Anaokuluna devam eden 60-72 aylık tek dilli ve iki dilli çocukların erken okuryazarlık becerilerinin karşılaştırılması
Comparison of early literacy skills of monolingual and bilingual children aged 60–72 months attending preschool
- Tez No: 963500
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ GÜLDALI AYBAŞ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
- Anahtar Kelimeler: Okul Öncesi Eğitim, Anadil, İki Dillilik, Erken Okuryazarlık, Preschool Education, Mother Tongue, Bilingualism, Early Literacy
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Aydın Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Çocuk Gelişimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Çocuk Gelişimi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 144
Özet
Bu çalışma, Türkiye'nin çok dilli yapısında 60-72 aylık anaokulu çocuklarının erken okuryazarlık becerilerini araştırarak, Diyarbakır (Kayapınar) ve İstanbul (Esenyurt) illerinde 150 çocuk (75 tek dilli, 75 iki dilli; ana dili Kürtçe, baskın dil Türkçe) üzerinde Erken Okuryazarlık Testi (EROT) ile performanslarını karşılaştırmıştır. Bulgular, tek dilli çocukların genel isimlendirme, sesbilgisel farkındalık ve harf bilgisi becerilerinde üstünlük gösterdiğini, ancak sözcük bilgisi, işlev bilgisi ve dinlediğini anlama alanlarında iki dilli çocuklarla eşitlik sergilediğini ortaya koymuştur. Bu farklılıklar, Türkçe ağırlıklı müfredat, sınırlı Kürtçe maruziyet ve Kürtçe'nin azınlık dili statüsünden kaynaklanırken, tek dilli çocuklar anadillerinde (Türkçe) eğitim ve sürekli maruziyet avantajıyla öne çıkmıştır. Demografik faktörler, bu beceri farklılıklarını önemli ölçüde etkilemiştir. Kız çocukları ve 35 yaş altı ebeveynlerin tek dilli çocukları, yoğun Türkçe maruziyetiyle isimlendirme ve harf bilgisinde üstünlük gösterirken, üniversite mezunu annelerin iki dilli çocukları isimlendirme becerisinde başarılıdır. Diyarbakır'daki Türkçe baskın çevresi, iki dilli çocukların kelime hazinesini geliştirmiş, ancak harf bilgisi geriliğini artırmıştır; bu, anadilinde eğitim eksikliğinin bir yansımasıdır. Sonuç olarak, iki dilli çocuklar harf bilgisi ve sesbilgisel farkındalıkta geride kalsa da, dinlediğini anlama ve sözcük bilgisi alanlarında tek dilli çocuklarla eşit performans sergilemiştir. Bu bulgular, anadilinde eğitim eksikliği, dil kaygısı ve Türkçe baskınlığının etkisini ortaya koyarken, demografik faktörler (cinsiyet, ebeveyn eğitimi) sonuçları şekillendirmiştir. Örneklemin Diyarbakır ve İstanbul ile sınırlı olması, anadil yeterliliklerinin ölçülmemesi ve ölçüm aracının kültürel uyum eksiklikleri genellemeyi kısıtlasa da, Türkiye'nin çok dilli eğitim dinamiklerine ışık tutmaktadır.
Özet (Çeviri)
This study investigates early literacy skills among 60-72-month-old preschool children within Turkey's multilingual context, comparing the performance of 150 children (75 monolingual, 75 receptive bilingual with Kurdish as the native language and Turkish as the dominant language) in Diyarbakır (Kayapınar) and Istanbul (Esenyurt) using the Early Literacy Test (EROT). Findings indicate that monolingual children outperform their bilingual peers in general naming, phonological awareness, and letter knowledge, while showing equality in vocabulary, functional knowledge, and listening comprehension. These differences stem from the Turkish-dominant curriculum, limited mother-tongue (Kurdish) exposure, and the minority status of Kurdish, whereas monolingual children benefit from education in their native language and consistent Turkish exposure. Demographic factors significantly influence these skill variations. Girls and children of younger parents (under 35) in the monolingual group excel in naming and letter knowledge due to intensive Turkish exposure, while children of university-educated mothers in the bilingual group show strengths in naming skills. The Turkish-dominant environment in Diyarbakır has supported bilingual children's vocabulary development, yet it has also contributed to their lag in letter knowledge, highlighting the impact of mother-tongue education deficits. Consequently, receptive bilingual children lag in letter knowledge and phonological awareness but perform equally with monolingual peers in listening comprehension and vocabulary. These findings reflect the effects of insufficient mother-tongue education, language anxiety, and Turkish dominance, shaped by demographic dynamics (gender, parental education). Limitations, including the sample's restriction to Diyarbakır and Istanbul, unmeasured mother-tongue proficiency, and the testing tool's lack of cultural adaptation, restrict generalizability. Nonetheless, the study offers a valuable foundation for understanding Turkey's multilingual educational dynamics
Benzer Tezler
- 60-72 aylık çocukların duygusal becerilerinin annelerinin empatik eğilimleri ve bazı değişkenler açısından incelenmesi
Investigation of the emotional skills 60-72 month children in terms of their mothers' emphatetic tendencies and some other variables
AYNUR IŞIK
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
PsikolojiÇanakkale Onsekiz Mart Üniversitesiİlköğretim Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HAVİSE GÜLEÇ
- Erken çocukluk döneminde okul dışı rehberli sorgulama yaklaşımının fen merak duygusu ve bilişsel gelişim üzerine etkisi
The effect of outdoor guided inquiry approach on science curiosity and cognitive development in early childhood
ASLI SARIŞAN TUNGAÇ
Doktora
Türkçe
2023
Eğitim ve ÖğretimOndokuz Mayıs ÜniversitesiMatematik ve Fen Bilimleri Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SÜLEYMAN YAMAN
- Erken çocukluk dönemindeki çocukların annelerinin ebeveynlik stres düzeyleri ile çocuklarının benlik algıları arasındaki ilişkinin incelenmesi
Examining the relationship between mothers' parenting stress levels and their children's self-concepts in early childhood
BÜŞRA TÜKENMEZ KOYUN
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
PsikolojiÜsküdar ÜniversitesiUygulamalı Psikoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ SELAMİ VAROL ÜLKER
- 60-72 aylık çocukların yaratıcılıklarının ve problem çözme berilerilerinin incelenmesi
Investigation of creativity and problem solving skills of 60-72 MONTHS-old children
MUHTEREMA CULJKOVIC
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
PsikolojiAnkara ÜniversitesiÇocuk Gelişimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AYSEL KÖKSAL AKYOL
- Felsefe eğitiminin çocukların bilimsel süreç becerileri ve eleştirel düşünme becerilerine etkisi
The effect of philosophy education on children's scientific process skills and critical thinking skills
PINAR YILMAZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
Eğitim ve ÖğretimMarmara ÜniversitesiTemel Eğitim Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. GÜLÇİN GÜVEN