Karmaşık travma mağdurlarında Kabul ve Kararlılık Terapisi'nin kişilerarası problemler ve yaşam doyumu üzerindeki etkisi: Tek olgulu deneysel çalışma
The effect of Acceptance and Commitment Therapy on interpersonal problems and life satisfaction in complex trauma survivors: A single-case experimental study
- Tez No: 957337
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ ELA ARI
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Psikoloji, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Medipol Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Psikoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Klinik Psikoloji Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 161
Özet
Tekrarlı ya da uzun süreli karmaşık travmatik deneyimler travma sonrası stres bozukluğu belirtilerinin yanı sıra kişilerarası işlevsellikte de problemlere yol açabilmektedir. Bu araştırmanın amacı, karmaşık travma mağdurlarında kişilerarası ilişkilerde problemlere yönelik sekiz seanslık Kabul ve Kararlılık Terapisi (ACT)'nin etkisinin incelenmesidir. Araştırma, bireylerdeki değişimleri daha ayrıntılı olarak gösterebilmesi ve katılımcı toplama noktasında sağladığı avantajlar nedeniyle tek olgulu deneysel desenlerden eş zamanlı olmayan çoklu başlangıç seviyesi tasarımıyla yürütülmüştür. Deneysel tasarıma sahip bu çalışmaya 8 katılımcı dahil edilmiş; katılımcıların zorlandıkları kişilerarası problemlere, yaşantısal kaçınmaya ve değer odaklı davranışlara yönelik her gün üç soru sorulmuştur. Müdahale öncesinde ve sonrasında ise Kişilerarası Problemler Envanteri-Döngüsel Ölçekleri (KPE-DÖ), Klinisyen Tarafından Yöneltilen Travma Sonrası Stres Bozukluğu Ölçeği (CAPS-5), Depresyon Anksiyete ve Stres Ölçeğinin Kısa Formu (DASÖ-21), Değerlere Bağlı Yaşam Ölçeği (DBYÖ), Kabul ve Eylem Formu-2 (KEF-2) uygulanmıştır. Ayrıca süpervizörler tarafından da ACT'e Sadakat ölçümü doldurulmuştur. Ağırlıklı ortalamalara göre günlük ölçüm sonuçları istatistiksel olarak anlamlı değişim göstermiştir. Standart ölçüm sonuçları ise katılımcıların çoğu için güvenilir değişim gösterirken CAPS-5 puanlarında büyük oranda güvenilir değişim görülmemiştir. Birincil sonuç değişkeni olan kişilerarası problemler ölçümünde üç kişi dışında katılımcıların tamamında klinik olarak anlamlı değişim görülmüştür. Mevcut sonuçlar, ACT'in karmaşık travma mağdurlarında görülen kişilerarası problemler üzerinde etkili olduğuna dair kanıtlar sunmaktadır.
Özet (Çeviri)
Repeated or prolonged exposure to complex traumatic experiences may lead to difficulties in interpersonal functioning, in addition to symptoms of posttraumatic stress disorder (PTSD). This study aims to examine the effect of eight sessions of Acceptance and Commitment Therapy (ACT) on interpersonal difficulties among individuals with complex trauma histories. An asynchronous multiple baseline design, one of the single-case experimental designs, was employed due to its capacity to capture individual-level changes in greater detail and its advantages in participant recruitment. The study included eight participants and adopted an experimental approach. Each day, participants responded to three questions assessing their interpersonal problems, experiential avoidance, and value-oriented behaviors they found challenging. Pre-intervention and post-intervention assessments included the Inventory of Interpersonal Problems–Circumplex Scales (IIP-C), Clinician-Administered PTSD Scale for DSM-5 (CAPS-5), Depression Anxiety Stress Scales–Short Form (DASS-21), Engaged Living Scale (ELS), and Acceptance and Action Questionnaire–version II (AAQ-II). Treatment fidelity was assessed by supervisors using a standardized ACT Fidelity Measure (ACT-FM). According to weighted averages, daily measurements revealed statistically significant changes. Standardized assessments showed reliable improvement for most participants, though CAPS-5 scores largely indicated unreliable change. The primary outcome variable, interpersonal difficulties, demonstrated clinically significant improvement in all but three participants. These findings provide evidence supporting the effectiveness of ACT in addressing interpersonal problems among survivors of complex trauma.
Benzer Tezler
- Cinsel istismar mağduru çocuk ve ergenlerin travmaya tepkileri ile anne-babaların tepkilerinin karşılıklı incelenmesi
Comparative investigation of the reaction to trauma in sexually abused children and adolescents and their parents
ALİ GÜVEN KILIÇOĞLU
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2010
PsikiyatriUludağ ÜniversitesiÇocuk Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. YEŞİM TANELİ
- Karmaşık travma sonrası stres bozukluğunun yakın partner şiddeti, çocukluk çağı travmaları ve başa çıkma stilleri ile ilişkisi
The relationship between complex post traumatic stress disorder with intimate partner violence, childhood traumas and coping styles
SAFİYE ÜNALIR
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
PsikolojiAnkara Sosyal Bilimler ÜniversitesiKlinik Psikoloji Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ZEHRA ERŞAHİN
- Karmaşık travma ile travma sonrası büyüme arasındaki ilişkide bilişsel esneklik ve öz şefkatin aracı rolü
The mediating role of cognitive flexibility and self-compassion in the relationship between complex trauma and post-traumatic growth
SELDA GÜDEK AKPINAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
PsikolojiHaliç ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ASLI DİLA AKİŞ
- Karmaşık travma envanterinin Türkçe'ye uyarlanması, geçerlilik ve güvenilirlik çalışması
Adaptation of the complex trauma inventory into Turkish, validity and reliability study
AYŞE CALAYIR
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Psikolojiİstanbul Bilgi ÜniversitesiSağlık Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. A. TAMER AKER
- Uluslararası travma ölçeği 7-17 yaş çocuk/ergen ve bakım veren formları Türkçe geçerlik ve güvenirlik çalışması
Validation and reliability study for the Turkish versions of international trauma questionnaire - child/adolescent and caregiver forms
BERAT MERİH YETİM
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2024
PsikiyatriAnkara ÜniversitesiÇocuk Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ESRA YÜRÜMEZ