Kocaeli'de konuşulan Gürcücenin ayırt edici dil özellikleri
The distinctive linguistic features of the Georgian language spoken in Kocaeli
- Tez No: 963108
- Danışmanlar: DOÇ. DR. SHORENA LOMAIA
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Dilbilim, Linguistics
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Gürcüce
- Üniversite: Düzce Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Gürcü Dili ve Edebiyatı Anabilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 365
Özet
Çarlık Rusyası'nın savaşlar yoluyla Osmanlı İmparatorluğu'na karşı sağlamış olduğu askerî üstünlükle Doğu Karadeniz'deki ilerleyişi ve artan baskıları sonucu, 19. yüzyılın ikinci yarısı ile 20. yüzyılın ilk çeyreği arasında Gürcistan'ın özellikle Acara Bölgesi ve Artvin ilimizden on binlerce Gürcü Kocaeli'ye göç etmiştir. Yüzyılı aşkın süredir beraber yaşadıkları diğer topluluklar“Gürcü”deseler de, onlar aralarında kendilerine“Çveneburi”demeyi tercih ederler. Gürcüce; modernitenin etkisi, artan toplumsal ilişkiler ve sosyolojideki değişikliklerin sonucu olarak, Türkiye'nin diğer bölgelerinde olduğu gibi Kocaeli'de de unutulma tehlikesi ile karşı karşıyadır. Çalışmamızda, ülke mozaiğimizin kültürel zenginliklerinden olup artık kaybolmaya yüz tutan Gürcüce'nin Kocaeli'de konuşulan farklı ağızlarının kayıt altına alınarak bu mirasın gelecek nesillere aktarılması; Gürcistan Gürcücesi ile karşılaştırılarak farklılıkların tesbiti amaçlanmıştır. Tespit edebildiğimiz kadarıyla Kocaeli özelinde yayımlanmış sadece tek bir çalışma olduğundan, litaratür ihtiyacımızı yüz yüze gerçekleştirdiğimiz söyleşilerle sağladık. Göçe şahitlik edenlerden hayatta kimse kalmadığından söyleşilerimizi onların ikinci ve üçüncü kuşak temsilcileri ile yapmak zorunda kaldık. Kocaeli'de konuşulmakta olan Gürcücenin Çveneburi lehçesine ait farklı ağızların kayda geçirilmesi ve varacağımız tespitlerin sağlığı için onyedi farklı kişi ile on saatten fazla ses kaydı gerçekleştirdik. Karşılaştırma yapabilmek adına deneklerimize aynı konular üzerine sorular sorarak; kullandıkları kelimeler ve telaffuzları üzerine yoğunlaştık. Kocaeli Gürcücesinin kendisine özgü fonetik ve morfolojik özelliklerinin doğru tespiti için, kayıtların metne aktarılması sırasında titizlik gösterilerek aynı kayıtları defalarca dinlendik. Tez konusunda yerel Gürcücenin hususiyetlerinin ortaya kunulmasının amaçlaması sebebiyle çalışmamızı Gürcüce derleyip uygun kısımlarını Türkçeleştirdik. Dokuz bölümden oluşan çalışmamızın önüne eklediğimiz giriş kısmında, tarih öncesi dönemden günümüze Kocaeli hakkında özet bilgileri,“muhacirlik”olarak bilinen büyük göç hareketini, Kocaeli Gürcüleri'ni, dil-diyalekt ilişkisi ve Çveneburi Gürcücesini inceledik. İkinci bölümde Kocaeli Gürcüleri'nin konuştuğu Gürcüce'nin kendine has fonetik ve morfolojik özelliklerini örnekleri ile ele aldık. Üçüncü bölümde ateş, mısır ve merdiven sözcüklerinin çağrıştırdıklarını kavramsal bütünlük içerisinde derinlemesine irdeleyerek Gürcistan'daki örnekleri ile karşılaştırdık. Dördüncü bölümde yaygın olarak kullanılmakta olan deyim ve mecaz anlatım örneklerini açıklamaya çalışırken beşinci bölümde dilden dile, kulaktan kulağa aktarılarak günümüze kadar ulaşan mani, türkü, bilmece, tekerleme gibi sözlü folklorik zenginlliklerimizi kayda geçirdik. Altıncı bölümde Çveneburi lehçesine ait sözcüklerden küçük bir sözlük oluştururken yedinci bölümde konu hakkındaki nihai görüşümüze, son kısımda ise deneklerimizle gerçekleştirdiğimiz söyleşi kayıtlarımıza yer verdik.
