Yetişkinlikte algılanan ebeveyn kabul-reddinin okul öncesi dönemde çocuğa sahip annelerin çocuk yetiştirme stilleri ile ilişkisinin incelenmesi
Examining the relationship and correlation between perceived parental acceptance-rejection in adulthood and the child-rearing styles of mothers of preschool children
- Tez No: 965947
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ NALAN ARABACI
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ordu Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel Eğitim Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Okul Öncesi Eğitimi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 177
Özet
Çocukluk dönemi, bireyin kişilik, sosyal ve duygusal gelişiminin, duygusal yapılanmasının ve sosyal ilişkilerinin temellerinin atıldığı kritik bir dönemdir. Bu dönemde yaşanan deneyimler, çocukların hem kendilerini algılama biçimlerini hem de yaşamlarının ileriki dönemlerinde başkalarıyla olan ilişkilerini etkileyebilmektedir. Özellikle bireylerin çocukluk dönemlerinde ebeveynlerinden algıladıkları kabul veya red algısının, çocuk yetiştirme biçimleri üzerinde belirleyici bir rol oynayabileceği düşünülmektedir. Bu bağlamda çalışmanın amacı, annelerin kendi çocukluk yaşantılarında algıladıkları ebeveyn kabul-red düzeyleri ile mevcut çocuk yetiştirme stilleri arasındaki ilişkinin incelenmesidir. Araştırmanın örneklem grubunu okul öncesi eğitime devam eden 4-6 yaş döneminde çocuğa sahip 407 anne oluşturmaktadır. Betimsel ve ilişkisel tarama modeliyle yürütülen araştırmada; annelerle ilgili bilgi toplamak amacıyla“Kişisel Bilgi Formu”, annelerin kendi çocukluklarında ebeveynlerinden algıladıkları kabul-red düzeylerini değerlendirmek amacıyla“Ebeveyn Kabul-Red Ölçeği-Kısa Formu (Yetişkin EKRÖ/K)-Anne ve Baba Formu”ve annelerin mevcut çocuk yetiştirme stillerini belirlemek amacıyla“Çok Boyutlu Ebeveynlik Stillerini Değerlendirme Ölçeği (ÇESDÖ)-Ebeveyn Formu”kullanılmıştır. Elde edilen verilerin analizinde, SPSS 24 Statistics paket programı kullanılmıştır. Verilerin normal dağılım göstermemesi sebebiyle parametrik olmayan testler tercih edilmiştir. Katılımcıların kişisel bilgileri frekans ve yüzde hesaplarıyla, ölçeklere ait betimsel istatistikler ortalama ve standart sapma değerleriyle ortaya konulmuştur. Kişisel değişkenler ile Yetişkin EKRÖ/K ve ÇESDÖ puanları arası farkın incelenmesinde Mann Whitney U ve Kruskal Wallis H testleri kullanılmıştır. Yetişkin EKRÖ/K ve ÇESDÖ puanları arasındaki ilişkiyi belirlemek amacıyla Spearman Brown Sıra Farkları Korelasyon Katsayısı uygulanmıştır. Araştırma sonucunda, annelerin ebeveynlerinden algıladıkları Sıcaklık/Şefkat düzeyinin en yüksek, Düşmanlık/Saldırganlık, Kayıtsızlık/İhmal, Ayrışmamış Red ve toplam puanlarının ortanın altında düşük olduğu tespit edilmiştir. Annelerin, Yetişkin EKRÖ/K-Anne puanları annenin yaşı ve eğitim durumuna göre anlamlıdır. Annelerin, Yetişkin EKRÖ/K-Anne puanlarında çalışma durumuna, çocuk sayısına, çocuğun yaşına, çocuğun cinsiyetine ve okula devam süresine göre anlamlı bir farklılık bulunmamıştır. Annelerin, Yetişkin EKRÖ/K-Baba puanları ile tüm değişkenler arasında anlamlı bir farklılaşmaya rastlanmamıştır. ÇESDÖ puanları incelendiğinde, Kapsamlı Olumlu Ebeveynlik alt boyut puanlarının ortanın üzerinde yüksek, Kapsamlı Olumsuz Ebeveynlik alt boyut puanlarının ise ortanın altında düşük olduğu belirlenmiştir. ÇESDÖ puanlarına göre annenin yaşına, eğitim durumuna, çocuk sayısına, çocuğun yaşına ve okula devam süresine göre anlamlı farklılık bulunmaktadır. Bununla birlikte, ÇESDÖ puanları, annelerin çalışma durumu ve çocuklarının cinsiyeti değişkenlerine göre anlamlı düzeyde farklılaşmamaktadır. Annelerin Yetişkin EKRÖ/K-Anne ve EKRÖ/K-Baba ile ÇESDÖ puanları arasındaki ilişkiye göre, annelerin Sıcaklık/Şefkat puanları arttıkça olumlu ebeveynlik stili sergileme düzeylerinin arttığı; Düşmanlık/Saldırganlık, Kayıtsızlık/İhmal, Ayrışmamış Red ve toplam puanları arttıkça olumsuz ebeveynlik stili sergileme düzeylerinin arttığı veya Sıcaklık/Şefkat puanlarının azaldıkça olumlu ebeveynlik stili sergileme düzeylerinin azaldığı; Düşmanlık/Saldırganlık, Kayıtsızlık/İhmal, Ayrışmamış Red ve toplam puanları azaldıkça olumsuz ebeveynlik stili sergileme düzeylerinin azaldığı görülmüştür. Sonuç olarak, annelerin çocukluk dönemlerinde ebeveynlerinden algıladıkları kabul veya red durumunun, mevcut çocuk yetiştirme stillerini önemli ölçüde etkilediği belirlenmiştir.
