Otizm spektrum bozukluğu olan çocuklarda yürütücü işlevler ile interoseptif algı ilişkisi
Relationship between executive functions and interoceptive perception in children with autism spectrum disorder
- Tez No: 960179
- Danışmanlar: PROF. DR. ARİF AKTUĞ ERTEKİN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Ergoterapi, Occupational Therapy
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Üsküdar Üniversitesi
- Enstitü: Sağlık Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Ergoterapi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Ergoterapi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 69
Özet
Bu araştırmada, Otizm Spektrum Bozukluğu (OSB) tanısı almış 2-6 yaş aralığındaki çocuklarda yürütücü işlevler ile interoseptif algı arasındaki ilişki incelenmiştir. Çalışmanın amacı, bu iki sistem arasındaki etkileşimi belirleyerek hem teorik literatüre hem de klinik uygulamalara katkı sağlamaktır. Araştırmaya 2-6 yaş arasında, OSB tanısı almış toplam 30 çocuk ve ebeveynleri katılmıştır. Veriler, Dinamik Metakognitif İnterosepsiyon Formu ile Bilişsel Regülasyon Formu kullanılarak toplanmıştır. Analizlerde SPSS 27 paket programı kullanılmış; değişkenler arası ilişkiler Spearman korelasyon analiziyle incelenmiş, anlamlılık düzeyi p < 0,05 olarak belirlenmiştir. Elde edilen bulgular, interoseptif algı ile yürütücü işlev becerileri arasında güçlü ve anlamlı bir ilişki olduğunu göstermiştir (r = -0,904; p < 0,01). Her iki formun puanlama sistemleri arasındaki yön farkı nedeniyle istatistiksel olarak negatif korelasyon saptanmış olsa da, bu durum pratikte interoseptif algı arttıkça yürütücü işlevlerin de geliştiğini ortaya koymaktadır. Bu sonuçlar, OSB'li çocuklarda sıklıkla görülen davranışsal düzenleme, planlama ve öz-kontrol zorluklarının hem bilişsel hem de bedensel sistemlerle bağlantılı olduğunu göstermektedir. Bu çalışma, ergoterapi ve pediatrik rehabilitasyon gibi alanlarda hem interoseptif sistemin hem de yürütücü işlevlerin sistematik biçimde değerlendirilmesi ve bu sistemlere yönelik terapötik müdahalelerin geliştirilerek uygulamalara entegre edilmesi gerekliliğine dikkat çekmektedir. Bu bağlamda, interosepsiyon ve yürütücü işlevler arasındaki ilişkinin ortaya konması, bütüncül müdahale yaklaşımlarının önemini vurgulamaktadır.
Özet (Çeviri)
This study examined the relationship between executive functions and interoceptive awareness in children aged 2 to 6 years diagnosed with Autism Spectrum Disorder (ASD). The aim of the study was to identify the interaction between these two systems and contribute to both the theoretical literature and clinical practices. The study sample consisted of 30 children diagnosed with ASD between the ages of 2 and 6, along with their parents. Data were collected using the Dynamic Metacognitive Interoception Scale and the Cognitive Regulation Scale. Statistical analyses were conducted using the SPSS 27 software package; relationships between variables were analyzed using Spearman's correlation analysis, and the significance level was set at p < 0.05. The findings revealed a strong and significant relationship between interoceptive awareness and executive function skills (r = -0.904; p < 0.01). Although a negative correlation was observed due to the scoring direction of the two scales, the results indicate that, in practice, as interoceptive awareness increases, executive function performance also improves. These results suggest that common difficulties observed in children with ASD—such as behavioral regulation, planning, and self-control—are associated with both cognitive and physiological systems. This study emphasizes the necessity of systematically evaluating both the interoceptive system and executive functions in fields such as occupational therapy and pediatric rehabilitation, and of integrating therapeutic interventions targeting these systems into clinical practice. In this context, revealing the relationship between interoception and executive functions underlines the importance of holistic intervention approaches.
Benzer Tezler
- Otizm spektrum bozukluğu olan çocuklarda adaptif davranışlar ve yürütücü işlevler arasındaki ilişkinin incelenmesi
The examination of the relationship between adaptive behaviors and executive functions in children with autism spectrum disorder
ZEHRA AKYOL
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
ErgoterapiÜsküdar ÜniversitesiErgoterapi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ARİF AKTUĞ ERTEKİN
- Otizmli çocuklarda fizyolojik regülasyonun yürütücü işlevler üzerine etkisi
The effect of physiological regulation on executive functions in children with autism
ZEYNEP SEBÜ
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
ErgoterapiÜsküdar ÜniversitesiErgoterapi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ARİF AKTUĞ ERTEKİN
- Otizm spektrum bozukluğu tanısı olan çocuk ve ergenlerde kronotip özelliklerinin uyku ve yürütücü işlevler ile ilişkisinin araştırılması
Başlık çevirisi yok
BEYZA KUYUMCU
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2025
PsikiyatriMarmara ÜniversitesiÇocuk Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ALİYE TUĞBA BAHADIR
- Otizm spektrum bozukluğu olan, disleksili ve tipik gelişim gösteren bireylerin ortak dikkat, yürütücü işlevler ve zihin kuramı becerilerinin göz izleme yöntemi ile karşılaştırılması
The comparison of the joint attention, executive functions, and theory of mind skills of individuals with autism spectrum disorder, dyslexia, and typical development using eye-tracking method
GÜLCE ALEV SAVTAK
Doktora
Türkçe
2022
DilbilimAnadolu ÜniversitesiDil ve Konuşma Terapistliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ŞÜKRÜ TORUN
- Reactions of mothers of children with autism and normal development to accident videos: Comparison of attention and anxiety levels
Otizmli ve normal gelişim gösteren çocukların annelerinin kaza videolarına tepkileri: Dikkat ve kaygı düzeylerinin karşılaştırılması
İPEK VESEK
Yüksek Lisans
İngilizce
2025
NörolojiÜsküdar ÜniversitesiNörobilim Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MEHMET KAAN İLDİZ