Beden eğitiminde fair play: Ahlaki kimlik çerçevesinde bir inceleme
Fair play in physical education: An analysis within the framework of moral identity
- Tez No: 959211
- Danışmanlar: DOÇ. DR. AYŞE MELİHA CANPOLAT
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Spor, Education and Training, Sports
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ege Üniversitesi
- Enstitü: Sağlık Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Beden Eğitimi ve Spor Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Beden Eğitimi ve Spor Öğretimi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 82
Özet
Amaç: Bu araştırma, ergenlik dönemindeki lise öğrencilerinin beden eğitimi derslerinde Fair Play tutumları ile ahlaki kimlik düzeyleri arasındaki ilişkiyi incelemeyi amaçlamaktadır. Fair Play, sporun etik boyutunu temsil eden ve bireyin adil oyun anlayışını, kurallara uyumu ve rakibe saygıyı temel alan bir yaklaşımdır. Ahlaki kimlik ise bireyin kendini ahlaki bir kişi olarak tanımlama derecesini ifade etmektedir. Bu iki kavramın, özellikle kimlik gelişiminin hızlandığı ergenlik döneminde, genç bireylerin etik değerlerle etkileşiminde ne ölçüde etkili olduğu bu çalışmanın temel problemini oluşturmaktadır. Gereç ve Yöntem: Araştırmada, nicel araştırma yöntemlerinden nedensel karşılaştırma ve ilişkisel tarama desenlerinden yararlanılmıştır. Örneklem grubunu Ege Bölgesi'ndeki İzmir, Manisa, Afyonkarahisar ve Denizli illerinde yer alan devlet liselerinde öğrenim gören 14-18 yaş aralığındaki 1423 öğrenci oluşturmuştur. Örneklem, cinsiyet, sınıf düzeyi, okul türü ve spor yapma durumu gibi değişkenler dikkate alınarak tabakalı örnekleme yöntemi ile belirlenmiştir. Veri toplama aracı olarak“Kişisel Bilgi Formu”,“Beden Eğitiminde Fair Play Ölçeği”ve“Ahlaki Kimlik Ölçeği”kullanılmıştır. Bulgular ve Sonuç: Araştırmada elde edilen bulgular, Ahlaki Kimlik ile Fair Play arasındaki ilişkinin doğrusal ve tek yönlü değil, aksine karmaşık ve çok boyutlu bir yapıya sahip olduğunu göstermektedir. Cinsiyet değişkenine göre, kadın öğrencilerin takım arkadaşlarına saygı, haksız kazanma ve hile yapma alt boyutlarındaki ortalama puanlarının erkek öğrencilerden daha yüksek olduğu; ayrıca kadın öğrencilerin ahlaki içselleştirme düzeylerinin erkeklere göre daha yüksek, sembolleştirme düzeylerinin ise daha düşük olduğu belirlenmiştir. Spor yapma durumuna göre ise spor yapmayan öğrencilerin Fair Play alt boyutlarında spor yapanlara göre daha yüksek puanlara sahip olduğu; buna karşın ahlaki kimlikte sembolleştirme düzeyinin spor yapanlarda anlamlı biçimde daha yüksek olduğu görülmüştür. ANOVA sonuçlarına göre, Spor Lisesi öğrencilerinin ahlaki içselleştirme düzeylerinin diğer lise türlerine kıyasla anlamlı biçimde daha düşük, sembolleştirme düzeylerinin ise daha yüksek olması dikkat çekmiştir. Ayrıca sınıf düzeyine göre yapılan analizlerde, 10. sınıf öğrencilerinin içselleştirme puanlarının diğer sınıf düzeylerine göre anlamlı biçimde daha yüksek IV olduğu belirlenmiştir. Korelasyon analizleri, yaş değişkeni ile fair play'in haksız kazanma ve hile yapma alt boyutları arasında negatif yönlü anlamlı ilişkiler olduğunu göstermiş; bu durum yaş ilerledikçe olumsuz tutumların azaldığını ortaya koymuştur. Regresyon analiz sonuçları ise içselleştirme ve sembolleştirme alt boyutlarının Fair Play davranışlarını anlamlı şekilde yordadığını ortaya koymuştur. Tüm bu sonuçlar, Fair Play davranışlarının ahlaki gelişim süreciyle birlikte güçlendiğini ve beden eğitimi ile sporda etik eğitimin, genç bireylerin çok yönlü gelişimini desteklemede önemli bir rol oynadığını göstermektedir.
