Ebeveyn yetkinliği ile ebeveyn stresi arasındaki ilişkide psikolojik esnekliğin aracı rolü
The mediating role of psychological flexibility in the relationship between parental competence and parental stress
- Tez No: 962249
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ İDİL EREN KURT
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
- Anahtar Kelimeler: Ebeveyn stresi, ebeveyn yetkinliği, psikolojik esneklik, Parental stress, parenting competence, psychological flexibility
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Çukurova Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 122
Özet
Bu araştırmanın amacı, ebeveyn stresi, ebeveynlik yetkinliği ve psikolojik esneklik arasındaki ilişkileri incelemek ve ebeveyn stresi ile ebeveynlik yetkinliği arasındaki ilişkide psikolojik esnekliğin aracı rolünü değerlendirmektir. Araştırmanın çalışma grubunu, 18 yaşından küçük çocuğu olan 456 (%56,5) kadın ve 351 (%43,5) erkek olmak üzere toplam 807 ebeveyn oluşturmaktadır. Veri toplama sürecinde Ebeveyn Yetkinlik Ölçeği (Demir & Gündüz, 2014), Ebeveyn Stres Ölçeği (Gördesli & Sünbül, 2021), Psikolojik Esneklik Ölçeği (Karakuş & Akbay, 2020) ve Kişisel Bilgi Formu kullanılmıştır. Elde edilen veriler IBM SPSS 25 programında Pearson momentler çarpımı korelasyon analizi ve bağımsız örneklem t testi ile analiz edilmiş; yapısal eşitlik modellemesi (YEM) ise AMOS 22 programı aracılığıyla gerçekleştirilmiştir. Araştırma bulguları, kadınların erkeklere kıyasla daha yüksek ebeveynlik yetkinliği algısına sahip olduğunu ortaya koyarken; ebeveyn stresi ve psikolojik esneklik düzeylerinde cinsiyete bağlı istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık bulunmamıştır. İstihdam durumuna göre yapılan analizlerde ise çalışmayan ebeveynlerin yetkinlik düzeylerinin daha yüksek olduğu; ancak ebeveyn stresi ve psikolojik esneklik açısından istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık olmadığı belirlenmiştir. Çocuk sayısı ve çocuğun gelişim dönemi açısından ise ebeveyn yetkinliği, ebeveyn stresi ve psikolojik esneklik düzeyleri açısından istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık bulunamamıştır. Araştırmanın bir diğer bulgusunda ise ebeveyn yetkinliği ile psikolojik esneklik pozitif yönde; ebeveyn yetkinliği ile ebeveyn stresi negatif yönde, psikolojik esneklik ile ebeveyn stresi arasında ise negatif yönde anlamlı ilişkiler saptanmıştır. Son olarak ebeveyn yetkinliği ile ebeveyn stresi arasındaki ilişkide psikolojik esnekliğin kısmi aracı rol oynadığı belirlenmiştir. Elde edilen bulgular, ebeveyn stresinin azaltılmasında ebeveyn yetkinliğinin ve psikolojik esnekliğin önemli bir faktör olduğunu ortaya koymuştur. Sonuçlar, ilgili literatür doğrultusunda tartışılmış ve gelecek araştırmacılara ve uygulamaya yönelik öneriler sunulmuştur.
Özet (Çeviri)
The aim of this study is to examine the relationships between parental stress, parenting competence, and psychological flexibility, and to evaluate the mediating role of psychological flexibility in the relationship between parental stress and parenting competence. The study group consisted of a total of 807 parents, including 456 (56.5%) women and 351 (43.5%) men, all of whom had at least one child under the age of 18. During the data collection process, the Parenting Sense of Competence Scale (Demir & Gündüz, 2014), the Parental Stress Scale (Gördesli & Sünbül, 2021), the Psychological Flexibility Scale (Karakuş & Akbay, 2020), and a Personal Information Form were utilized. The data were analyzed using Pearson's product-moment correlation and independent samples t-tests via IBM SPSS 25, while Structural Equation Modeling (SEM) was performed through AMOS 22. The findings revealed that women had significantly higher levels of perceived parenting competence than men, whereas no statistically significant differences were found between genders in terms of parental stress and psychological flexibility. Analyses based on employment status showed that unemployed parents reported higher parenting competence, but no significant differences were observed in terms of parental stress or psychological flexibility. Moreover, no significant differences were found regarding parental competence, stress, or psychological flexibility based on the number of children or the developmental period of the child. Another key finding of the study was that parenting competence was positively correlated with psychological flexibility, while both parenting competence and psychological flexibility were negatively correlated with parental stress. Finally, psychological flexibility was found to play a partial mediating role in the relationship between parenting competence and parental stress. These findings emphasize the importance of both parenting competence and psychological flexibility in reducing parental stress. The results are discussed in the context of the relevant literature, and recommendations for future research and practical applications are provided.
Benzer Tezler
- Ebeveynlerde yetkinlik algısı ve stres düzeyinin dijital ebeveynlik farkındalığına etkisi
The effect of parental self-efficacy perception and stress level on digital parenting awareness
SENA NUR ATA
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
PsikolojiGaziantep ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. İDRİS KAYA
- The moderating role of reactivity in the association of parenting with verbal ability
Ebeveynlik ile sözel beceri arasındaki ilişkide tepkiselliğin rolü
MEHMET EREN YILMAZ
- Okul öncesi eğitim kurumlarına devam eden 48-72 ay çocukların baba-çocuk ilişkisinin sosyal yetkinlik düzeyleri ile ilişkisinin incelenmesi
Investigation of the relationship between father-child relationship and social competence levels of children aged 48-72 months attending preschool education institutions
RÜMEYSA TONBUL
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Eğitim ve ÖğretimÜsküdar ÜniversitesiÇocuk Gelişimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NURPER ÜLKÜER
- Ebeveynlerin olumsuz disiplin tutumları, ebeveyn stres ve ebeveyn yetkinlik düzeyi arasındaki ilişkinin incelenmesi
Examinig the relationship between parent's negative disciplinary attitudes, parental stress and parental competence level
AYSUN GÜNEY
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Eğitim ve Öğretimİstanbul Üniversitesi-CerrahpaşaEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ AYŞEGÜL KILIÇASLAN ÇELİKKOL
- Anne ve babaların fiziksel ve duygusal istismar davranışlarının bazı risk faktörleri açısından incelenmesi
Investigation of physically and emotionally abusive behaviors of mothers and fathers in terms of some risk factors
SEMA NUR TOKER
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Eğitim ve Öğretimİstanbul Üniversitesi-CerrahpaşaEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ÇARE SERTELİN MERCAN
