1980 darbesi özelinde gazetecilikte insan hakları odaklı haberlerin incelenmesi: Cumhuriyet Gazetesi örneği
An analysis of human rights-oriented journalism in the context of the 1980 military coup: The case of Cumhuriyet Newspaper
- Tez No: 963224
- Danışmanlar: DOÇ. DR. ONUR TATAR
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Gazetecilik, Journalism
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Gazetecilik Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 129
Özet
Bu çalışma, insan haklarının doğal haklar teorisinden, 1948 İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi ile kazandığı yeni çerçeveye evrimini ve otoriter rejimlerde medyanın bu konudaki rolünü incelemektedir. Özellikle, otoriterleşme eğilimlerinin güçlendiği dönemlerde basının insan hakları ihlallerine karşı geliştirdiği söylemi analiz etmeyi amaçlamaktadır. Araştırma, Türkiye'de 12 Eylül 1980 Askeri Darbesi sürecinde yazılı basının insan hakları söylemini nasıl dönüştürdüğünü, Cumhuriyet Gazetesi örnekleminde analiz etmeyi amaçlamaktadır. Çalışma, 1975-1985 yılları arasını kapsamakta ve Cumhuriyet Gazetesi'nin ön sayfa manşetlerindeki belirli kavramların frekansını nicel içerik analizi yöntemiyle incelemektedir. Analiz için“demokrasi”,“haklar”,“darbe”,“protesto”,“ekonomi”,“siyaset”,“gözaltı”ve“tutuklama”olmak üzere sekiz anahtar kavram belirlenmiştir. Cumhuriyet Gazetesi'nin merkez sol çizgisi ve görece insan haklarına duyarlı yayın politikası nedeniyle örneklem olarak seçilmesi, araştırmanın güvenilirliğini artırmaktadır. Analiz bulgularına göre, 1980 öncesinde“protesto”,“gözaltı”ve“darbe”gibi hak ihlallerine işaret eden kavramlar manşetlerde belirgin bir şekilde yer alırken, 12 Eylül Askeri Darbesi sonrası bu kavramların frekansında keskin bir azalma tespit edilmiştir. Bunun yerine,“ekonomi”ve“siyaset”gibi kavramların görünürlüğü artmıştır. Bu durum, darbe sonrası uygulanan sansür ve medya üzerindeki siyasal baskının doğrudan bir sonucu olarak değerlendirilmiştir. 1983 sonrasında 'demokrasi' ve 'haklar' kavramlarının kullanımında artış gözlense de, bu artışın eleştirel bir habercilikten ziyade, daha çok şekilsel ve yüzeysel bir söylemde kaldığı anlaşılmaktadır. v Bu tez, medya-siyaset ilişkisine dair tarihsel ve nicel veriler sunarak, medya organlarının otoriter dönemlerde nasıl konumlandığını ve söylem değişimlerinin insan hakları algısını nasıl etkilediğini tartışmaktadır. Araştırma, insan hakları temelli gazeteciliğin sürekliliği ve kırılganlığı üzerine önemli bir farkındalık sağlamaktadır.
Özet (Çeviri)
This study examines the evolution of human rights from the theory of natural rights to the new framework established by the 1948 Universal Declaration of Human Rights, and the media's role in this context within authoritarian regimes. It specifically aims to analyze the discourse developed by the press against human rights violations, especially during periods of increasing authoritarian tendencies. The research analyzes how the written press transformed its human rights discourse during the 12 September 1980 military coup in Turkey, using the newspaper Cumhuriyet as a case study. The study covers the period from 1975 to 1985 and uses a quantitative content analysis method to examine the frequency of specific keywords on the front-page headlines of Cumhuriyet. Eight key concepts were identified for the analysis:“democracy,”“rights,”“coup,”“protest,”“economy,”“politics,”“detention,”and“arrest.”The choice of Cumhuriyet as the sample, due to its center-left stance and its relatively sensitive editorial policy on human rights, enhances the research's reliability. According to the analysis, terms indicating rights violations, such as“protest,”“detention,”and“coup,”appeared prominently in the headlines before 1980. However, a sharp decrease in the frequency of these terms was observed after the 12 September military coup. Instead, the visibility of concepts like“economy”and“politics”increased. This finding is interpreted as a direct result of the censorship mechanisms and political pressure on the media implemented after the coup. Although an increase in the use of“democracy”and“rights”was observed after 1983, it is understood that this increase remained in a more formal and superficial discourse rather than in critical journalism. vii This thesis presents historical and quantitative data on the media-politics relationship, discussing how media outlets position themselves in authoritarian periods and how these changes in discourse affect the public's perception of human rights. The research provides significant awareness about the continuity and fragility of human rights-based journalism.
Benzer Tezler
- Lâik - antilâik ekseninde kadının siyasallaşmasının Türk yazılı basınındaki temsili
The name of the representation of the politicization of the women on the axis of secular-unsecular in Turkish press
HİCRAN ÖZDAMAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2009
GazetecilikEge ÜniversitesiGazetecilik Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. SONER YAĞLI
- 1980 sonrası yapılan yerel seçim sonuçları ile genel seçim sonuçlarının karşılaştırmalı analizi: Mersin örneği
Local election results 1980 general election results after the comparative analysis: An example of Mersin
ASKERİ FİDAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2011
Kamu YönetimiMersin ÜniversitesiKamu Yönetimi Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. CEMAL ALTAN
- İzmir belediyeciliğinde Burhan Özfatura dönemi (1984-1989 / 1994-1999)
Burhan Özfatura period in İzmir municipality (1984-1989 / 1994-1999)
MERVE AKINCI
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
TarihDokuz Eylül ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ GÜLSÜM TÜTÜNCÜ UĞURLUBAY
- 12 Eylül Askeri Darbesinin 2000'li yıllardaki komedi filmlerine yansıması
The reflection of the September 12 Military Coup on the comedy movies of the 2000's
NURAY KILIÇ
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Siyasal BilimlerKafkas ÜniversitesiSiyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ATIL CEM ÇİÇEK
- 27 Mayıs'tan 15 Temmuz'a, Türkiye'de gazetelerin askerî darbeler karşısındaki tavrı
The attitude of the newspapers against the military coups in Turkey from 27 May to 15 July
SOLMAZ KARAMAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Siyasal BilimlerHitit ÜniversitesiSiyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ANIL VAREL