Özet (Çeviri)
Purpose: This study aims to investigate the association between high school students' Fair Play attitudes and their levels of moral identity within the context of physical education during adolescence. Fair Play represents the ethical dimension of sport and is based on an individual's understanding of fair competition, adherence to rules, and respect for opponents. Moral identity refers to the degree to which an individual defines themselves as a moral person. The main problem addressed by this study is to determine to what extent these two concepts influence young individuals' interaction with ethical values, especially during adolescence when identity development accelerates. Materials and Methods: The study employed quantitative research methods, specifically causal-comparative and correlational survey designs. The sample consisted of 1,423 students aged 14–18 attending public high schools in the Aegean Region, specifically in the provinces of İzmir, Manisa, Afyonkarahisar, and Denizli. The sample was determined using a stratified sampling method considering variables such as gender, grade level, school type, and sports participation. The“Fair Play in Physical Education Questionnaire”and the“Moral Identity Scale”were used as data collection instruments. Findings and Conclusion: The findings revealed that the relationship between moral identity and Fair Play is not linear and one-dimensional but rather complex and multidimensional. Regarding gender, the findings indicated that female students achieved higher scores than male students in the sub-dimensions of Respect for Teammates, Unfair Winning, and Cheating. Moreover, their level of moral internalization was higher, whereas their level of symbolization was lower compared to their male counterparts. In terms of sports participation, students who did not participate in sports had higher scores in Fair Play sub-dimensions than those who did; however, the level of symbolization in moral identity was significantly higher among students who participated in sports. According to ANOVA results, students attending Sports High Schools had significantly lower levels of moral internalization but higher levels of symbolization relative to students from various other high school types. Additionally, analyses by grade level showed that 10th-grade students had VI significantly higher internalization scores than students in other grades. Correlation analyses indicated significant negative relationships between age and the Unfair Winning and Cheating sub-dimensions of Fair Play, suggesting that negative attitudes decrease with age. The results of the regression analysis revealed that the subdimensions of internalization and symbolization significantly predicted Fair Play behaviors. Taken together, these findings demonstrate that Fair Play behaviors are strengthened through the process of moral development, and that ethics education in physical education and sports plays an important role in supporting the multidimensional development of young individuals.
Benzer Tezler
- Beden eğitimi ve spor öğretmenlerinin fair play öğretim öz-yeterliklerinin incelenmesi: bir ölçek geliştirme çalışması
Investigation of PE teachers' fair play teaching self-efficacy: a scale development study
İSMAİL AKTAŞ
Doktora
Türkçe
2021
Eğitim ve ÖğretimGazi ÜniversitesiBeden Eğitimi ve Spor Eğitimi Anabiilim Dalı
PROF. DR. GÜLFEM SEZEN BALÇIKANLI
- Genç milli taekwondocuların başarı hedefleri ile sporda ahlaki karar alma tutumu arasındaki ilişkinin incelenmesi
Examination of the relationship between achievement goals and moral decision-making attitudes in sports among young national taekwondo athletes
AYBÜKE ASİLHAN
- Fair play eğitiminin ahlaki karar alma tutumuna etkisi
The effect of fair play education on moral decision-making attitude
UFUK UMUTLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Eğitim ve ÖğretimNecmettin Erbakan ÜniversitesiBeden Eğitimi ve Spor Eğitimi Anabiilim Dalı
DOÇ. DR. MEHMET FATİH YÜKSEL
- Video destekli sportmenlik eğitiminin, çocukların sportmenlik yönelimleri ve ahlâki karar alma tutumları üzerindeki etkisi
The effect of vi̇deo-assi̇sted sportspersonshi̇p trai̇ni̇ng on the sportspersonshi̇p ori̇entati̇on and moral deci̇si̇on-maki̇ng atti̇tudes of student
KADİR BABUR
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
SporAkdeniz ÜniversitesiHareket ve Antrenman Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. BAHRİ GÜRPINAR
- Üniversite öğrencilerinin fair play ve öz-yansıtma düzeylerinin incelenmesi
An investigation of university students' levels of fair play and self-reflection
İBRAHİM KOÇAK
Doktora
Türkçe
2025
Eğitim ve ÖğretimGazi ÜniversitesiBeden Eğitimi ve Spor Öğretmenliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. GÜLFEM SEZEN BALÇIKANLI