Geri Dön

Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti karasularında su, sediment, alg ve bazı balık türlerinde ağır metal ve mikroplastik düzeylerinin belirlenmesi

Determination of heavy metal and microplastic levels in water, sediment, algae, and selected fish species in the territorial waters of the Turkish Republic of Northern Cyprus

PDF İndir

  1. Tez No: 957148
  2. Yazar: HASAN DENİZ AKBORA
  3. Danışmanlar: PROF. DR. DENİZ AYAS, YRD. DOÇ. DR. BURAK ALİ ÇİÇEK
  4. Tez Türü: Doktora
  5. Konular: Deniz Bilimleri, Su Ürünleri, Marine Science, Aquatic Products
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2025
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Mersin Üniversitesi
  10. Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Su Ürünleri Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 153

Özet

Bu tez çalışması kapsamında su, sediment, alg ve balık dokularında ağır metal ve mikroplastik düzeylerinin belirlenmesi ve kıyaslanması için, Kuzey Kıbrıs karasularını temsilen 5 bölgeden örnekleme yapılmıştır. Ağır metal analizleri için mikrodalga sindirim yapılarak ICP-OES ile analizler gerçekleşip değerlendirilmiştir. Mikroplastik analizleri için ise örnek türüne göre uygun sindirim yöntemi uygulandıktan sonra filtrasyon ve mikroskobik analizler yapılarak mikroplastikler şekillerine göre sınıflandırılmıştır. Ayrıca tespit edilen mikroplastikler için polimer analizi yapılmıştır. Yüzey suyu için metrekarede en fazla mikroplastik sırasıyla; Karpaz (Kuzey), Güzelyurt, Girne, Mağusa ve Karpaz (Güney) bölgelerinde saptanmıştır. Saptanan mikroplastikler şekillerine göre sınıflandırılmış olup, bulunma sıklıkları; fragman>film>filament>pelet olarak belirlenmiştir. Polietilen ise yüzey suyunda en yoğun saptanan mikroplastik polimeri olmuştur. Sedimentte mikroplastiklere sıklıkla kıyı, 50 m ve 25 m sırası ile rastlanmıştır. En fazla mikroplastik bölgelere göre Kuzey Karpaz, Mağusa ve Güzelyurt'ta bulunmuştur. Mikroplastik türlerine göre ise sıralama fragman>filament>film>pelet şeklindedir. Polimer olarak yalnızca polistiren sınıflandırılabilmiştir. Gastrointestinal sistemde en çok mikroplastik bulunduran üç tür Merluccius merluccius, Pterois miles ve Etrumeus golanii olurken, bölgelere göre en fazla Girne ve Mağusa'daki türlerde mikroplastik varlığı saptanmıştır. Polietilen ve polipropilen gastrointestinal sistemde en çok rastlanan polimerler olmuştur. Kas dokusunda ise Dasyatis pastinaca, Raja clavata ve M. merluccius türlerinde sayıca mikroplastik diğer türlerden daha fazla bulunmuştur. Yüzey suyunda bazı örneklerde alüminyum (Al), arsenik (As), gümüş (Ag) ve çinko (Zn) limit üzeri olarak saptanmıştır. Sedimente As, krom (Cr), bakır (Cu), Zn ve kurşun (Pb) bazı bölgelerde limit üzeri olarak saptanmıştır. Cystoseira sp. örneklerinde en fazla ağır metal birikimi Mağusa bölgesinde bulunmuştur. Ağır metal kirliliği açısından en riskli alan Gazimağusa Körfezi olarak belirlenmiştir. Yüzey suyu ve sedimentte vanadyum (V) seviyeleri arasında anlamlı ilişki bulunmuştur. Sediment ve Cystoseira sp. örneklerindeki Al, demir (Fe) ve Pb seviyeleri arasındaki ilişki anlamlıdır. Yüzey suyunda bulunan As düzeyleri ile E. golanii karaciğer dokularındaki düzeyler anlamlıdır. Sediment ve Mullus surmuletus örneklerinde saptanan Zn düzeyleri arasında negatif yönde anlamlı ilişki saptanmıştır. Balıkların trofik düzeyleri ile Cu, Fe, Pb, stronsiyum (Sr) ve Zn arasında negatif yönde anlamlı ilişki bulunmuştur. Siganus luridus kas dokusunda Zn-mikroplastik ilişkisi anlamlıdır. Parupeneus forsskali kas dokusunda ise mikroplastik- Fe ilişkisi negatif yönde anlamlıdır.

