Otizm spektrum bozukluğu olan çocuklara deprem güvenliği becerisinin öğretiminde sanal gerçeklik uygulamasının etkililiği
The effectiveness of virtual reality application in teaching earthquake safety skills to children with autism spectrum disorder
- Tez No: 965020
- Danışmanlar: DOÇ. DR. ÖNDER DEMİR, DR. ONUR ÖZDEMİR
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Marmara Üniversitesi
- Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 124
Özet
Otizm Spektrum Bozukluğu (OSB) olan çocuklar güvenlik becerileri gerektiren durumlarda zorluk yaşayabilmektedir. Bu nedenle OSB olan çocuklara güvenlik becerilerinin öğretilmesi öncelikli eğitim amaçlarından olmalıdır. Deprem güvenliği becerileri, özellikle Türkiye'de hayati önem taşımaktadır. OSB olan çocuklara deprem güvenliği becerilerinin öğretiminde çeşitli yöntemler ve teknolojiler kullanılmaktadır. Bunlardan bir tanesi de Sanal Gerçeklik (SG) teknolojisidir. SG teknolojisi kapsamında yer alan, Saran Sanal Gerçeklik (SSG) cihazlarının OSB olan çocuklara bilgi ve beceri öğretiminde kullanılması son yıllarda yaygınlaşmaktadır. Bu araştırmanın amacı OSB olan çocuklar için deprem güvenliği becerilerine yönelik geliştirilen bir sanal gerçeklik uygulamasının etkililiğinin değerlendirilmesidir. Uygulama içerisinde, deprem güvenliği becerilerine yönelik yönerge, model olma, uygulama-geribildirim ve yoklama kısımları yer almaktadır. Katılımcı çocukların deprem güvenliği becerisi öğretimi öncesinde SG cihazına ve sanal ortama uyum sağlamalarını kolaylaştırmak için üç mini oyun bulunan bir alıştırma bölümü oluşturulmuş ve uygulamaya eklenmiştir. Uygulamada ayrıca kişiselleştirme ayarları menüsü ve sonuç grafikleri bölümleri de yer almaktadır. Uygulamanın tasarlanması ve geliştirilmesi, hızlı prototipleme öğretim tasarımı ilkeleri doğrultusunda gerçekleşmiştir. Bu süreçte; gereksinimler ve amaçlar belirlenmiş, prototip tasarlanmış ve oluşturulmuş, değerlendirilmiş ve geri bildirimlerle uygulamada değişikliklere gidilmiştir. Uygulamanın etkililiği, tek denekli araştırma yöntemlerinden katılımcılar arası yoklama evreli çoklu yoklama modeli ile değerlendirilmiştir. Bu süreç OSB tanısı olan 8 - 11 yaş aralığındaki üç çocuk katılımcıyla Konya ilinde bulunan otizmli bireyler eğitim merkezinde yürütülmüştür. Araştırma kapsamında etkililik, genelleme ve kalıcılık verileri ile sosyal geçerlik verileri toplanmıştır. Araştırmanın bulgularına göre OSB olan çocuk katılımcılar sanal ortamda deprem güvenliği beceri basamaklarını sergilemeyi öğrenmiştir. Ayrıca edindikleri beceriyi farklı sanal ortamlara da genellemiş ve uygulamanın bitmesinden bir ve üç hafta sonra da sürdürmüşlerdir. Sosyal geçerlik bulgularına göre katılımcı çocuklar, ebeveynleri ve kurumdaki öğretmenler SG uygulamasının çocukların öğrenme süreçlerine ilişkin olumlu değerlendirmelerde bulunmuşlardır. Araştırma sanal gerçeklik uygulamalarının OSB olan çocuklara deprem güvenliği becerileri öğretiminde etkili olabileceğini göstermektedir. İleriki araştırmalarda, sanal gerçeklikle deprem becerilerinin uzun dönemli kalıcılığının araştırıldığı çalışmaların yapılması tavsiye edilmektedir.
