Havalimanlarının çevresel sürdürülebilirlik performanslarının çok kriterli karar verme yöntemleri ile değerlendirilmesi
Evaluation of environmental sustainability performances of airports with multi-criteria decision-making methods
- Tez No: 959058
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ EDA ÇINAROĞLU
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Sivil Havacılık, Civil Aviation
- Anahtar Kelimeler: Havalimanı, Çevresel sürdürülebilirlik, CRITIC, MABAC, MARCOS, Airport, Environmental sustainability, CRITIC, MABAC, MARCOS
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Erciyes Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Havacılık Yönetimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 96
Özet
Hava taşımacılığına olan talebin artmasıyla doğru orantılı olarak havalimanlarının sayısı da artış göstermiştir. Bu artışlar neticesinde çevreye karşı olumsuz etkileri göz ardı etmemek gerekmektedir. Havalimanları bu noktada sürdürülebilirlik konusunda kendilerini geliştirmeye çalışmaktadır ve çevresel etkileri en aza indirmeyi amaçlamaktadır. Bu araştırmada havalimanlarının çevresel etkileri ve yönetim performansına yönelik kriterler belirlenip analize tabi tutulmuştur. Kriterlerin ağırlıklandırılmasında CRITIC yöntemi kullanılmıştır ve dokuz kriter bulunmaktadır. Bunlar; CO2 emisyonu (Kapsam 1+Kapsam 2), yolcu başına düşen enerji tüketimi, yolcu başına düşen CO2 emisyonu, operasyon başına düşen kapsam 3 CO2 emisyonu, ACA karbon akreditasyon seviyesi (1-4+), toplam atık miktarı, geri dönüştürülen atık miktarı, pistlere en yakın yerleşim yerlerinin ses seviyesi ve havalimanına şehir merkezi kuş uçuşu mesafesidir. Alternatiflerin değerlendirilmesinde MABAC, MARCOS yöntemleri kullanılmıştır ve analize dahil edilen alternatifler şunlardır; Münih Havalimanı, İstanbul Havalimanı, Zürih Havalimanı, Kopenhag Havalimanı, Viyana Havalimanı, Frankfurt Havalimanı, Singapur Changi Havalimanı, Hong Kong Havalimanı'dır. Analizler sonucunda önem değeri en yüksek olan kriter şehir merkezinin havalimanına kuş uçuşu mesafesi, en az önemli kriter ise ACA karbon akreditasyon seviyesi olmuştur. Çevresel sürdürülebilirlik performansına bakıldığında hem MABAC, hem de MARCOS yöntemleri sonucunda en iyi havalimanı Viyana Havalimanı olarak belirlenmiştir. İki yöntem ile de benzer sonuçlar elde edilmiştir. İki yöntem sonucunda da performans sıralamasında ilk üçte yer alan havalimanları Viyana Havalimanı, Kopenhag Havalimanı ve Münih Havalimanı'dır.
Özet (Çeviri)
The number of airports has increased in direct proportion to the increasing demand for air transportation. As a result of these increases, the negative impacts on the environment should not be ignored. Airports are striving to improve themselves in terms of sustainability and aim to minimize their environmental impacts. In this research, criteria for the environmental impacts and management performance of airports are determined and analyzed. The CRITIC method is used in weighting the criteria, and there are nine criteria. These are; CO2 emissions (Scope 1 + Scope 2), energy consumption per passenger, CO2 emissions per passenger, Scope 3 CO2 emissions per operation, ACA carbon accreditation level (1-4+), total amount of waste, amount of recycled waste, the noise level of the settlements closest to the runways, and the crow flies distance from the airport to the city center. MABAC and MARCOS methods are used in the evaluation of alternatives, and the alternatives included in the analysis are as follows; Munich Airport, Istanbul Airport, Zurich Airport, Copenhagen Airport, Vienna Airport, Frankfurt Airport, Singapore Changi Airport, and Hong Kong Airport. The most important criterion, as the crow flies, is the city center's distance from the airport, while the least important criterion is the ACA carbon accreditation level. Looking at environmental sustainability performance, Vienna Airport is the best airport according to the MABAC and the MARCOS methods. Both methods yielded similar results, and the top three airports in performance rankings are Vienna Airport, Copenhagen Airport, and Munich Airport.
Benzer Tezler
- Türkiye'deki havalimanlarının sürdürülebilirlik uygulamalarının AHP yöntemi ile değerlendirilmesi
Evaluation of airports' sustainability practices in Turkey using analytic hierarchy process
NAMIK ÖZTÜRK
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Sivil Havacılıkİstanbul ÜniversitesiUlaştırma ve Lojistik Yönetimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. RASİM İLKER GÖKBULUT
- Havalimanlarının çevresel sürdürülebilirlik performansı
Environmental sustainability performance of airports
RAFET DEMİR
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Sivil HavacılıkKocaeli ÜniversitesiHavacılık Yönetimi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ HAKAN RODOPLU
- Havalimanlarındaki hizmet karşılaşmaları üzerine sosyal ve çevresel sürdürülebilirlik kapsamında bir araştırma
A research on service encounters at airports within the scope of social and environmental sustainability
FURKAN KARAMAN
Doktora
Türkçe
2025
Sivil HavacılıkEskişehir Teknik ÜniversitesiHavacılık Yönetimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ÖZLEM ATALIK
- Türkiye havacılık sektöründe karbon emisyonları ve yönetimi
Carbon emissions and management in Turkiye aviation sector
ORHAN ALTÜRK
Doktora
Türkçe
2025
EnerjiÇukurova ÜniversitesiÇevre Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BİNNAZ ZEYNEP ZAİMOĞLU
- Havalimanları için sürdürülebilirlik endekslerinin belirlenmesi ve bu endekslere yönelik bir durum çalışması
Determination of sustainability indices for airports and a case study on these indices
ORHAN YÜCEL
Doktora
Türkçe
2024
Sivil HavacılıkAnadolu ÜniversitesiSivil Havacılık Yönetimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. TAHİR HİKMET KARAKOÇ
PROF. DR. SEVAL SELİMOĞLU