Öğretmenlerde psikolojik katılık ve yaşantısal kaçınma arasındaki ilişkide belirsizliğe tahammülsüzlüğün aracı rolü
The mediating role of intolerance of uncertainty in the relationship between psychological inflexibility and experiential avoidance in teachers
- Tez No: 961008
- Danışmanlar: DOÇ. DR. EROL UĞUR, DOÇ. DR. MUSTAFA ERCENGİZ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Psikoloji, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Düzce Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 117
Özet
Bu araştırma, öğretmenlerin psikolojik katılık ile yaşantısal kaçınma düzeyleri arasındaki ilişkide belirsizliğe tahammülsüzlüğün aracılık rolünü incelemeye yöneliktir. Araştırma yöntemi olarak nicel araştırma yöntemlerinden ilişkisel araştırma modeli kullanılmıştır. Araştırma verileri uygun örnekleme yöntemi ile elde edilmiştir. Araştırmanın çalışma grubu Türkiye'de çalışan 23-68 yaş aralığındaki 220 kadın (%53.0) ve 195 (%47.0) erkek olmak üzere toplam 415 öğretmenden oluşmaktadır. Araştırmada öğretmenlerin yaşantısal kaçınma düzeyleri“Çok Boyutlu Yaşantısal Kaçınma Ölçeği-30”, psikolojik katılık düzeyleri“Kabul ve Eylem Formu (KEF)-II”belirsizliğe tahammülsüzlük düzeyleri“Belirsizliğe Tahammülsüzlük Ölçeği (BTÖ-12)”, çalışma grubuna ait demografik bilgiler ise“Kişisel Bilgi Formu”kullanılarak elde edilmiştir. Araştırmanın hipotezleri doğrultusunda veriler Pearson Korelasyon Analizi, Bağımsız Gruplar t Testi, Tek Yönlü Varyans Analizi (ANOVA) ve aracılık analizi kullanılarak analiz edilmiştir. Psikolojik katılık ile yaşantısal kaçınma arasındaki ilişkide belirsizliğe tahammülsüzlüğün aracılık rolünün olup olmadığı SPSS Hayes Process eklentisi kullanılarak elde edilen Bootstrap tekniği ile test edilmiştir. Araştırma sonucunda öğretmenlerin; psikolojik katılık, yaşantısal kaçınma ve belirsizliğe tahammülsüzlük düzeyleri arasında pozitif yönde anlamlı ilişkiler bulunmuştur. Aracılık modeline ilişkin yapılan analiz sonucunda psikolojik katılık ile yaşantısal kaçınma arasındaki ilişkide belirsizliğe tahammülsüzlüğün kısmi aracı role sahip olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Bağımsız Gruplar t Testi analizleri sonucunda cinsiyete göre; psikolojik katılık, belirsizliğe tahammülsüzlük, yaşantısal kaçınma değişkenlerinin anlamlı düzeyde farklılık göstermediği bulunmuştur. Medeni duruma göre; psikolojik katılık düzeyinin istatistiksel açıdan anlamlı düzeyde farklılaştığı, belirsizliğe tahammülsüzlük ve yaşantısal kaçınma toplam puanlarının ise anlamlı bir farklılık göstermediği bulunmuştur. Öğretmenlik mesleğine ilişkin algılanan maddi kazanç yeterliliğine göre; psikolojik katılık ve belirsizliğe tahammülsüzlük değişkenlerine ait puanların anlamlı düzeyde farklılaştığı, yaşantısal kaçınma toplam puanının ise anlamlı bir fark göstermediği bulunmuştur. Tek Yönlü Varyans Analizi sonucunda yaş değişkenine göre; psikolojik katılık düzeyinin anlamlı düzeyde farklılaştığı, belirsizliğe tahammülsüzlük ve yaşantısal kaçınma toplam puanlarının ise anlamlı bir farklılık göstermediği bulunmuştur. Araştırmaya ait veriler literatür kapsamında tartışılmıştır.
