerine eşit veya daha büyük olma durumuna etkilerini gösteren Lojistik Regresyon analizi yapılmıştır. Bulgular: Çalışmaya katılmayı kabul eden 410 katılımcının yaş ortalaması 45,00±16,60'tır, %59,5'i kadın, %58,0'i evli, %29,5'i lise ve %34,1'i üniversite veya lisansüstü mezunudur. Katılımcıların %64,4'ü gelir getiren bir işte çalıştığını belirtmiştir. Katılımcıların KÇYTÖ puan ortalaması; 3,58±0,87 (medyan:3,74)'dür. Katılımcılar arasında; 35 yaş ve altında olanlarda (p=0,000), kadınlarda (p=0,000), üniversite veya lisansüstü mezunu olanlarda (p=0,000), gelir getiren bir işte çalıştığını belirtenlerde (p=0,000), aile tipi çekirdek olanlarda (p=0,000), hanede yaşayan kişi sayısı üç olanlarda (p=0,020), hanesinde gelir getiren bir işte çalışan kadın bulunanlarda (p=0,000), en uzun süre yaşanılan yerleşim yeri il- merkez ilçe olanlarda (p=0,000) ve kronik hastalık tanısı olmayanlarda (p=0,000) KÇYTÖ toplam puan ortalamaları ve medyan değeri diğer gruplara göre istatistiksel olarak anlamlı düzeyde daha yüksek bulunmuştur. Medeni durum (p=0,056), gelir durumu (p=0,150) ve ruh sağlığı sorunu olma durumuna (p=0,660) göre kadının çalışmasına yönelik tutum düzeyinde istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık olmadığı tespit edilmiştir. Yapılan Lojistik Regresyonda olumlu tutuma (KÇYTÖ toplam puan ortalamasının daha yüksek olması) sahip olma olasılığının; kadınlarda erkeklere göre 3,01 kat (%95 Güven Aralığı (GA): 1,79-5,04) (p=0,001); bekarlarda evlilere göre 2,75 kat (%95 GA: 1,56-4,85) (p=0,001); üniversite veya lisansüstü eğitim mezunu olanların okuryazar değil ya da okuryazar olanlara göre 34,30 kat (%95 GA: 3,89-301,75) (p=0,001); aile tipi çekirdek olanların aile tipi parçalanmış olanlara göre 2,63 kat (%95 GA: 1,12-6,16) (p=0,026); hanesinde çalışan kadın olanların olmayanlara göre 2,66 kat (%95 GA: 1,61-4,37) (p=0,001); en uzun yaşanılan yerleşim yeri il- merkez ilçe olanların köy olanlara göre 7,40 kat (%95 GA: 2,28-23,94) (p=0,001) daha fazla olduğu tespit edilmiştir. Tekli analizde KÇYTÖ toplam puan ortalamaları ve medyan değeri ile istatistiksel olarak anlamlı ilişkisi olan; yaş, gelir getiren bir işte çalışma durumu ve kronik hastalık tanısı olma durumunun ise yapılan Lojistik Regresyonda istatistiksel olarak fark oluşturmadığı tespit edilmiştir. Sonuç ve Öneriler: Çalışma grubumuzda kadının çalışmasına yönelik orta derecede olumlu bir tutumun olduğu görülmüştür. Kadının çalışmasına yönelik tutumun toplumda kadına biçilen rolün bir göstergesi, aynı zamanda sağlığın önemli bir belirleyicisi olan toplumsal cinsiyet ayrımcılığının bir bileşeni olduğu göz önünde bulundurulduğunda çalışmanın yürütüldüğü Tuzluçayır ASM, Mamak İlçesi, Ankara İlinden başlanarak ülke genelinde toplumda kadının güçlendirilmesine yönelik müdahalelerin yapılmasının olumlu sağlık sonuçlarına neden olacağı düşünülmüştür.
Özet (Çeviri)
Evaluation of the Attitudes of Individuals Over the Age of 18 Who Applied to a Family Health Center in Ankara Towards Women's Work Introduction and Objective: Gender roles, gender and gender discrimination have a profound impact on women's place in working life as in many other areas. Perceptions and attitudes towards women's work vary throughout history and from country to country. Women's work has a positive impact on both their status and health in general. A working woman's work life outcomes are of great importance for herself, her family, friends and society. Most fundamentally, a woman who ensures her economic independence secures her basic human rights, increases her and her family's access to health services, and increases the likelihood of receiving services with higher quality standards. Negative attitudes towards women's work can also be considered as an indicator of gender discrimination. The aim of this study was to determine the attitudes of volunteer individuals over 18 years of age who applied to a Family Health Center (FHC) towards women's employment and the factors affecting them. Materials and Methods: The study was cross-sectional. Voluntary individuals over the age of 18 (10,000 people) who were registered to an FHC (approximately 28,000 people over the age of 18) and who applied within a one-month period were taken as the study population, and the minimum sample size was calculated as 369 people. The data were collected between October 01-30, 2024 by the researcher under observation and face-to-face method, taking into account the age and educational status of the person. The data form consisted of three parts: Informed Voluntary Consent Form, Socio-Demographic Form and Kadının Çalışmasına Yönelik Tutum Ölçeği (KÇYTÖ). The KÇYTÖ was developed by Kuzgun and Sevim in 2004 and consists of 15 items scaled on a 5-point Likert scale and a single dimension; Cronbach Alpha coefficient was calculated as 0.92. The lowest average score that can be obtained from the scale items is 1 and the highest average score is 5. The high mean score obtained from the scale indicates that individuals have a positive attitude towards women's work. The necessary permissions and approvals were obtained from the owner of the scale, Ankara University Faculty of Medicine Dean's Ethics Committee and Ankara Provincial Directorate of Public Health. SPSS 27.0 package program was used for data analysis. Descriptive statistics were calculated as mean, standard deviation, median, minimum and maximum value, frequency and percentages. To analyze the statistical relationship between the dependent and independent variables, Mann-Whitney U analysis was used for pairwise group comparisons and Kruskal-Wallis analysis was used for more than two group comparisons. Pairwise analysis was used to determine the group that created a difference between the data. Logistic Regression analysis was performed to show the effects of the independent variables on the mean total score of the KÇYTÖ being equal to or greater than the median value. Results: The mean age of the 410 participants who agreed to participate in the study was 45.00±16.60, 59.5% were female, 58.0% were married, 29.5% were high school graduates, and 34.1% were university or graduate students. 