Kesnezani tarikatı: Kökenleri, tarihi ve gelişimi
Kasnazani order: Origins, history and development
- Tez No: 965152
- Danışmanlar: PROF. DR. DOĞAN KAPLAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Din, Religion
- Anahtar Kelimeler: İslam Mezhepleri Tarihi, Tasavvuf, Kesnezani Tarikatı, Dini Ritüeller, Manevi Rehberlik, History of Islamic Sects, Sufism, Qasnazani Order, Religious Rituals, Spiritual Guidance
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Necmettin Erbakan Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: İslam Mezhepleri Tarihi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 80
Özet
Bu tez, kökenleri Kadiri tarikatına dayanan ve Irak'ın özellikle kuzeyinde etkin olan Kesnezani tarikatını çok yönlü biçimde incelemektedir. Çalışmanın temel amacı, Kesnezani tarikatının tarihsel gelişimini, öğretilerini, dini ritüellerini, liderlerini ve İslam dünyasındaki yerini detaylı olarak ortaya koymaktır. Tezde, tarikatın Kadiri geleneğinden ayrılarak bağımsız bir yapı kazanması, Kuzey Irak'taki tasavvufi hareketler bağlamında ele alınmakta; tarikatın şeyhleri, liderleri ve uygulanan dini ritüeller ayrıntılı biçimde tanıtılmaktadır. Araştırma doküman analizine dayalı nitel bir araştırma olup literatür taraması, arşiv çalışmaları ve Kuzey Irak'taki tarikat mensuplarıyla yapılan röportajlar temel veri kaynaklarını oluşturmuştur. Kesnezani tarikatı hakkında akademik kaynakların azlığı, bu çalışmanın önemini artırmaktadır. Tezde, tarikatın temel öğretileri, mürit-mürşit ilişkisi, adap kuralları, zikir ve toplu ibadetler, biat, tevessül, murakabe, keşf, cezbe ve hal gibi tasavvufi kavramlar detaylı biçimde açıklanmıştır. Tarikatın ritüelleri arasında toplu zikirler, dini müzikler, salavatlar ve bazen keramet olarak görülen olağanüstü davranışlar (ateş yeme, kendine vurma vb.) yer almaktadır. Bu ritüeller, şeyhin izniyle ve manevi rehberliğiyle gerçekleştirilir. Kesnezani Tarikatı, farklı mezheplere ve etnik gruplara açık bir yaklaşım benimser; barış, birlik ve mezhepsel farklılıkların aşılması gibi değerleri ön plana çıkarır. Tarikatın tekkeleri, sadece ibadet değil, aynı zamanda sosyal yardımlaşma, eğitim ve kültürel faaliyetlerin merkezi olarak işlev görür. Tarikat, hayır projeleriyle de toplumsal alanda etkin rol oynamaktadır. Tezde ayrıca, Kesnezani tarikatının Şiilerle ilişkileri, Irak ve çevre ülkelerdeki coğrafi yayılımı, uluslararası faaliyetleri ve çağdaş İslam düşüncesine katkıları da ele alınmıştır. Tarikat, modern dünyada İslam'ın barışçıl ve mistik yönünü vurgulayan bir söylem geliştirmiştir. Sonuç olarak bu tez, Kesnezani tarikatının tarihsel kökenlerinden günümüze kadar olan gelişimini, dini ve toplumsal işlevlerini kapsamlı biçimde analiz ederek, İslam tasavvufunun önemli ve az bilinen bir kolunu bilimsel olarak aydınlatmaktadır.
Özet (Çeviri)
This thesis provides a comprehensive examination of the Qasnazani Order, which has its roots in the Qadiri Sufi order and is particularly active in the northern regions of Iraq. The main objective of the study is to present a detailed account of the historical development, teachings, religious rituals, leadership, and the position of the Qasnazani Order within the Islamic world. The thesis explores how the order diverged from the Qadiri tradition to become an independent structure within the context of Sufi movements in Northern Iraq, and introduces the order's sheikhs, leaders, and religious practices in detail. Qualitative methods, especially narrative research and document analysis, were employed in the research; literature review, archival studies, and interviews with order members in Northern Iraq constituted the primary data sources. The lack of academic resources on the Qasnazani Order increases the significance of this study. The thesis provides thorough explanations of the order's fundamental teachings, disciple-master relationships, rules of conduct, dhikr (remembrance rituals), collective worship, allegiance (bay'ah), invocation (tawassul), meditation (muraqaba), unveiling (kashf), spiritual ecstasy (jadhba), and other Sufi concepts. The order's rituals include collective dhikrs, religious music, recitation of blessings, and at times, miraculous acts (such as fire-eating and self-piercing), which are regarded as manifestations of spiritual power. These rituals are performed under the permission and spiritual guidance of the sheikh. The Qasnazani Order adopts an open approach to different sects and ethnic groups, emphasizing values such as peace, unity, and the overcoming of sectarian differences. The order's tekkes (lodges) function not only as places of worship but also as centers for social assistance, education, and cultural activities. The order is also prominent in the field of social charity activities. Additionally, the thesis examines the Qasnazani Order's relations with Shia Islam, its geographical spread in Iraq and neighboring countries, international activities, and contributions to contemporary Islamic thought. The order has developed a discourse that highlights the peaceful and mystical aspects of Islam in the modern world. In conclusion, this thesis comprehensively analyzes the historical origins, development, and religious/social functions of the Qasnazani Order, thereby shedding light on an important yet little-known branch of Islamic mysticism from a scholarly perspective.
Benzer Tezler
- Kesnizanî tarikatının din sosyolojisi açısından incelenmesi
An investigation of the Kesnizanî order in terms of sociology of religion
ÜMİT KAYA
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Dinİnönü ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUSTAFA ARSLAN
- İslamofobinin oluşumunda radikal ve ılımlı İslami yapıların etkisi: Öz eleştirel bir yaklaşım
The effect of radical and moderate Islamic structures on the formation of Islamophobia: A self-critical approach
ALİ GÜR
Doktora
Türkçe
2024
DinGaziantep ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MUHYETTİN İĞDE
- Gassân Kenefânî'nin 'Ani'r-Ricâl Ve'l-Benâdik' adlı eserinin edebi tahlili
Literary analysis of Gassân Kenefânî's work titled 'Ani'r-Ricâl Ve'l-Benâdiq'
BÜŞRA MEŞE
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Doğu Dilleri ve EdebiyatıSelçuk ÜniversitesiDoğu Dilleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUSTAFA İSMAİL DÖNMEZ
- تقنيات السرد في روايات غسان كنفاني حسب نموذج جيرار جينيت
Gassân Kenefânî'nin romanlarında Gerard Genette modeline göre anlatı teknikleri
AYAT İ ABU ALYAQIN
Doktora
Arapça
2025
Doğu Dilleri ve EdebiyatıGazi ÜniversitesiYabancı Diller Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET HAKKI SUÇİN