Eski İran toplumlarının dini inanç sistemleri
Old Iran societies' religious belief systems
- Tez No: 960285
- Danışmanlar: PROF. DR. YUSUF KILIÇ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Tarih, History
- Anahtar Kelimeler: Din, Elam, Eski İran Coğrafyası, Mani, Med, Mitra, Part, Pers, Zerdüşt, Religion, Elam, Ancient Iranian Geography, Mani, Medes, Mithra, Parthians, Persians, Zoroaster
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Pamukkale Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarih Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Eskiçağ Tarihi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 190
Özet
Din kişilerin birçok anlamda kendilerini ve iç dünyalarını bulma şekli olarak ifade edilebilir. İlk dini oluşumların meydana gelmeye başladığı dönemde doğadaki dağ, ağaç, toprak, rüzgâr gibi kişilerin hayatında etki eden unsurlar tanrı olarak kabul edilmiştir. Sonrasında kişilerin tanrılar arasında bir görev dağılımı yapması ile de çok tanrılı inanç sistemleri ortaya çıkmıştır. Ancak bu durum bazı düşünürler ve reformistler tarafından reddedilerek tek tanrıcılığa yönelik birtakım girişimler meydana gelmiştir. Bu tek tanrıcılık olgusunu daha çok semavi dinlerde görürken Eski İran toplumları arasında Zerdüşt ve Mani de bu tek tanrıcılık fikrini ortaya atan tarihi kişiliklerdir. Mitra'da önceden beri inanılan ilahi bir varlık olarak Eski İran coğrafyalarında tapınım görmüştür. Bu çalışma, esas olarak Eski İran toplumları arasında kabul görmüş Zerdüşt Dini, Mani Dini ve Mitra Dini çerçevesinde meydana gelen oluşumdan bahsedilmiştir. Yapılan çalışma giriş ve dört ana bölümden meydana gelmektedir. Birinci Bölüm'de Eski İran'da hüküm sürmüş olan Elam, Med, Pers ve Part Krallıkları hakkında bilgiler verilmiştir. İkinci Bölüm'de Zerdüşt ve Zerdüşt Dini hakkında detaylı bilgi verilmekle beraber dini uygulamalarına değinilmiştir. Üçüncü Bölüm'de Mani, Mani Dininin oluşumu ve misyonerlik faaliyetleri hakkında bilgiler verilmiştir. Dördüncü ve son bölümde de Zerdüşt'ten öncede ilahi bir varlık kabul edilen Mitra dini ele alınmıştır. Sadece Eski İran coğrafyası çerçevesinde incelenen bu inanç sistemlerinin diğer coğrafyalardaki uygulamalarına detaylı olarak yer verilmemiştir.
Özet (Çeviri)
Religion can be defined as a way for individuals to find themselves and their inner world in many aspects. In the earliest periods when religious formations began to emerge, natural elements such as mountains, trees, soil, and wind -factors that affected people's lives- were regarded as gods. Later, as people began to assign roles among these gods, polytheistic belief systems developed. However, this view was rejected by some thinkers and reformists, leading to attempts toward monotheism. While monotheism is mostly seen in Abrahamic religions, Zoroaster and Mani were historical figures who introduced this concept among ancient Iranian societies. Mithra was already worshipped as a divine being in the Iranian region before these developments. This study primarily focuses on the emergence of the Zoroastrian, Manichaean, and Mithraic religions, which were accepted among ancient Iranian societies. The thesis consists of an introduction and four main chapters. The first chapter provides information about the Elamite, Median, Persian, and Parthian kingdoms that ruled in ancient Iran. The second chapter discusses Zoroaster and the Zoroastrian religion in detail, including its religious practices. The third chapter examines Mani, the formation of Manichaeism, and its missionary activities. The final chapter covers the Mithraic religion, which predates Zoroastrianism and regarded Mithra as a divine figure. The study focuses only on the belief systems within the geographical boundaries of ancient Iran and does not cover their practices in other regions.
Benzer Tezler
- Eski Mezopotamya toplumlarının dini inançları ile Eski İran inançlarının mukayesesi
Comparison of religious beliefs of Ancient Mesopotamian societies with Ancient Iranian beliefs
İREM ADİK
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
TarihNevşehir Hacı Bektaş Veli ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SUZAN AKKUŞ MUTLU
- Macarların Hıristiyanlık öncesi dini inanışları ve Hıristiyanlaşma süreci
Pre-Christianity Religious Beliefs and Christiantization Process of Hungarians
METEHAN AYDIN
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
DinAnkara ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. DURMUŞ ARIK
- Zerdüşt dini'nin Anadolu yayılımı: Oluz Höyük Geç Demir Çağı bulguları ışığında
The expansion of Zoroastrianism in Anatolia: In the light of Late Iron Age evidence from Oluz Höyük
MONA SABA
- Tenasühün kökeni ve bâtıni mezheplere etkisi
The origin of reincarnation and its effect on esoteric sects
KADRİYE YANMIŞ
- Nevşehir Müzesi sikke koleksiyonunda bulunan Kappadokia Krallığı sikkeleri
Coins of the Cappadocia Kingdom in the Nevşehir Museum collection
EVİN BİLGE