Kuzey Sibirya (Saha/ Yakut ve Dolgan) Türk destanlarında at
Horse in Northern Siberian (Sakha/Yakut and Dolgan) Turkic epics
- Tez No: 962628
- Danışmanlar: PROF. DR. İBRAHİM DİLEK
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Destan, Kuzey Sibirya sahası Türkleri, Kuzey Sibirya sahası Türk destanları, Kuzey Sibirya sahası Türk destanlarında at, Epic, horse, North Siberian area Turks, North Siberian area Turkic epics, horse in North Siberian area Turkic epics
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Türk Halk Edebiyatı Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 124
Özet
At, Türkler tarafından ehlileştirilmiş nadide bir hayvandır. Konar-göçer yaşam tarzına sahip Türkler uygarlığın gelişiminde atı sosyal hayata dâhil etmiştir. At, etinden ve sütünden yararlanılan, binek ve yük hayvanı olarak kullanılan ve sözlü kültürün içerisinde yer alan bir hayvandır. Atın insan hayatında yer edinmesiyle birlikte bir kısım yenilikler ortaya çıkmıştır. Önceleri coğrafi şartlara göre eşek, katır, deve gibi hayvanlar binek ve yük hayvanı olarak kullanılmaktaydı. Fakat deve, eşek ve katır hız, dayanıklılık ve güç açısından at kadar işlevli değildi. Atın hız kabiliyetini keşfeden Türkler günlük yaşamlarında, uzun yolculuklar ve savaşlarda atı başrolde tutmuştur. Binek ve yük hayvanı olması dışında at, dini ritüellerde de yer edinmiştir. Kamın tanrıyla iletişime geçeceği ayinde beyaz donlu atla yolculuk yaptığı bilinmektedir. Atların sözlü kültür ürünlerinde de çeşitli şekillerde yer aldığı görülmektedir. Atasözü, destan, efsane ve masal gibi sözlü ürünlerde direkt olarak geçmektedir. Özellikle atın destanlarda kahramanın en yakın arkadaşı ve akıl hocası olarak geçtiği bilinmektedir. Bu çalışmada Kuzey Sibirya Türklerinin Atın Oğlu Atalamii Bahadır, Culuruyar Ńurgun Bootur, Er Sogotoh ve Kııs Debiliye Destanları'nda bulunan at ve ata dair unsurlar ele alınmıştır. Atın özelliklerine göre başlıklar oluşturulup ayrıntılı inceleme yapılmıştır.
Özet (Çeviri)
The horse is a rare animal domesticated by the Turks. The Turks, who had a nomadic lifestyle, included the horse in social life during the development of civilization. The horse is an animal that is used for its meat and milk, as a mount and pack animal, and is included in oral culture. With the horse taking its place in human life, some innovations emerged. Previously, animals such as donkeys, mules, and camels were used as mounts and pack animals according to geographical conditions. However, camels, donkeys, and mules were not as functional as horses in terms of speed, endurance, and strength. The Turks, who discovered the speed of the horse, gave the horse the leading role in their daily lives, long journeys, and wars. Apart from being a mount and pack animal, the horse also took its place in religious rituals. It is known that the shaman traveled on a white-coated horse during the ritual in which he would communicate with the god. It is seen that horses also take place in oral culture products in various ways. They are directly mentioned in oral products such as proverbs, epics, legends, and tales. It is known that horses are especially mentioned in epics as the hero's closest friend and mentor. In this study, the horse and horse-related elements in the Atın Oğlu Atalamii Bahadır, Culuruyar Nurgun Bootur, Er Sogotoh and Kııs Debiliye Epics of the Northern Siberian Turks were discussed. Titles were created according to the characteristics of the horse and a detailed examination was made.
Benzer Tezler
- Sibir Hanlığı'nın kuruluşu gelişimi ve yıkılışı
Sibir Khanate and the collapse of the development organization
EMİNE USLU
- Sibirya sahası Türk destanlarında Şamanizm'in izleri
Traces of Shamanism in Turkish epics of Siberia
HASAN KIZILDAĞ
Doktora
Türkçe
2022
Halk Bilimi (Folklor)Ondokuz Mayıs ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ŞAHİN KÖKTÜRK
- Küre Dağları Milli Parkı'nın Bartın bölümünde bulunan Zoni yaylası ve etrafının florası
The flora of the Zoni plateau located in Bartin, Kure Mountains National Park and surroundings
SERPİL TEKEBAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
BotanikBartın ÜniversitesiOrman Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ZAFER KAYA
- Kuzey ve Orta Asya Şamanizm'inde ruh fenomeni
Spirit phenomenon in North and Central Asia Shamanism
OĞUZHAN ÖZÇUBUKCU
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
DinSüleyman Demirel ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NASUH GÜNAY
- Kuzey Irak Sakran bölgesinin bitki çeşitliliği
The plant diversity of Sakran area in Northern Iraq
ALI MALA KHEDIR GALALAEY
Doktora
İngilizce
2021
BiyomühendislikKahramanmaraş Sütçü İmam ÜniversitesiBiyomühendislik ve Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ALPER UZUN
PROF. DR. M. HAKKI ALMA