ABD ve Türk dünyası ülkeleri arasındaki ilişkiler: Stratejik ortaklıklar, ekonomik bağlantılar ve jeopolitik dinamikler
Relations between the United States and the Turkic world countries: Strategic partnerships, economic links, and geopolitical dynamics
- Tez No: 963637
- Danışmanlar: DOÇ. DR. RAMAZAN İZOL
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Uluslararası İlişkiler, International Relations
- Anahtar Kelimeler: Amerika Birleşik Devletleri, Türk Dünyası, stratejik ortaklık, dış politika, enerji iş birlikleri, yumuşak güç, uluslararası ilişkiler, jeopolitik etkileşim, çok taraflı diplomasi, United States of America, Turkic World, strategic partaership, foreign policy, energy cooperation, soft power, international relations, geopolitical interaction, multilateral diplomacy
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Akdeniz Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Uluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 106
Özet
Bu tez çalışması, Amerika Birleşik Devletleri ile Türk Dünyası ülkeleri arasındaki ilişkilerin tarihsel gelişim süreci, mevcut iş birlikleri ve gelecek perspektifleri çerçevesinde derinlemesine ele almayı amaçlamaktadır. Uluslararası sistemin dönüşüm geçirdiği bir dönemde, ABD'nin Türk devletleriyle kurduğu ilişkilerin yalnızca ikili değil, aynı zamanda çok taraflı stratejik öncelikler ve jeopolitik çıkarlarla şekillendiği gözlemlenmektedir. Bu bağlamda, çalışma boyunca hem siyasi ve ekonomik boyutlara hem de kültürel ve yumuşak güç araçlarına odaklanılmıştır. Tezin birinci bölümünde, ABD'nin Türk Dünyası ile ilk temasları tarihî arka planıyla birlikte incelenmiş, Soğuk Savaş sonrası oluşan yeni dünya düzeninde bu temasların nasıl şekillendiğine dair kapsamlı bir analiz yapılmıştır. Türk devletlerinin bağımsızlıklarını kazanmalarının ardından ABD'nin Orta Asya ve Kafkasya bölgesine yönelik artan ilgisi, bu bölümde ayrıntılı şekilde değerlendirilmiştir. Ayrıca ABD'nin küresel stratejisinde Türk Dünyasının nasıl bir yer tuttuğu, bu ülkelerle kurduğu dış politika bağlamında açıklanmıştır. İkinci bölümde ise 1991 yılından günümüze kadar olan süreçte gelişen siyasi, ekonomik ve askeri ilişkiler farklı açılardan analiz edilmiştir. Özellikle enerji ve altyapı alanlarındaki projeler, karşılıklı ticaret hacmi, askeri iş birlikleri ve savunma anlaşmaları detaylı olarak ele alınmıştır. Bununla birlikte, ABD'nin yumuşak güç politikaları çerçevesinde Türk Dünyasına yönelik eğitim, kültür ve medya temelli girişimleri irdelenmiştir. Bu bağlamda Fulbright burs programları, medya iş birlikleri, sivil toplum projeleri ve akademik değişim programları gibi araçlar üzerinden ABD'nin etkisi tartışılmıştır. Tezin sonunda, ABD-Türk Dünyası ilişkilerinin bugünkü yapısının, karşılıklı stratejik çıkarlar temelinde geliştiği, ancak uzun vadeli sürdürülebilirlik için bu ilişkilerin daha dengeli, eşitlikçi ve çok kutuplu bir anlayışla yeniden yapılandırılması gerektiği sonucuna varılmıştır. Ayrıca bölge ülkelerinin kendi dış politika vizyonlarını güçlendirmeleri ve ortak bölgesel mekanizmalar geliştirmeleri gerektiği de öneriler arasında yer almaktadır.
Özet (Çeviri)
This thesis aims to examine in depth the relations between the United States of America (USA) and the countries of the Turkic World within the framework of their historical development, current cooperation, and Alture perspectives. In a period marked by the transformation of the international system, it is observed that the relationships established by the USA with the Turkic states are shaped not only by bilateral concerns but also by multilateml strategic priorities and geopolitical interests. In this context, the study fbcuses on both politisi and economic dimensions as well as cultuml factors and soft power instruments. In the first chapter, the initial contacts between the USA and the Turkic World are analyzed along with their historical background. A comprehensive evaluation is presented regarding how these relations evolved in the post-Cold War global order. The growing interest of the USA in Central Asia and the Caussus allowing the independence of the Turkic states is examined in detail. Furthermore, the place of the Turkic World in the broader global strategy of the USA IS explained in the context of its foreign policy initiatives. The second chapter analyzes the politisi, economic, and military restions that have developed since 1991 from various perspectives. Particular attention is paid to projects in the helds of energy and infrastructure, the volume of bilateral trade, military cooperation, and defense agreements. Additionally, initiatives driven by US. soft power—such as education, culture, and media collaborations targeting the Turkic World—are also explored. Programs like Fulbnght scholarships, media partnerships, civil society projects, and academic exchange platforms are discussed as key instruments of U.S. influence in the region. In conclusion, the thesis finds that the current structure of U S —Turkic World relations is built upon mutual strategic interests. However, for these relations to be sustainable in the long term, a more balanced, equitable, and multipolar approach is necessary. The study also recommends that the countries of the region strengthen their own foreign policy visions and develop joint regional mechanisms to enhance sllective agency.
Benzer Tezler
- Билим, илим жана маданият тармагындагы Кыргызстан менен Түркиянын кызматташтыгы (1992-2012 жж.)
Kırgız Cumhuriyeti ile Türkiye Cumhuriyeti arasında eğitim, bilim ve kültürel ilişkiler (1992-2012)
KADRİ AĞGÜN
Doktora
Kırgızca
2016
TarihKyrgyz State University named after I ArabaevTarih Ana Bilim Dalı
PROF. DR. TÖLÖBEK ABDRAHMANOV
- Turkey's role in Afghanistan in the post 9/11 era
11 Eylül'den günümüze Türkiye'nin Afganistan'daki rolü
CANAN BAYRAM ÇUBUK
Yüksek Lisans
İngilizce
2014
Uluslararası İlişkilerOrta Doğu Teknik ÜniversitesiUluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. IŞIL ANIL
- Amerika Birleşik Devletlerinin Irak politikası bağlamında Türkiye ile ilişkileri (1990-2006)
U.S.A.?s relations with Turkey in context Iraq Policy of U.S.A.
YASİN USTA
Yüksek Lisans
Türkçe
2009
Uluslararası İlişkilerTrakya ÜniversitesiUluslararası İlişkiler Bölümü
PROF. DR. SİBEL TURAN
- TOPSIS yöntemiyle Türk Devletleri ile Asya ülkelerinin ekonomik kırılganlık haritasının oluşturulması
Creating an economic vulnerability map of Turkish States and Asian countries with the TOPSIS method
HAMİT ÖZMAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
EkonomiEge ÜniversitesiSosyal, Ekonomi ve Siyasal İlişkiler Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUSTAFA MUTLUER
- 1945 sonrasında Avrupa güvenliği yapılanmaları ve Türkiye'nin rolü
European Security structurals and Turkish role after 1945
İRFAN MESUT KÖROĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2003
Uluslararası İlişkilerGazi ÜniversitesiUluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
PROF. DR. OSMAN METİN ÖZTÜRK