David Lynch sinemasında eşikteliğin izini sürmek
Tracing liminality in the cinema of David Lynch
- Tez No: 958226
- Danışmanlar: PROF. DR. ZEYNEP ÇETİN ERUS
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Radyo-Televizyon, Radio and Television
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Marmara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Radyo Televizyon ve Sinema Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Sinema Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 130
Özet
David Lynch'in filmlerinde sıkça gözlenen aradalık, geçiş, değişim ve dönüşüm deneyimleri olmasına karşın, Türkçe literatürde bu olguları eşiktelik (liminalite) kuramı çerçevesinde inceleyen kapsamlı bir çalışma bulunmamaktadır. Bu boşluktan hareketle hazırlanan bu tez, David Lynch sinemasında eşikteliğin izini sürerek, yönetmenin filmlerindeki anlatı yapısını, tematik örüntülerini, karakter kurgusunu ve mekân kullanımını söz konusu kuramsal çerçevede çözümlemeyi amaçlamaktadır. Çalışma, Lynch'in özgün auteur sinema dilini anlamlandırmak üzere liminalite kuramını merkeze alarak disiplinlerarası bir düşünsel bakış açısı sunmayı hedeflemektedir. Bu doğrultuda, yönetmenin tüm uzun metrajlı filmleri analiz kapsamına alınmıştır. Araştırma kapsamında David Lynch filmlerindeki anlatısal stratejiler, biçimsel tercihler ve bu yapıları pekiştiren liminal mekân kullanımı eşiktelik kuramı çerçevesinde hermenötik (yorum bilimsel) yöntemle çözümlenmiştir. Analizler, Lynch'in filmlerinde karakterlerin eski ve yeni kimlikler, gerçek ile hayal, bilinç ile bilinçdışı arasındaki eşiklerde konumlandığını; anlatıların ise çizgisel olmayan ve belirsizliklerle örülü yapılar sergilediğini ortaya koymuştur. Yönetmenin filmlerinde tekrar eden liminal mekânların, anlatıda birer geçit işlevi üstlenerek aradalık ve geçiş deneyimlerini pekiştirdiği saptanmıştır. Işık-gölge kullanımı, kameranın konumu ve sıra dışı kamera hareketleri gibi sinematografik tercihler aracılığıyla, mekânın fiziksel sınırlarının bulanıklaştığı ve eşiksel bir yapıya dönüştüğü gözlemlenmiştir. Sonuç olarak, Lynch filmografisinde tekrar eden aradalık ve geçiş temaları, eşiktelik kuramı çerçevesinde okunduğunda, yönetmenin sinemasında özgün bir“eşiksel anlatı”yapısının varlığına işaret etmektedir. Araştırmanın bulguları, liminalite kuramının sinema araştırmalarında disiplinlerarası bir analiz aracı olarak kullanılabileceğini ortaya koymuştur. Ayrıca, bu yaklaşımın Lynch'in diğer sanat dallarındaki üretimlerine ya da benzer temaları işleyen farklı yönetmenlerin filmlerine uygulanması için bir zemin sunduğu düşünülmektedir.
Özet (Çeviri)
Although experiences of in-betweenness, transition, change, and transformation are frequently observed in David Lynch's films, there is no comprehensive study in Turkish literature that explores these phenomena through the concept of liminality. Addressing this gap, this thesis traces liminality in Lynch's cinema, analyzing the director's narrative structure, thematic patterns, character construction, and the use of space through this conceptual lens. The study adopts an interdisciplinary perspective by centering the notion of liminality to interpret Lynch's unique auteurial cinematic language. All of the director's feature-length films are included in the analysis. In this study, the narrative strategies, formal choices, and the use of liminal spaces that reinforce these structures in David Lynch's films are analyzed through a hermeneutic method within the framework of liminality theory. The findings reveal that characters in Lynch's films often stand at thresholds between old and new identities, reality and fantasy, consciousness and the unconscious, while the narratives display non-linear and ambiguous structures. Recurrent liminal spaces function as narrative gateways, enhancing the sense of in-betweenness and transition. This study shows that through the use of light and shadow, camera positioning, and unconventional movements, cinematic spaces blur and transform into liminal constructs. Ultimately, when viewed through the lens of liminality, the recurring themes of in-betweenness and transition in Lynch's filmography reveal a distinct“liminal narrative”structure. The study concludes that liminality can serve as an interdisciplinary analytical tool in film studies. It also suggests that this approach could be applied to Lynch's works in other media, or to films by other directors who engage with similar themes.
Benzer Tezler
- David Lynch sinemasında eril bakış: Lynch filmlerinde kadının sunumu
Male gaze in David Lynch cinema: Representation of woman in Lynch films
MUSTAFA ÖZER ÖZKANTAR
Doktora
Türkçe
2021
Sahne ve Görüntü SanatlarıGazi ÜniversitesiRadyo Televizyon ve Sinema Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. FİLİZ ERDEMİR GÖZE
- Resmin sinemaya yansımaları
Reflections of painting in cinema
ASİYE AKSOY
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Radyo-TelevizyonMarmara ÜniversitesiSinema Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET ÖZTÜRK
- Moderniteden postmoderniteye geçiş ve David Lynch filmlerinde postmodern ögeleri
Transtion from modernity to posmodernity and potmodern aspects in films David Lynch
YAVUZ YILDIZHAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2004
Sahne ve Görüntü Sanatlarıİstanbul ÜniversitesiRadyo Televizyon ve Sinema Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. BATTAL ODABAŞI
- Psikolojik gerilim filmlerinde post-modern bakış açısı
Post-modern perspective in psyschological thrillers
ÖYKÜ IRMAK ÖZKAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Sahne ve Görüntü SanatlarıAydın Adnan Menderes ÜniversitesiSinema Televizyon Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUHAMMET BİLAL ARIK
- Sinema ve resim ilişkisi bağlamında Nuri Bilge Ceylan filmlerinin resimsel kadrajdaki etkisi
The impact of Nuri Bilge Ceylan films on the artistic framing in the context of cinema and painting relation
FİLİZ PİYALE
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
Güzel SanatlarYeditepe ÜniversitesiPlastik Sanatlar Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET ZAHİT BÜYÜKİŞLİYEN