Paylaşımlı E-Skuterlerin çevresel etkilerinin yaşam döngüsü analiziyle değerlendirilmesi: İstanbul örneği
Evaluating the environmental impacts of shared E-Scooters using life cycle assessment: Istanbul case
- Tez No: 964017
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ MUSTAFA SİNAN YARDIM
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: İnşaat Mühendisliği, Civil Engineering
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Yıldız Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İnşaat Mühendisliği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Ulaştırma Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 120
Özet
Son yıllarda sürdürülebilir ulaşım çözümleri arayışı kapsamında e-skuter kullanımı dünya genelinde ve Türkiye'de hızla artmıştır. Ancak bu araçların çevresel etkileri yalnızca kullanım aşamasında değil, tüm yaşam döngüsü boyunca değerlendirilmelidir. Bu çalışma, İstanbul'da yaygın kullanılan Hop ve Xiaomi M365 e-skuterlerin yaşam döngüsü analizini (YDA) içermektedir. Çalışmada her iki e-skuter için üretim, ulaşım, kullanım ve ömür sonu süreçleri değerlendirilmiş, beş özgün senaryo karşılaştırılmıştır: (1) İstanbul'da üretim, (2) fabrikada fotovoltaik (PV) panel kullanımı, (3) istasyonlarda PV kullanımı, (4) süspansiyon eklenmesi ve (5) e-skuter üzerine PV panel entegrasyonu. İncelemede temel çevresel etki göstergesi olarak küresel ısınma potansiyeli (GWP, CO₂ eşdeğeri) dikkate alınmıştır. Hesaplamalar OpenLCA yazılımı ve Ecoinvent 3.8 veri tabanı ile yapılmıştır. Belirsizlik analizi için Monte Carlo benzetimi uygulanmış, Xiaomi M365 modeli üzerinden yedi parametre incelenmiştir: bakım sıklığı, ek batarya gerekliliği, kullanım ömrü, araç ve ambalaj ağırlığı, toplama-dağıtım mesafesi, bir şarjla gidilen mesafe ve enerji tüketimi. Bu parametrelerin değer aralıkları doğrultusunda farklı sonuçlar elde edilmiştir. Temel durumda Hop e-skuter için üretim kaynaklı salım 257,971 kg CO₂-eşd, Xiaomi M365 için ise 120,659 kg CO₂-eşd olarak hesaplanmıştır. Kullanım aşamasında pil şarjı, toplama ve yer değiştirme süreçleri öne çıkmıştır. Çin'den yapılan gemi taşımacılığının ortadan kalkmasıyla ulaşıma bağlı salımların azaldığı görülmüştür. Tüm yaşam döngüsünde Hop e-skuter 33,797 g CO₂-eşd, Xiaomi M365 ise 26,868 g CO₂-eşd değerine ulaşmıştır. Monte Carlo Xiaomi M365 e-skuter belirsizlik incelemesinde üretim aşaması ve tüm yaşam döngüsünün incelemesine bakıldığında en düşük değerin e-skuter istasyonlarda PV kullanılması ve İstanbul'da fabrikada PV kullanılması olduğunu belirlenmiştir. Sonuç için yaşam döngüsü değerlendirmesi, e-skuterlerin çevresel etkilerinin büyük ölçüde üretim ve kullanım aşamalarında oluştuğunu ortaya koymuştur. İstanbul'da üretim yapılması, istasyonlarda güneş enerjisi kullanımı ve süspansiyon sistemlerinin bütünleştirilmesi gibi iyileştirmeler, daha sürdürülebilir bir ulaşım seçeneği için önem arz etmektedir. Bu çalışma, e-skuter tasarımlarının ve altyapısının daha sürdürülebilir hale getirilmesine yönelik bilimsel bir temel sunmayı amaçlamaktadır.