Özet (Çeviri)
Childhood is a crucial period in which the foundations of an individual's personality, social and emotional development, emotional structuring and social relationships are established. Experiences during this period can affect how children perceive themselves and their relationships with others later in life. It is believed that individuals' perceptions of acceptance or rejection by their parents, particularly during childhood, can play a decisive role in their own parenting. Within this context, the aim of this study is to examine the relationship between the levels of perceived parental acceptance-rejection in mothers' own childhood experiences and their current parenting styles. The sample group of the study consists of 407 mothers who have children between the ages 4 to 6, attending preschool. This research was conducted using a descriptive and relational survey model. ''Personal Information Form'' was used to gather data about the mothers. To assess the levels of parental acceptance-rejection perceived by the mothers in their own childhood, the“Parental Acceptance-Rejection Questionnaire-Short Form (Adult PARQ/S) – Mother and Father Forms”were administered. Multidimensional Parenting Styles Assessment Scale (MAPS)-Parent Form was used to identify the current parenting styles of the mothers. The data were analyzed using the SPSS 24 Statistical software package. Since the data did not show a normal distribution, non-parametric tests were preferred. Participants' personal information was analyzed through frequency and percentage calculations, while descriptive statistics of the scales were reported using means and standard deviations. Mann-Whitney U and Kruskal Wallis H tests were used to examine differences between personal variables and scores on the Adult PARQ/S and the MAPS Scale. Spearman-Brown Rank Difference Correlation Coefficient was applied to determine the relationship between Adult PARQ/S and MAPS. The results revealed that the perceived level of Warmth/Affection from parents was the highest among mothers, while Hostility/Aggression, Neglect/Indifference, Undifferentiated Rejection and total scores were below average. Significant differences were found in mothers' Adult PARQ/S-Mother scores according to the mother's age and education level. No significant differences were observed in these scores based on employment status, number of children, child's age, child's gender or the duration of school attendance. Additionally, no significant differences were found in the Adult PARQ/S-Father scores in relation to any of the variables. When examining the MAPS scores, the sub-scale scores for Broadband positive parenting were found to be above average, while sub-scale scores for Broadband negative parenting were below average. Significant differences in these scores were found based on the mother's age, education level, number of children, child's age, and the duration of school attendance. However, no significant differences were found based on employment status or the child's gender. The analysis of the relationship between mothers' Adult PARQ/S-Mother and Father scores and their MAPS indicated that as the Warmth/Affection scores increased, the level of positive parenting also increased. Conversely, as scores for Hostility/Aggression, Neglect/Indifference, Undifferentiated Rejection, and total scores increased, negative parenting styles became more prevalent, or positive parenting decreased as Warmth/Affection decreased. Similarly, negative parenting styles decreased as Hostility/Aggression, Neglect/Indifference, Undifferentiated Rejection and total scores decreased. In conclusion, it was identified that the acceptance or rejection perceived by mothers from their parents during childhood significantly influences their current parenting styles.
Benzer Tezler
- Türkiye'de üniversite eğitimi almakta olan Türkmenistan'lı erkek öğrencilerinin ebeveyn ve eş kabul-reddi ve psikolojik uyum açısından incelenmesi
Perceived parental acceptance-rejection, psychological adaptation and perceived partner acceptance-rejection in a sample of Turkmen university students studying in Turkey
HEMRA MAMIYEV
- Çocuklukta algılanan ebeveyn kabul veya reddinin yetişkinlik dönemi yakın ilişkileri üzerindeki etkileri
Effects of perceived parental accaptance-rejection on intimate relationships in adulthood
AYŞE ERYAVUZ
- The mediating role of parental bonding in the relationship between parental acceptance-rejection and quarter-life crisis among emerging adults
Beliren yetişkinlerde ebeveyn kabul-reddi ve çeyrek yaşam krizi arasındaki ilişkide ebeveyn bağlanmasının aracı rolü
NERMİN ÖZYURT
Yüksek Lisans
İngilizce
2025
Psikolojiİzmir Ekonomi ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
PROF. MUSTAFA FALİH KÖKSAL
- Yetişkin erkeklerin algıladıkları baba reddinin utanç ve suçluluk duygularıyla arasındaki ilişkide zihinselleştirmenin aracı rolü
The mediating role of mentalization in the relationship between adult males' perceived father rejection and feelings of shame and guilt
SÜMEYRA AL
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Psikolojiİstanbul Bilgi ÜniversitesiTravma ve Afet Çalışmaları Uygulamalı Ruh Sağlığı Bilim Dalı
PROF. DR. IŞIK KARAKAYA
- Esrar bağımlılarında algılanan ebeveyn kabul reddinin, psikolojik uyumları ve yetişkinlikteki yakın ilişkiler üzerindeki etkilerinin incelenmesi
The effects of percei̇ved parental acceptance rejection on psychological adjustment and intimate relationship in adulthood in cannabis users
SEVİM BERRİN İNCİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
PsikolojiEge ÜniversitesiMadde Bağımlılığı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AYŞE ENDER ALTINTOPRAK