Özet (Çeviri)
As a result of the military superiority that Tsarist Russia established over the Ottoman Empire through a series of wars, along with its expansion into the Eastern Black Sea region and the increasing political pressure it exerted, tens of thousands of Georgians - particularly from Georgia's Adjara region and present-day Artvin province in Turkey - migrated to Kocaeli between the second half of the 19th century and the first quarter of the 20th century. Although other communities with whom they have lived for over a century refer to them as“Georgians,”they prefer to call themselves Çveneburi among themselves. Georgian, as a language, is under threat of being forgotten in Kocaeli—just like in other parts of Turkey-as a natural result of modernization, increasing social integration, and evolving sociological structures. This study aims to document the distinct dialects of Georgian spoken in Kocaeli, which are part of our country's cultural mosaic and are now on the verge of disappearing, and to transmit this heritage to future generations by comparing them with Standard Georgian spoken in Georgia, identifying key linguistic differences. To the best of our knowledge, only one similar published study exists specifically on Kocaeli, so we met our literature needs primarily through face-to-face interviews. As none of the original migrants remain alive, our interviews were conducted with second- and third-generation descendants. In order to record the diverse dialects of the Çveneburi variety of Georgian spoken in Kocaeli and ensure the reliability of our findings, we recorded more than ten hours of interviews with seventeen individuals. To enable comparison, we asked all participants the same set of questions and focused on their vocabulary choices and pronunciation patterns. During transcription, great care was taken to ensure accurate identification of the unique phonetic and morphological features of Kocaeli Georgian; each recording was reviewed multiple times. As the aim of our thesis is to reveal the specific characteristics of the local Georgian dialect, the work was compiled in Georgian and selectively translated into Turkish. The study consists of nine chapters and begins with an introductory section that offers a summary of Kocaeli's history from prehistoric times to the present, examines the large-scale migration known as“Muhacirlik,”explores the Georgian community in Kocaeli, the relationship between language and dialect, and introduces Çveneburi Georgian. The second chapter analyzes the distinctive phonetic and morphological features of the Georgian spoken in Kocaeli with examples. In the third chapter, the conceptual associations of the words“fire,”“corn,”and“ladder”are explored in depth and compared with their usage in Georgia. The fourth chapter explains commonly used idioms and metaphors, while the fifth chapter documents elements of oral folklore—such as rhymes, songs, riddles, and tongue twisters—that have been passed down orally through generations. In the sixth chapter, we compiled a brief glossary of words from the Çveneburi dialect; the seventh chapter presents our final conclusions; and the final section includes full transcripts of the interviews conducted.
Benzer Tezler
- Irak Türkmen Türkçesi-Altunköprü merkez ağzından derlemeler
Iraq Turkmen Turkish-some samples from Altınkköprü central dialect
SAFA NOZAD OTHMAN OTHMAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Türk Dili ve EdebiyatıKocaeli ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. TÜLAY ÇULHA
- Bir toplumsal hareket ve kimlik olarak Türkiye'de sakatlık: Kocaeli örneği
Disability in Turkey as social movement and identitiy in Turkey: The case of Kocaeli
METİN ÖZGÜN KURNAZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
SosyolojiMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiSosyoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ŞÜKRÜ ASLAN
- Partial and full EMI students' attitudes toward translanguaging in a Turkish EMI setting
Türkiye'de öğretim dili tam ve kısmi İngilizce olan öğrencilerin diller arası G geçişliliğe karşı olan tutumları
HEDİYE OCAK OĞUZ
Yüksek Lisans
İngilizce
2023
Eğitim ve ÖğretimKocaeli ÜniversitesiYabancı Diller Eğitimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. DOĞAN YÜKSEL
- The washback effects of high school entrance examination (LGS) on the teaching and learning processes of english language education in a public middle school in Turkey
Lise Giriş Sınavının (LGS) Türkiyede bir devlet ortaokulunda İngilizce öğretme ve öğrenme süreclerine olan etkileri
EDA DEMİR
Yüksek Lisans
İngilizce
2019
Eğitim ve ÖğretimKocaeli ÜniversitesiYabancı Diller Eğitimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. DOĞAN YÜKSEL
- 1926 Bakü Türkoloji Kurultayı
1926 Baku Turkology Congress
JAFAR JAFARLI
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Siyasal BilimlerKocaeli ÜniversitesiSiyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ERKAN DOĞAN