Özet (Çeviri)
In recent years, the search for sustainable transportation solutions has led to a rapid increase in the use of e-scooters worldwide and in Turkey. However, the environmental impacts of these vehicles should be assessed not only during their use phase but throughout their entire life cycle. This study presents a life cycle assessment (LCA) of Hop and Xiaomi M365 e-scooters, which are widely used in Istanbul. The analysis evaluated the production, transportation, use, and end-of-life phases of both e-scooters and compared five original scenarios:(1) production in Istanbul, (2) photovoltaic (PV) panel use at the factory, (3) PV use at stations, (4) addition of suspension, and (5) integration of PV panels on the e-scooter. Global warming potential (GWP, CO₂ equivalent) was considered as the main environmental impact indicator. Calculations were performed using OpenLCA software and the Ecoinvent 3.8 database. For uncertainty analysis, a Monte Carlo simulation was applied, focusing on seven parameters for the Xiaomi M365 model: maintenance frequency, need for additional batteries, service life, vehicle and packaging weight, collection and redistribution distance, distance per charge, and energy consumption. Different outcomes were obtained depending on the ranges of these parameters. In the baseline scenario, production-related emissions were calculated as 257.971 kg CO₂-eq for the Hop e-scooter and 120.659 kg CO₂-eq for the Xiaomi M365. During the use phase, battery charging, collection, and relocation processes were the most significant contributors. The elimination of maritime transport from China was observed to reduce transportation-related emissions. Across the entire life cycle, the Hop e-scooter reached 33.797 g CO₂-eq, while the Xiaomi M365 reached 26.868 g CO₂-eq. In the Monte Carlo uncertainty analysis for the Xiaomi M365, both the production phase and the entire life cycle assessment indicated that the lowest impact values were achieved in scenarios involving PV use at stations and PV use at factories in Istanbul. In conclusion, the life cycle assessment revealed that the environmental impacts of e-scooters are largely concentrated in the production and use phases. Improvements such as local production in Istanbul, the utilization of solar energy at stations, and the integration of suspension systems are important steps toward making e-scooters a more sustainable transportation option. This study aims to provide a scientific basis for enhancing the sustainability of e-scooter designs and infrastructure.
Benzer Tezler
- Inclusıve and sustaınable urban mobılıty: evaluatıng shared e-scooter usage ın karşıyaka, İzmır, Türkiye
Kapsayici ve sürdürülebilir kentsel ulaşim: karşiyaka, İzmir, Türkiye örneğinde paylaşimli e-skuter kullaniminin değerlendirilmesi
EMRECAN DURMAZ
Yüksek Lisans
İngilizce
2025
Enerjiİzmir Ekonomi ÜniversitesiSürdürülebilir Enerji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET EFE BİRESSELİOĞLU
- İstanbul'da mikro hareketlilik: Paylaşımlı e-skuter kullanıcı özellikleri ve karşılaşılan zorluklar
Micro mobility in Istanbul: Shared e-scooter user characteristics and challenges
YİĞİT CAN YAVUZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Ulaşımİstanbul Teknik Üniversitesiİnşaat Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HÜSEYİN ONUR TEZCAN
- Paylaşımlı e-skuter sistemlerinin trafik güvenliği bakımından değerlendirilmesi
Evaulation of shared e-scooter systems in terms of traffic safety
EYÜP EMRE KASAP
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
TrafikGazi ÜniversitesiTrafik Planlaması ve Uygulaması Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. KÜRŞAT YILDIZ
DR. MEHMET AKİF YERLİKAYA
- Mikro-hareketlilik bağlamında paylaşımlı e-skuter sistemlerinin kent içi ulaşımdaki yerinin irdelenmesi
Examination of the place of shared e-scooter systems in the context of micromobility in urban transportation
BÜKRE KESİM ÇAĞLAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
UlaşımYıldız Teknik ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. CEMAL CENK HAMAMCIOĞLU
- Modeling e-scooter user preferences using machine learning methods
Elektrikli skuter kullanıcı tercihlerinin makine öğrenmesi yöntemleri ile modellenmesi
SELİM DÜNDAR
Yüksek Lisans
İngilizce
2025
Mühendislik Bilimleriİstanbul Okan ÜniversitesiYapay Zeka Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ SİNA ALP