Özet (Çeviri)
This study aims to examine the mediating role of intolerance of uncertainty in the relationship between psychological inflexibility and experiential avoidance among teachers. A correlational research desing, one of the quantitative research methods, was employed as the research methodology. The data were collected using the convenience sampling method. The study group consisted of a total of 415 teachers working in Turkey, including 220 women (53.0 %) and 195 men (47.0 %), aged between 23 and 68.In the study, teachers' levels of experiential avoidance were measures using the Multidimensional Experiential Avoidance Questionnaire-30 (MEAQ-30), psychological inflexibility was assessed using the Acceptance and Action Questionnaire- II (AAQ-II), and intolerance of uncertainty was measured using the Intolerance of Uncertainty Scale (IUS-12). Demographic information related to the study group was obtained through a Personal Information Form. In line with the research hypotheses, the data were analyzed using Pearson correlation analysis, independent samples t-test, one-way analysis of variance (ANOVA), and mediation analysis. The mediating role of intolerance of uncertainty in the relationship between psychological inflexibility and experiential avoidance was tested using bootstrap technique via the SPSS PROCESS macro (Hayes). As a result of the study, significant positive relationships were found between teachers' levels of psychological inflexibility, experiential avoidance, and intolerance of uncertainty. The analysis of the mediation model revealed that intolerance of uncertainty has a partial mediating role in the relationship between psychological inflexibility and experiential avoidance. The Independent Samples t Test analyses revealed no statistically significant differences in psychological inflexibility, intolerance of uncertainty, or experiential avoidance with respect to gender. In contrast, psychological inflexibility differed significantly by marital status, whereas intolerance of uncertainty and experiential avoidance total scores did not exhibit significant differences across marital status groups. Based on the perceived financial gain/income adequacy derived from the teaching profession, the scores for psychological inflexibility and intolerance of uncertainty were found to differ at statistically significant levels, whereas the total score for experiential avoidance did not show a significant difference. According to the results of the One-Way ANOVA, psychological significantly differed acrossage groups, while intolerance of uncertainty and experiential avoidance total scores did not exhibit any statistically significant differences. The findings of the study were discussed based on the relevant literature.
Benzer Tezler
- 25-65 yaş arası erkek ve kadın öğretmenlerin işitme kayıpları, işitme sağlığına verdikleri önem ve tükenmişlik düzeyleri
Hearing loss of male and female teachers aged 25-65, their importance to hearing health and burnout levels
TUĞSEM MELİKE HARDAL
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Kulak Burun ve Boğazİstanbul Gelişim ÜniversitesiOdyoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MEHMET İLKER BİLGİÇ
- Öğretmenlerde psikolojik güçlendirme, yıldırmaya (Mobbing) maruz kalma ve örgütsel ses verme/sessizlik davranışları arasındaki ilişkilerin incelenmesi
Observation of the relations between instructors being the subject of mobbing and psychological empowerment, organizational speech and silence
NERİMAN TUNBUL
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
İşletmeİstanbul Arel Üniversitesiİşletme Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ SERKAN DOLMA
- Covid-19 ve zorunlu uzaktan eğitim sürecinin öğretmenlerin mesleki motivasyon ve mesleki doyumuna etkisi
Covid-19 and the effects of compulsory distance education on teacher's motivation and job satisfaction
SEVİNÇ KILIMAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Eğitim ve ÖğretimMardin Artuklu ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. NURETTİN BELTEKİN
- English language teaching self- efficacy beliefs and reflective teaching practices of Turkish EFL instructors
Türkiye'de İngilizceyi yabancı dil olarak öğreten öğretmenlerin İngilizce öğretmedeki öz-yeterlik inançları ve yansıtıcı öğretim uygulamaları
AYŞEGÜL İNCE
Yüksek Lisans
İngilizce
2023
Eğitim ve Öğretimİstanbul Medeniyet ÜniversitesiYabancı Diller Eğitimi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ FERDANE DENKCİ AKKAŞ
- İlkokul müdürlerinin öğretmenleri güçlendirme davranışları
Behaviors of primary school principles in empowering teachers
AHMET YÜREKLİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Eğitim ve ÖğretimGazi ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NEZAHAT GÜÇLÜ