Event structure in Turkish Sign Language (TİD)
Türk İşaret Dili'nde (TİD) olay yapısı
- Tez No: 958296
- Danışmanlar: DOÇ. DR. KADİR GÖKGÖZ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Dilbilim, Linguistics
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: İngilizce
- Üniversite: Boğaziçi Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Dilbilim Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Dil Bilimi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 113
Özet
Bu çalışma, Türk İşaret Dili'nde (TİD) telikliğin nasıl ifade edildiğini incelemekte ve olay yapısının manuel olmayan ifadeler, manuel biçimler ve kinematik örüntüler aracılığıyla nasıl kodlandığına odaklanmaktadır. Sağır ebeveynlere sahip 15 ve işiten ebeveynlere sahip 15 olmak üzere toplam 30 TİD kullanıcısından elde edilen veriler, TİD'de teliklik işaretlemesinin sürekli ve kesikli manuel olmayan ifadelerin, manuel biçimlerin ve hareket dinamiklerinin karmaşık bir etkileşimini içerdiğini göstermektedir. Sürekli manuel olmayan ifadeler ağırlıklı olarak telik olmayan (atelik) olaylarla örtüşürken, kesikli manuel olmayan ifadeler yalnızca telik olaylara özgüdür. İkonik biçimler çoğunlukla atelik olaylarla ilişkilidir. Fonolojik hareket profilleri de önemli bir ipucu sunar: Atelik olaylar harmonik hareketlerle, telik olaylar ise harmonik olmayan hareketlerle ayırt edilmektedir. Bu ayrım, Motion Capture adlı tekniğe düşük maliyetli bir alternatif olan Poz Tahmini (Pose Estimation) yöntemiyle gözlemlenmiş ve özgün kinematik örüntüler ortaya konmuştur. Edinim yaşı (AoA) analizleri ise, manuel olmayan ifadelerle yapılan teliklik kodlamasının TİD'de istikrarlı bir özellik olduğunu göstermiştir. Ancak bununla beraber, sağır ebeveynlere sahip TİD kullanıcılarının, hem telik hem de atelik olaylarda manuel olmayan ifadeleri daha yoğun kullandıkları görülmektedir. Bulgular, Wilbur'un (2003, 2008) Olay Görünürlüğü Hipotezi'ni (Event Visibility Hypothesis – EVH) destekler nitelikte olup, TİD'de örtük olay yapısının hem fonolojik hem de kinematik temsiller aracılığıyla görünür olduğunu ortaya koymaktadır.
Özet (Çeviri)
This study investigates how telicity is realized in Turkish Sign Language (TİD), with a focus on the encoding of event structure through nonmanual markers, manual forms, and kinematic patterns. Data from 30 signers (15 Deaf of Deaf and 15 Deaf of Hearing) demonstrate that telicity marking in TİD involves an intricate interplay of continuous and discontinuous nonmanuals, manual forms, and movement dynamics. Continuous nonmanuals predominantly align with atelic events, while discontinuous nonmanuals are exclusive to telic ones. Iconic forms are primarily associated with atelic events. Phonological motion profiles provide another key cue, with atelic events exhibiting harmonic motion and telic events displaying non-harmonic motion. This distinction is observed through Pose Estimation, a cost-effective alternative to Motion Capture, which highlights distinct kinematic patterns. Age of acquisition (AoA) analysis further reveals that telicity encoding through nonmanuals is a resilient feature in TİD, with DoD signers displaying greater use of nonmanuals across both telic and atelic events. Collectively, these findings support the Event Visibility Hypothesis (EVH; Wilbur, 2003, 2008), illustrating that the underlying event structure is visible through both phonological and kinematic representations in TİD.
Benzer Tezler
- Time and aspect in Turkish Sign Language (TD): Manual and nonmanual realizations of 'finish'
Türk İşaret Dili'nde (TİD) zaman ve görünüş: 'BİT'in el ve eldışı gerçekleştirmeleri
SERPİL KARABÜKLÜ
Yüksek Lisans
İngilizce
2016
DilbilimBoğaziçi ÜniversitesiDilbilim Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MELTEM KELEPİR
- Görsel işitsel Türkçe – TİD çevirilerinde çoklu eylem yapılarının çevrilmesi
Translation of pluractional structures in audio-visual Turkish - TİD translations
ERDEM ÖNAL
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Mütercim-TercümanlıkAnkara ÜniversitesiTürk İşaret Dili ve Sağır Çalışmaları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ÖZGÜR ŞEN BARTAN
- Türk işaret dilinde soru: Kaş hareketlerinin dilsel çözümlemesi
Question in Turkish sign language: Linguistic analysis of eyebrows
BAHTİYAR MAKAROĞLU
- Yazılı Türkçe dilinden Türk işaret diline (tid) makine çevirisi sistemi
Text to sign language machine translation system for Turkish
CİHAT ERYİĞİT
Doktora
Türkçe
2017
Bilgisayar Mühendisliği Bilimleri-Bilgisayar ve Kontrolİstanbul Teknik ÜniversitesiBilgisayar Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HATİCE KÖSE
- Türk işaret dili medya çevirisi: Uzamsal gönderimde gözlemlenen söylem belirsizliği görünümleri
Turkish sign language media translation: Appearances of discourse unclear observed in spatial reference
UFUK ÇELEBİOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Mütercim-TercümanlıkAnkara ÜniversitesiTürk İşaret Dili ve Sağır Çalışmaları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. AYTAÇ ÇELTEK