64.4% of the participants stated that they were employed in an income-generating job. The mean score of the participants was 3.58±0.87 (median: 3.74). Among the participants; 35 years of age or younger (p=0.000), females (p=0.000), university graduates (p=0.000), those who stated that they were employed in an income-generating job (p=0.000), nuclear family type (p=0.000), three people living in the household (p=0.020), and women who were employed in an income-generating job (p=0.020), 000), those who lived in the province-central district for the longest time (p=0.000) and those who did not have a diagnosis of chronic disease (p=0.000) had statistically significantly higher mean and median values of the total score and median value of the KÇYTÖ compared to the other groups. It was determined that there was no statistically significant difference in the level of attitudes towards women's work according to marital status (p=0.056), income status (p=0.150) and having mental health problems (p=0.660). In the Logistic Regression, the likelihood of having a positive attitude (higher mean total score of the KÇYTÖ) was 3.01 times (95% CI: 1.79-5.04) (p=0.001) for females compared to males; 2.75 times (95% CI: 1.56-4.85) (p=0.001) for singles compared to marrieds; 34.30 times (95% CI: 3.89-301.75) (p=0.001) for those with a university education or higher compared to those with less than primary school education; 2.63 times (95% CI: 1.12-6.16) for those with a nuclear family type compared to those with a fragmented family type (p=0.026): 3.89-301.75) (p=0.001); those with nuclear family type were 2.63 times (95% CI: 1.12-6.16) (p=0.026) higher than those with fragmented family type; those with women working in the household were 2.66 times (95% CI: 1.61-4.37) (p=0.001) higher than those without (95% CI: 1.61-4.37) (p=0.001); and those whose longest place of residence was province-central district were 7.40 times (95% CI: 2.28-23.94) (p=0.001) higher than those whose longest place of residence was village. In the single analysis, it was determined that age, employment status in an income-generating job and having a diagnosis of chronic disease, which had a statistically significant relationship with the mean and median value of the total score and median value of the KÇYTÖ, did not make a statistical difference in the Logistic Regression. Conclusion and Suggestions: It was observed that our study group had a moderately positive attitude towards women's work. Considering that the attitude towards women's work is an indicator of the role assigned to women in society and a component of gender discrimination, which is an important determinant of health, it is thought that starting from Tuzluçayır ASM, Mamak District, Ankara Province, where the study was conducted, interventions to empower women in the society throughout the country will lead to positive health outcomes.
Benzer Tezler
- Ankara'da bir Aile Sağlığı Merkezine başvuran 18 yaş üstü hastaların COVID-19 aşıları hakkında düşünce ve davranışlarının belirlenmesi, aşı sonrası görülen yan etkilerin değerlendirilmesi
Determination of thoughts and behaviors about COVID-19 vaccines of patients over 18 years old applying to a family health center in Ankara, evaluation of side effects observed after vaccine
MERVE ARI
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2022
Aile HekimliğiAnkara Yıldırım Beyazıt ÜniversitesiAile Hekimliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. AHMET KESKİN
- Ankara ili bazı ilçelerindeki aile sağlığı merkezlerine başvuran 18 yaş üstü bireylerin gıda satın alma ve tüketimi konusundaki tutum ve davranışları ile sağlık algıları ilişkisinin incelenmesi
Investigation of the relationship between the attitudes and behaviors of food purchasing and consumption and the perceptions of healthy persons over 18 years old applied to family health centers in some districts of Ankara
ZEYNEP YALÇINKAYA
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2020
Halk SağlığıGazi ÜniversitesiHalk Sağlığı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FATMA NUR BARAN AKSAKAL
- Bir aile sağlığı merkezinden hizmet alan hastaların sağlık okuryazarlığı düzeylerinin beklenen ve algılanan hizmet kalitesi üzerine etkisi
The effect of health literacy levels of patients received service from a family health center on expected and perceived service quality
SELDA KEPENEK
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2021
Aile HekimliğiSağlık Bilimleri ÜniversitesiAile Hekimliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. DERYA AKBIYIK
- Ankara'da iki aile sağlığı merkezi'ne başvuranlarda reçetesiz ilaç kullanımı sıklığı ve ilgili faktörlerin değerlendirilmesi
The frequency of over the counter drugs usage and evalaution of effective factors among TWO family health care centres attendants in Ankara
MOHAMMED AHMED SİTAH
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
Halk SağlığıGazi ÜniversitesiHalk Sağlığı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FATMA NUR BARAN AKSAKAL
- Çocukluk çağı dirençli epilepsilerinde anne&babaların epilepsi cerrahisi hakkında bilgi düzeyleri ve yaklaşımları
Knowledge levels and approaches of parents regarding epilepsy surgery in childhood epilepsies
AYÇA TAŞ ÜN
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2024
Çocuk Sağlığı ve HastalıklarıGazi ÜniversitesiÇocuk Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. TUĞBA HIRFANOĞLU