Sürdürülebilir sağlık politikaları açısından sağlıkta eşitsizlik: Türkiye ve Nijerya üzerine karşılaştırmalı bir SWOT-MCDM analizi
Health inequality in terms of sustainable health policies: A comparative SWOT-MCDM analysis on Türkiye and Nigeria
- Tez No: 962198
- Danışmanlar: DOÇ. DR. AYDIN ŞENOL
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Sağlık Yönetimi, Healthcare Management
- Anahtar Kelimeler: Sağlıkta eşitsizlikler, Sürdürülebilir sağlık politikası, SWOT, MCDM, Health inequalities, Sustainable healthcare policy, SWOT, MCDM, Healthcare System
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Sakarya Uygulamalı Bilimler Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Sağlık Yönetimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 111
Özet
Sağlık eşitsizlikleri, özellikle düşük ve orta gelirli ülkelerde (Low and Middle Income Countries - LMICs), evrensel ve sürdürülebilir sağlık hizmetlerine erişimde kritik bir engel olmaya devam etmektedir.Bu çalışma, sürdürülebilir sağlık politikaları çerçevesinde Türkiye ve Nijerya'daki sağlık eşitsizliklerinin karşılaştırmalı analizini gerçekleştirmektedir. Araştırma, sağlık eşitsizliklerinin sosyal, ekonomik ve çevresel boyutlarını derinlemesine inceleyerek, her iki ülkedeki sağlık sistemlerinin güçlü ve zayıf yönlerini, fırsatlarını ve tehditlerini (SWOT) kapsamlı bir şekilde değerlendirmektedir. Ayrıca, sağlık politikalarının etkinliği Çok Kriterli Karar Verme (Multicriteria Decision Making - MCDM) yöntemleri kullanılarak nicel olarak analiz edilmektedir. Temel değerlendirme kriterleri arasında sağlık hizmetlerine erişim, sağlık finansmanı, iş gücü dağılımı, altyapı ve teknolojik gelişmeler yer almaktadır. Bu araştırmada, Dünya Sağlık Örgütü (WHO), UNICEF, Dünya Bankası, hakemli akademik literatür ve Türkiye ve Nijerya'dan resmi hükümet raporları dahil olmak üzere saygın kaynaklardan elde edilen ikincil veriler kullanılmıştır. 2020-2025 yılları arasında yayınlanan ilgili çalışmaları ve politika belgelerini belirlemek için PRISMA kılavuzu aracılığıyla sistematik bir literatür taraması yapılmıştır. Nitel veriler ise, her iki ülkede sağlıkta eşitliği ve sürdürülebilirliği etkileyen iç ve dış faktörleri değerlendirmek için SWOT kullanılarak analiz edilmiştir. Ek olarak, kantitatif değerlendirme, çok kriterli karar verme (ÇKKV) yöntemleriyle, özellikle Analitik Hiyerarşi Süreci (AHP) ve karar ağacı modelleri ile temel kriterlerin önceliklendirilmesi ve politika alternatiflerinin sistematik olarak karşılaştırılması için gerçekleştirilmiştir. Türkiye, evrensel sağlık kapsamı ve gelişmiş dijital sağlık altyapısı ile güçlü bir konumda bulunurken, Nijerya'nın genç nüfusu ve uluslararası işbirlikleri önemli fırsatlar sunmaktadır. Buna karşın, Nijerya yetersiz sağlık altyapısı, yüksek cepten sağlık harcamaları ve kırsal alanlarda sağlık hizmetlerine erişimdeki ciddi zorluklar gibi kritik zayıflıklarla karşı karşıyadır. Bu çalışma da sağlık eşitsizliklerini azaltmayı ve sürdürülebilir sağlık sistemlerini desteklemeyi amaçlayan stratejik politika önerileri sunmakta; sağlık sigortası kapsamının genişletilmesi, dijital sağlık teknolojilerinin entegrasyonu, sağlık profesyonellerinin desteklenmesi ve uluslararası işbirliklerinin güçlendirilmesine özel vurgu yapmaktadır. Ayrıca, bulgular, sağlık politikalarının sosyal adalet ve sürdürülebilirlik ilkeleri doğrultusunda yeniden yapılandırılmasının önemini açıkça ortaya koymaktadır.
Özet (Çeviri)
Health inequalities remain a critical challenge to achieving universal and sustainable healthcare, particularly in low-and middle-income countries. This study conducts a comparative analysis of health inequalities in Turkey and Nigeria within the framework of sustainable health policies. By examining the social, economic, and environmental dimensions of health disparities, the research evaluates the strengths, weaknesses, opportunities, and threats (SWOT) of the health systems in both countries. Additionally, the effectiveness of health policies is quantitatively assessed using Multi-Criteria Decision Making (MCDM) methods. Key factors include access to healthcare services, health financing, workforce distribution, infrastructure, and technological advancements. This research utilised secondary data from reputable sources, including the World Health Organisation (WHO), UNICEF, World Bank, peer-reviewed academic literature, and official government reports from Turkey and Nigeria. A systematic literature review was conducted through the PRISMA guideline to identify relevant studies and policy documents published between 2020 and 2025. Qualitative data were analysed using SWOT analysis to assess the internal and external factors influencing health equity and sustainability in both countries. Quantitative evaluation was performed with Multicriteria Decision Making (MCDM) methods, specifically the Analytic Hierarchy Process (AHP) and decision tree models, to prioritise key criteria and systematically compare policy alternatives. Turkey demonstrates strengths in universal health coverage and robust digital health infrastructure, while Nigeria's youthful population and international partnerships present significant opportunities. Conversely, Nigeria faces critical weaknesses, including inadequate health infrastructure, high out-of-pocket expenditures, and challenges in accessing healthcare in rural areas. The study presents strategic policy recommendations aimed at reducing health disparities and promoting sustainable health systems, emphasising the expansion of health insurance coverage, integration of digital health technologies, support for healthcare professionals, and strengthening of international collaborations. The findings underscore the necessity of realigning health policies with principles of social justice and sustainability
Benzer Tezler
- 1980'den günümüze değişen sosyal devlet anlayışı içerisinde sağlık harcamaları ve politikaları
Health expenses and policies in the framework of the concept of welfare state that has changed since 1980
ALİ NİHAT KONUK
- Global goals, local voices: A multinational comparative sentiment and topic analysis of public transportation in the context of SDGs
Küresel hedefler, yerel sesler: Sürdürülebilir kalkınma amaçları bağlamında toplu taşımaya yönelik ülkelerin karşılaştırmalı duygu ve konu analizi
ASLIGÜL AKSAN
Yüksek Lisans
İngilizce
2024
Endüstri ve Endüstri Mühendisliğiİstanbul Teknik Üniversitesiİşletme Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HATİCE CAMGÖZ AKDAĞ
- Hizmet ihracatı: Türkiye sağlık turizmi gelişimine yönelik bir araştırma
Services export: A research on the development of health tourism in Türkiye
FATİH ÖZER
Doktora
Türkçe
2022
Ekonomiİstanbul Ticaret ÜniversitesiUluslararası Ticaret Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FİGEN YILDIRIM
- T.C. Sağlık Bakanlığı bütçesinin 1980'den günümüze gelişimi
Development of the budget of T.C. Ministry of Health since 1980
HAKAN ÖCALAN
- Sağlık harcamalarında global bütçe uygulaması ve Türkiye örneği
Global budget application in health expenditures and Türkiye example
BURCU USTA