06 Mil Yz A 6163/1 Terceme-i Tıbb-i Cedîd-i Efrencî: (1a-99b) İnceleme ve metin
06 Mil Yz A 6163/1 Terceme-i Tıbb-i Cedîd-i Efrencî: (1a-99b) Analysis and text
- Tez No: 962547
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ NAZLI İPEK HÜNER
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Boğaziçi Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 224
Özet
Bu tez, Millî Kütüphane Yazmalar Koleksiyonu 6163/1 numarada kayıtlı olan Terceme-i Tıbb-ı Cedîd-i Efrencî isimli yazma eserin 1a–99b varaklarının Latin alfabesine çevrilmesi yoluyla hazırlanmıştır. Metinde yirmi iki farklı başlık altında çeşitli ilaç tarifleri, bu ilaçların nasıl yapıldığı, neye iyi geldiği ve kullanım miktarları yer almaktadır. Eser, tercüme olması ve içerisinde ilaç tarifleri dışında edebiyatla ilişkilendirilebilecek unsurlar barındırması açısından bu çalışma için esas alınmıştır. Terceme-i Tıbb-ı Cedîd-i Efrenci, Batılı hekimlerin tariflerinin farklı kaynaklardan terceme yoluyla derlenmesinden oluşan bir eser olması bakımından Osmanlı terceme pratiklerine dair pek çok veri sunmaktadır. Bu tezin ilk amacı henüz çeviriyazısı yapılmamış bir metni Latin harflerine aktarmak ve metindeki sözcük dağarcığını ortaya koymak, daha sonra da metnin edebiyatla olan ilişkisine bakmaktır. Bir tıp kitabının edebiyat sahasında nasıl konumlandırılabileceğinin sorgulanmasındaki amaç farklı disiplinlerin edebi açıdan nasıl incelenebileceğine dair yeni bir perspektif sunmaktır. Bu eser ilk olarak terceme bir eser olması bakımından Osmanlı terceme pratiğinin kültürel boyutlarıyla ilgili çalışmalar yapılmasına olanak sağlamaktadır. Terceme meselesinin yanı sıra hikâye etme geleneğinin de eserde yer tutması eserin edebiyat sahasında ele alınabilmesine katkı sunmaktadır. Bu tez, Terceme-i Tıbb-ı Cedîd-i Efrencî'nin yalnızca tıpla değil aynı zamanda farklı pek çok açıdan edebiyatla da ilişkide olduğunu ileri sürmektedir.
Özet (Çeviri)
This thesis has been prepared by transliterating into the Latin alphabet the folios between 1a-99b of the manuscript titled Terceme-i Tıbb-ı Cedîd-i Efrencî, cataloged under the number 6163/1 in the Manuscripts Collection of the National Library. The manuscript contains numerous drug recipes categorized under 22 different headings, including how these drugs are prepared, what they are used for, and their dosages. The manuscript was selected as the primary focus of this study since it is a translation and incorporates features related to literature beyond being mere drug recipes. Terceme-i Tıbb-ı Cedîd-i Efrencî consists of a compilation of prescriptions translated from various Western medical sources and provides valuable insights into Ottoman translation practices. The primary aim of this thesis is to transliterate a previously untransliterated text into the Latin alphabet and to reveal its vocabulary, and subsequently to examine the text's relationship with literature. The aim of questioning how this medical book can be positioned within the field of literature is to offer a new perspective on how different disciplines can be examined from a literary viewpoint. As a translated text, this work provides an opportunity to investigate the cultural aspects of Ottoman translation practices. Besides the matter of translation, the presence of the storytelling tradition in the manuscript also contributes to its consideration within the field of literature. This thesis asserts that Terceme-i Tıbb-ı Cedîd-i Efrencî is related not only to medicine but also to literature.
Benzer Tezler
- Milli Kütüphane Yz A 3755 numarada kayıtlı bir mecmua: İnceleme-transkripsiyonlu metin
National Library Yz A 3755 Numbered one mecmua: Examination-transcriptional text
BÜNYAMİN TAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2013
Türk Dili ve EdebiyatıMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HANİFE KONCU
- Milli Kütüphane 06 Mil Yz A 715 numarada kayıtlı Mecmu'a-i Eş'ar'ın Mecmuaların Sistematik Tasnifi Projesi'ne göre tasnifi (1b-49b v.)
Classification of Mecmu'a-i Eş'ar registered at National Library 06 Mil Yz A 715 according to the Systematic Classification of Magazines Project (1b-49b v.)
ZERİF ÇOBAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
Türk Dili ve EdebiyatıÇanakkale Onsekiz Mart ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. TANER GÖK
- Milli Kütüphane Yazmalar Koleksiyonu 06 Mil Yz A 825 kayıtlı Mecmû'a-i Eş'âr'ın MESTAP veri tabanına göre tasnifi
National Library Manuscripts Collection Classification of 06 Mil Yz A 825 registered Mecmû'a-i Eş'âr according to MESTAP database
AYŞENUR ALTAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Türk Dili ve EdebiyatıRecep Tayyip Erdoğan ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ORHAN KEMAL TAVUKÇUOĞLU
- Mecmû'a-i Eş'âr (06 Mil Yz A 863)
Collection poems (06 Mil Yz A 863)
EMRAH GÜZEL
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
Türk Dili ve EdebiyatıNiğde ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ZİYA AVŞAR
- Ankara Milli Kütüphane 06 mil YZ A 9581 ve 06 HK 3844 numaralarda kayıtlı şiir mecmualarının metni ve Mecmuaların Sistematik Tasnifi Projesi (MESTAP)'ne göre tasnifi
Ankara National Library the text of the poetry journals registered in 06 MİL YZ A 9581 and 06 HK 3844 and their classification according to the Systematic Classification Project (MESTAP)
SEDA DURANOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Türk Dili ve EdebiyatıKırşehir Ahi Evran ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AHMET ARI