Sosyal medya bağımlılığı ile psikolojik dayanıklılık arasındaki ilişki: 2014-2024 yılları arasında yapılan çalışmaların meta analizi
The relationship between social media addiction and psychological resilience: A meta-analysis of studies published between 2014-2024
- Tez No: 962520
- Danışmanlar: DOÇ. DR. ESİN ÖZER
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Psikoloji, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Aydın Adnan Menderes Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 146
Özet
Sosyal medya, küresel çapta birçok insan tarafından aktif olarak kullanılmakta, bireylerin sosyal bağlantılar kurmalarına, bilgi edinmelerine ve eğlenceli içeriklere erişmelerine olanak tanımaktadır. Ancak sosyal medya kullanımının aşırıya kaçması, bazı bireylerde sosyal medya bağımlılığına yol açabilir. Sosyal medya bağımlılığı, psikolojik sağlık üzerinde olumsuz etkiler yaratabilir ve bu durum bireylerin psikolojik dayanıklılıklarını olumsuz etkileyebilir. Bu makale, sosyal medya bağımlılığı ve psikolojik dayanıklılık arasındaki ilişkiyi inceleyen ilgili literatürün meta analizini sunmaktadır. Araştırma, sosyal medya bağımlılığının psikolojik dayanıklılığı nasıl etkilediğini anlamaya yönelik önceki araştırmaları bir araya getirerek, iki kavram arasındaki ilişkiye yönelik genel bir bakış açısı sunmaktadır. Bu amaçla, konuyla ilgili 2014-2024 yılları arasında yapılmış olan araştırma problemine uygun çalışmalar; YÖK Ulusal Tez Merkezi'ndeki yüksek lisans ve doktora tezleri, ULAKBİM (Ulusal Akademik Ağ ve Bilgi Merkezi), Dergipark Akademik, ERİC, EBSCO, APA Psycnet, ProQuest, J Stor, Web of Science, Taylor & Francis, Research Gate, TR Dizin ve Google Akademik veri tabanlarında yer alan dergilerde yayınlanmış makaleler taranmıştır. Uygunluk kriterlerini karşılayan toplam 18 çalışma (n = 7107) analiz kapsamına alınmıştır. Meta-analiz sürecinde, analizler R Studio programı aracılığıyla gerçekleştirilmiştir. Araştırmada, Cohen (1988)'in etki büyüklüğü indeksinden yola çıkılarak yorumlar yapılmıştır. Cohen's d, yaygın kullanılan bir etki büyüklüğü indeksi olup, etki büyüklükleri genellikle d ≈ 0.20 (küçük etki), d ≈ 0.50 (orta etki) ve d ≥ 0.80 (büyük etki) olarak sınıflandırılır (Cohen, 1988). Sosyal medya bağımlılığının psikolojik dayanıklılık üzerindeki etkisi incelenirken; dahil edilen çalışmaların yapıldığı yıl, ait oldukları ülkeler, deneklerin cinsiyeti (kadın oranı) ve yaş ortalamasına göre analizler yapılmıştır. Yapılan alt grup analizleri sonucunda, yıl (2014–2019 ve 2020–2024 dönemleri) ve yaş (10–20 ve 21 ve üstü) değişkenlerinin, Sosyal Medya Bağımlılığı ile Psikolojik Dayanıklılık arasındaki ilişkinin gücünü/yönünü istatistiksel olarak anlamlı bir şekilde değiştirdiği tespit edilmiştir. Ancak, cinsiyet (kadın oranı) ve ülke (Türkiye ve Diğer Ülkeler) değişkenlerinin istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık yaratmadığı bulunmuştur. Yapılan analiz sonucunda bu meta analiz çalışmasında yayın yanlılığının olmadığı sonucuna ulaşılmıştır. Meta analize dahil edilen bireysel çalışmaların birleştirilmesiyle heterojen bir yapının olduğu anlaşılmış ve araştırmada rasgele etkiler modeli kullanılması uygun görülmüştür. Yapılan analiz sonucunda, sosyal medya bağımlılığı ile psikolojik dayanıklılık arasında istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki olduğu görülmüştür (p
Özet (Çeviri)