Özet (Çeviri)

In this thesis study, samples were collected from five representative regions of the territorial waters of Northern Cyprus to determine and compare the levels of heavy metals and microplastics in water, sediment, algae, and fish tissues. For heavy metal analyses, samples were digested using microwave digestion and analyzed using ICP-OES. For microplastic analyses, appropriate digestion methods were applied according to the sample type, followed by filtration and microscopic examination, and the microplastics were classified based on their shapes. In addition, polymer analysis was conducted on the detected microplastics. In surface waters, the highest number of microplastics per square meter was found in the following order: Karpaz (North), Güzelyurt, Girne, Famagusta, and Karpaz (South). Microplastics were classified based on their shapes, and their occurrence frequency was determined as fragments > films > filaments > pellets. Polyethylene was the most commonly identified microplastic polymer in surface water samples. In sediments, microplastics were most frequently found at coastal stations, followed by 50 m and 25 m depths. The regions with the highest concentrations were North Karpaz, Famagusta, and Güzelyurt. According to microplastic type, the order of frequency was fragments > filaments > films > pellets. Polystyrene was the only polymer identified in sediment samples. Among the fish species, the highest number of microplastics in the gastrointestinal system was found in Merluccius merluccius, Pterois miles, and Etrumeus golanii, with the highest regional occurrence in species collected from Girne and Famagusta. Polyethylene and polypropylene were the most common polymers detected in the gastrointestinal tracts. In muscle tissue, Dasyatis pastinaca, Raja clavata, and M. merluccius contained higher numbers of microplastics compared to other species. In some surface water samples, aluminium (Al), arsenic (As), silver (Ag), and zinc (Zn) were detected above permissible limits. In sediment samples, As, chromium (Cr), copper (Cu), Zn and lead (Pb) exceeded the limits in certain areas. Among Cystoseira sp. samples, the highest heavy metal accumulation was observed in the Famagusta region. In terms of heavy metal pollution, Famagusta Bay was identified as the highest-risk area. A significant relationship was found between vanadium (V) levels in surface water and sediment. Significant correlations were also observed between Al, iron (Fe), and Pb levels in sediment and Cystoseira sp. samples. A significant correlation was detected between As levels in surface water and levels in E. golanii liver tissue. A negative significant correlation was found between Zn levels in sediment and Mullus surmuletus samples. Additionally, there was a negative significant correlation between the trophic levels of fish and concentrations of Cu, Fe, Pb, strontium (Sr) and Zn. A significant relationship was also found between zinc (Zn) and microplastics in the muscle tissue of Siganus luridus, and a negative significant relationship was found between microplastics and Fe in the muscle tissue of Parupeneus forsskali.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    201636

    Kuzey Kıbrıs Güzelyurt, Girne ve Mağusa körfezlerinde ağır metal kirliliğinin izlenmesi

    The observing of the heavy metal pollution in the gulfs of the Northern Cyprus Güzelyurt, Girne and Mağusa

    EROL ERÇAL

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2007

    KimyaMarmara Üniversitesi

    Çevre Bilimleri Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. ADNAN AYDIN

  2. Tez No

    119008

    A New campus for Middle East Technical University in the Turkish Republic of Northern Cyprus: Educational program and campus design issues

    Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nde, Orta Doğu Teknik Üniversitesi'nin yeni kampüsü: Eğitim sistemi ve tasarım ilkeleri

    ENVER KOLAÇ

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    2002

    Şehircilik ve Bölge PlanlamaOrta Doğu Teknik Üniversitesi

    Şehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı

    ÖĞR. GÖR. ÖZCAN ESMER

    DOÇ. DR. BAYKAN GÜNAY

  3. Tez No

    621780

    Uluslararası hukuk kuralları çerçevesinde Türkiye ve Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nin Doğu Akdeniz'deki Münhasır Ekonomik Bölgesinin belirlenmesi

    The determination of Exclusive Economic Zone of Turkey and Turkish Republic of Northern Cyprus in Eastern Mediterranean within the framework of international law rules

    ÇAĞATAY ALLI

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2019

    Uluslararası İlişkilerKütahya Dumlupınar Üniversitesi

    Uluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ HAKAN ARIDEMİR

  4. Tez No

    960455

    1974 Kıbrıs barış harekâtı: Bursa ilinde yaşayan gazilerle sözlü tarih çalışması

    1974 Cyprus peace operation: Oral history study with veterans living in bursa province

    SEDA ÇİÇEK

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2025

    TarihGebze Teknik Üniversitesi

    Strateji Bilimi Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. KURTULUŞ DEMİRKOL

  5. Tez No

    416415

    Conceptual model development for Güzelyurt aquifer, North Cyprus

    Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti (KKTC) Güzelyurt akiferi için kavramsal model geliştirilmesi

    DEBEBE FANTA

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    2015

    Çevre MühendisliğiOrta Doğu Teknik Üniversitesi

    Çevre Mühendisliği Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. KAHRAMAN ÜNLÜ

    YRD. DOÇ. DR. BERTUĞ AKINTUĞ

Geri Dön