Özet (Çeviri)
Children with Autism Spectrum Disorder (ASD) can have a hard time in situations that require safety skills. For this reason, teaching safety skills to children with ASD should be a main goal of their education. Earthquake safety skills are very important, especially in Turkey. Different methods and technologies are used to teach earthquake safety skills to children with ASD. One of these is Virtual Reality (VR) technology. In recent years, using Immersive Virtual Reality (IVR) devices, which are part of VR technology, to teach information and skills to children with ASD has become more common. The purpose of this study is to see if a virtual reality application made to teach earthquake safety skills to children with ASD is effective. The application includes parts for explaining, showing, experiencing-feedback and testing earthquake safety skills. To help the children get used to the VR device and the virtual environment before learning the safety skills, a practice section with three mini-games was created and added to the application. The application also has a menu for personalization settings and a section for results graphs. The design and development of the application followed the principles of rapid prototyping instructional design. This process included: defining the needs and goals, designing and creating a prototype, testing it, and making changes to the application based on feedback. The effectiveness of the application was tested using a multiple probe design across participants, which is a type of single-subject research method. This study was conducted with three children aged 8-11 diagnosed with ASD at a training center for individuals with autism in Konya. The study collected data on effectiveness, generalization, and maintenance, as well as social validity data. According to the findings of the study, the child participants with ASD learned to perform the steps of earthquake safety skills in the virtual environment. They also applied the skills they learned to different virtual environments and continued to use them one and three weeks after the application ended. Based on the social validity findings, the participating children, their parents, and the teachers at the center gave positive feedback about the VR application's effect on the children's learning processes. The research shows that virtual reality applications can be effective in teaching earthquake safety skills to children with ASD. For future research, it is recommended to conduct studies that look at the long-term retention of earthquake skills learned through virtual reality.
Benzer Tezler
- Kahramanmaraş merkezli deprem sonrası otizm spektrum bozukluğu olan çocuklarda duygusal/davranışsal sorunlar ile annelerinin anksiyete, depresyon düzeyleri ve başa çıkma tutumlarının değerlendirilmesi
Evaluation of emotional and behavioral problems in children with autism spectrum disorder and their mothers' anxiety, depression levels, and coping attitudes after the earthquake centered in Kahramanmaras
KEVSER YENİCİL DAŞ
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2024
PsikiyatriKahramanmaraş Sütçü İmam ÜniversitesiÇocuk ve Ergen Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HATİCE ALTUN
- Otizm spektrum bozukluğu olan çocukların ebeveynlerine çevrimiçi koçluk ile sunulan doğal öğretim müdahale programının etkililiği
Effectiveness of naturalistic teaching intervention presented with online coaching to parents of children with autism spectrum disorders
AHMET İLKHAN YETKİN
Doktora
Türkçe
2023
Eğitim ve ÖğretimAnadolu ÜniversitesiÖzel Eğitim Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. VEYSEL AKSOY
- Otizm Spektrum Bozukluğu olan çocuklara güvenlik becerilerinin öğretiminde uygun olan ve olmayan davranış örnekleriyle öğretimin etkililiği
The effectiveness of cool versus not cool procedure to teach safety skills to children with Autism Spectrum Disorder
KUBİLAY ÇELİK
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Eğitim ve ÖğretimHacettepe ÜniversitesiÖzel Eğitim Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SERAY OLÇAY
- Otizm spektrum bozukluğu olan çocuklara duygusal yüz ifadelerinin öğretiminde robot aracılığıyla sunulan öğretim uygulamasının etkililiği
Effectiveness of teaching application provided through robots in teaching emotional facial expressions to children with autism spectrum disorder
MEHMET NESİM ERDEMİR
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Eğitim ve ÖğretimMarmara ÜniversitesiÖzel Eğitim Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ÖZCAN KARAASLAN
- Otizm Spektrum Bozukluğu olan çocuklara sohbet robotuyla (Chatbot) yapılan sosyal beceri eğitiminin etkililiği
The effectiveness of social skills training delivered through a chatbot for children with Autism Spectrum Disorder
TAVAT ASADOVA
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
Eğitim ve ÖğretimAnkara ÜniversitesiÖzel Eğitim Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ŞEYDA DEMİR