Social media is actively used by millions of people worldwide, allowing individuals to establish social connections, acquire information, and access entertaining content. However, excessive use of social media can lead to social media addiction in some individuals. Social media addiction may negatively affect psychological well-being and, consequently, undermine individuals' psychological resilience. This study presents a meta-analysis of the existing literature examining the relationship between social media addiction and psychological resilience. By synthesizing previous studies conducted on this subject, the research aims to provide a comprehensive understanding of how social media addiction influences psychological resilience. To achieve this aim, studies conducted between 2014 and 2024 that met the research criteria were selected. These studies included master's and doctoral theses from the National Thesis Center of the Council of Higher Education, as well as peer-reviewed articles from databases such as ULAKBİM, DergiPark Akademik, ERIC, EBSCO, APA PsycNet, ProQuest, JStor, Web of Science, Taylor & Francis, ResearchGate, TR Index, and Google Scholar. A total of 18 studies (n = 7107) that met the inclusion criteria were incorporated into the analysis. The meta-analysis was carried out using R Studio, and interpretations were made based on Cohen's (1988) effect size indices. Cohen's d is a widely used effect size index, and effect sizes are generally classified as d ≈ 0.20 (small effect), d ≈ 0.50 (medium effect), and d ≥ 0.80 (large effect) (Cohen, 1988). Analyses were performed based on the year of publication, the countries where the studies were conducted, and participants' gender and mean age. The categories of year (2014–2019 and 2020–2024) and age (10–20 and 21 and above) were found to be a significant moderator of the social media addiction and psychological resilience's strength and/or direction. In contrast, gender and country (Turkey and Other Countries) did not contribute to statistically significant difference. Additionally, publication bias was not detected in the analysis. As the aggregated studies demonstrated heterogeneity, the random-effects model was adopted in this meta-analysis. The results indicated that the relationship between social media addiction and psychological resilience was statistically significant (p
Benzer Tezler
- Sosyal medya bağımlılığı ve psikolojik dayanıklılık
Social media addiction and psychological resilience
ZEYNEP RABİA ÜNLÜ
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
PsikolojiÜsküdar ÜniversitesiKlinik Psikoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MELTEM NARTER
- Şehirdeki yeşil alan, dışarıda geçirilen zaman, sosyal medya bağımlılığı ile psikolojik dayanıklılık arasındaki ilişki
The relationship between the green area in a city, the time spent outside, social media addiction and psychological endurance
AYŞE AYDOĞAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
PsikolojiHasan Kalyoncu ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MEHMET DİNÇ
- Ergenlerde sosyal medya bağımlılığı ile benlik algısı ve psikolojik dayanıklılık düzeyi arasındaki ilişkinin incelenmesi
Investigation of the relationship between social media addiction and self-perception and resilience level in adolescents
NEZAN RÜYA YILMAZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
PsikolojiÜsküdar ÜniversitesiÇocuk Gelişimi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ SEMİHA FÜSUN AKDAĞ AYCİBİN
- Sosyal medya bağımlılığının akademik öz-yeterlilik üzerindeki etkisinde psikolojik dayanıklılığın aracılık rolü: Üniversite öğrencileri üzerine bir uygulama
The mediating role of psychological resilience in the effect of social media addiction on academic self-efficacy: An application on university students
RIHAB DELLAL
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
İşletmeSivas Cumhuriyet Üniversitesiİşletme Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HÜDAVERDİ BİRCAN
- Suriye ve Türkiye kökenli ergenlerde psikolojik dayanıklılık ve sosyal medya kullanım düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi
Examining the relationship between resilience and social media usage levels in adolescents of Syrian and Turkish orgin
GONCA GÜL AŞAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
PsikolojiHasan Kalyoncu ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MEHMET DİNÇ