The changing dynamics of surveillance: Surveillance in the age of artificial intelligence
Gözetimin değişen dinamikleri: Yapay zekâ çağında gözetim
- Tez No: 963188
- Danışmanlar: DOÇ. DR. EKİN KADİR SELÇUK
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: İletişim Bilimleri, Communication Sciences
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İletişim Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 107
Özet
Gözetim, insanlık tarihi boyunca var olan bir denetim türüdür. Modern devletlerin kurulmasıyla birlikte gözetim pratikleri değişmiş ve günlük yaşam gelişen teknolojilerle daha kolay izlenir hale gelmiştir. Zamanla gözetim faaliyetleri çeşitlenmiş ve enformatik devrimi ile birlikte zirve yapmıştır. Bu nedenle, günümüz toplumları gözetim toplumları olarak adlandırılmakta ve artan gözetim faaliyetlerine dikkat çekilmektedir ve panoptikon kavramı da karşımıza çıkmaktadır.“Panoptikon”kavramı, Michel Foucault'nun tanımladığı bir kontrol ve gözetim modeline dayanmaktadır. Jeremy Bentham tarafından geliştirilen bu hapishane tasarımı, merkezdeki bir gözetleme kulesinden mahkumların sürekli izlenmesini mümkün kılar. Mahkumların izlenip izlenmediğini bilememesi, otokontrol geliştirmelerine yol açar. Foucault, panoptikon modelini modern toplumlardaki disiplin mekanizmalarını açıklamak ve gözetimin bireylerin davranışlarını nasıl şekillendirdiğini vurgulamak için kullanır. Günümüzde panoptikon, dijital gözetim araçları ve teknolojileri çerçevesinde ele alınmaktadır. Sosyal medya, akıllı cihazlar ve internet, bireyleri sürekli veri toplama ve analiz süreçlerine maruz bırakmakta; bu durum, bireylerin izlendiklerini bilerek hareket etmelerine ve belirli normlara uymalarına neden olmaktadır. Ayrıca, devlet ve özel sektör tarafından kullanılan büyük veri analiz araçları, bireylerin kontrol edilmesi ve yönlendirilmesi potansiyelini taşımaktadır. İlaveten, gözetim sadece yukarıdan aşağı bir süreç değil, bireylerin birbirini izlediği yatay bir süreç haline de gelmiştir. Bu bağlamda çalışmada panoptikon, dijital panoptikon gibi kavramlar incelenirken, aynı zamanda yapay zekâ çağında gözetim faktörü ve panoptikon kavramının panoptikon 3.0'a evrilme süreci olan günümüzde, yapay zekanın gözetimde hangi çeşitlerde, alanlarda veya buluşlarda kullanıldığının açıklanması amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda birinci bölümde gözetim kavramı alt boyutlarıyla birlikte, ikinci bölümde panoptikon kavramı, üçüncü bölümde ise yapay zekâ ve gözetim kavramının yapay zekâ ile birlikte değişimi üzerinde durulmuş ve çalışma sonlandırılmıştır. Çalışmada aynı zamanda geçmişten bu yana gözetim kavramının dinamik değişim sürecinin incelenmesi de sağlanmış ve“Panoptikon 3.0”kavramına ilişkin bir model önerisi de sunulmuştur.
Özet (Çeviri)
Surveillance is a type of control that has existed throughout human history. With the establishment of modern states, surveillance practices have changed and daily life has become more easily monitored with developing technologies. Surveillance activities have diversified over time and peaked with the informatics revolution. For this reason, today's societies are called surveillance societies and attention is drawn to increasing surveillance activities, and the concept of the panopticon also emerges. The concept of the“panopticon”is based on a control and surveillance model defined by Michel Foucault. This prison design, developed by Jeremy Bentham, enables constant monitoring of prisoners from a watchtower in the center. The fact that prisoners do not know whether they are being watched leads them to develop self-control. Foucault uses the panopticon model to explain disciplinary mechanisms in modern societies and to emphasize how surveillance shapes the behavior of individuals. Today, the panopticon is addressed within the framework of digital surveillance tools and technologies. Social media, smart devices and the internet expose individuals to continuous data collection and analysis processes; this situation causes individuals to act knowing that they are being watched and to comply with certain norms. In addition, big data analysis tools used by the state and private sector have the potential to control and direct individuals. In addition, surveillance has become not only a top-down process, but also a horizontal process in which individuals monitor each other. In this context, concepts such as panopticon and digital panopticon are examined in the study, while the surveillance factor in the age of artificial intelligence and the evolution of the panopticon concept to panopticon 3.0 are also discussed in which types, areas or inventions artificial intelligence is used in surveillance today. For this purpose, the concept of surveillance with its sub-dimensions was emphasized in the first section, the concept of panopticon in the second section, and the concept of artificial intelligence and the change of the concept of surveillance with artificial intelligence in the third section, and the study was concluded. The study also examined the dynamic change process of the concept of surveillance from the past and a model proposal for the concept of“Panopticon 3.0”was presented.
Benzer Tezler
- Siyasal bir denetim aracı olarak panoptikon
Panopticon as a political control tool
ÖYKÜ ULUSOY
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
SosyolojiSivas Cumhuriyet ÜniversitesiSosyoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. AHMET MAZLUM
- Sosyal medya ve cinsiyet: Nitel bir araştırma
Social media and gender: A Qualitative research
ESENAY AYTAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
SosyolojiKTO Karatay ÜniversitesiSosyoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ BERKAY ÇETİN
- Gözetim toplumu ve toplumsal meşruiyet
Surveillance society and social legitimacy
SEVGİ KESİM GÜVEN
Doktora
Türkçe
2007
SosyolojiMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiSosyoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. YASEMİN İNCEOĞLU
- A model based flight control system design approach for micro aerial vehicles using integrated flight testing and hil simulations
Küçük boyutlu insansız hava araçları üzerinde sistem tanılama, uçuş kontrol sistem tasarımı ve donanım ile benzetim uygulamaları
BURAK YÜKSEK
Doktora
İngilizce
2019
Bilgisayar Mühendisliği Bilimleri-Bilgisayar ve Kontrolİstanbul Teknik ÜniversitesiMekatronik Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. GÖKHAN İNALHAN
- Modern devlette meşru güç kullanım tekeli ve polis gücü
The monopoly of legitimate power usage and the police power within the modern state
TAHA KURT