Reflection on vernacular adaptation in zaatari refugees' camp shelters
Zaatarı mültecilerinin kamp barınaklarında yerel dil uyumuna ilişkin düşünceler
- Tez No: 965965
- Danışmanlar: Prof. SALAH HAJISMAIL
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Mimarlık, Architecture
- Anahtar Kelimeler: Yerel, Kamplar, Barınak, Uyarlamalar, Vernacular, Camps, Shelter, Adaptations
- Yıl: 2025
- Dil: İngilizce
- Üniversite: Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Afet ve Acil Durum Yönetimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Afet ve Savaş Sonrası İmar ve Rehabilitasyon Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 88
Özet
Bu tez, Ürdün'deki Zaatari Mülteci Kampı'nda barınakların yerel koşullara göre uyarlanması olgusunu incelemekte ve mültecilerin insani yardım kuruluşları tarafından standart olarak sunulan barınakları çevresel, sosyal ve kültürel ihtiyaçlarına göre nasıl dönüştürdüklerini anlamayı amaçlamaktadır. Zaatari Kampı'nın resmî planlaması ve altyapısına rağmen, barınak modelleri 2015 yılından bu yana sabit kalmıştır. Bu çalışma, kamp sakinlerinin zaman içinde bu barınakları nasıl dönüştürdüklerini; kendi başlarına yaptıkları değişiklikler ve yerelleşmiş inşaat uygulamaları üzerinden araştırmaktadır. Bu amacı gerçekleştirmek üzere, araştırma; saha gözlemleri, fotoğraf analizi ve kamp sakinleriyle yapılan yarı yapılandırılmış mülakatlara dayanan nitel bir metodoloji benimsemiştir. Elde edilen veriler, yerel (vernaküler) mimari kuramı çerçevesinde analiz edilerek uyarlama pratiklerinin geleneksel mekânsal formlar, inşa yöntemleri ve toplumsal örgütlenmeyle nasıl örtüştüğü yorumlanmıştır. Ayrıca, daha katı bir planlama yapısına sahip olan ve Ürdün'de yer alan bir diğer Suriyeli mülteci yerleşimi olan Azrak Mülteci Kampı ile karşılaştırmalı bir vaka çalışması yürütülmüştür. Bu kampın seçilmesinde beş kriter esas alınmıştır: ortak bir yerinden edilme bağlamı, bölgesel yakınlık, resmî kamp statüsü, nüfus ölçeği ve kurumsal yönetim. Araştırma bulguları, Zaatari'deki mültecilerin barınaklarını uyarlamada yüksek düzeyde özerklik ve yaratıcılık sergilediklerini ortaya koymaktadır. Sakinler, buldukları malzemeleri kullanarak, gayriresmî inşaat tekniklerine başvurarak ve mekânsal yeniden düzenlemelere giderek hem yaşam konforunu artırmış hem de kültürel aşinalığı yeniden inşa etmeye çalışmıştır. Buna karşın, Azrak Kampı'ndaki katı yönetim modeli ve modüler barınak birimleri, bu tür uyarlamaları kısıtlamış; yerel mimari pratiklerin daha zayıf biçimde ortaya çıkmasına yol açmıştır. Araştırma, yönetim yapılarının ve tasarım anlayışlarının, yerinden edilmiş toplulukların inşa edilmiş çevrelerini şekillendirme konusunda ne derece söz sahibi olabileceklerini doğrudan etkilediğini göstermektedir. Çalışma, insani yardım aktörleri ve politika yapıcılar için birtakım pratik önerilerle sona ermektedir. Bu öneriler arasında yerel mimari ilkelerin barınak tasarımına entegre edilmesi, sakinler öncülüğünde yapılan değişikliklerin desteklenmesi ve uzun süreli yerinden edilme durumu göz önünde bulundurularak kamp planlaması stratejilerinin yeniden değerlendirilmesi yer almaktadır. Gelecekteki araştırmalar, bu çerçeveyi diğer bölgelerden alınacak ek vaka çalışmalarıyla genişletebilir ve söz konusu pratiklerin geri dönüş veya yeniden yerleşim süreçlerinde nasıl evrildiğini inceleyebilir.
Özet (Çeviri)
This thesis investigates the concept of vernacular adaptation of shelters in Zaatari Refugee Camp, Jordan, with the purpose of understanding how refugees had reshaped the standardized humanitarian shelters to meet their environmental, social, and cultural needs. Despite Zaatari's formal planning and infrastructure, shelter models have remained static since 2015. The research explores how residents have transformed these shelters over time by self-modifying and localized construction practices. To achieve this aim, the study had employed a qualitative methodology grounded in field observations, photographic analysis, and semi-structured interviews with camp residents. The data was analyzed through the lens of vernacular architecture theory to interpret how adaptation practices align with traditional spatial forms, construction methods, and community organization. A comparative case study with Azraq Refugee Camp, another Syrian displacement site in Jordan with a more rigid planning framework, was also conducted. Five criteria guided the selection of this case: shared displacement context, regional proximity, formal camp status, population scale, and institutional management. Findings reveal that in Zaatari, refugees have demonstrated high levels of autonomy and creativity in shelter adaptation, utilizing found materials, informal construction techniques, and spatial reorganization to improve comfort and restore cultural familiarity. In contrast, Azraq's strict governance model and modular shelter units have limited adaptation, leading to a weaker expression of vernacular practices. The research highlights how governance structures and design philosophies directly influence the extent to which displaced populations can reclaim agency in shaping their built environment. The study concludes by proposing a set of practical recommendations for humanitarian actors and policymakers. These include integrating vernacular principles into shelter design, supporting resident-led modification, and reconsidering camp planning strategies in light of long-term displacement. Future research may expand on this framework by including additional case studies from other regions and examining how these practices evolve during return or resettlement processes.
Benzer Tezler
- Yerel konut mimarisinin ekolojik sürdürülebilirlik bağlamında incelenmesi: Bodrum Sandıma Köyü
A research on the vernacular architecture within the context of ecological sustainability: The case of Sandıma Village of Bodrum
GÜLŞEN AKGÜNDÜZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2013
MimarlıkDokuz Eylül ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HÜMEYRA BİROL AKKURT
- Bursa yerel kent renk paletinin oluşturulması ve geleneksel renk kültürü ile ilişkisi
Constituting vernacular color palette of Bursa and its relation with traditional color culture of the city
SUSAN HABİB
- Şehir morfolojisi ve kültür: Urfa ve Trabzon'da karşılaştırmalı olarak şehir dokusu ve yöresel müziğin ilişkilerinin araştırılması
Urban morphology and culture: Comparative research between urban pattern and vernacular music in case of Urfa and Trabzon
SEZEN CİN ÖZDEMİR
Yüksek Lisans
Türkçe
2005
Şehircilik ve Bölge Planlamaİstanbul Teknik ÜniversitesiKentsel Tasarım Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AYŞE SEMA KUBAT
- Ege geleneksel Türk evlerinde açık ve yarı açık mekanlar 'Kula ve Kütahya örneği'
Open and semi open spaces in vernacular architectural in Aegean 'key studies in Kula and Kütahya'
CENK ÖZTİBET
Yüksek Lisans
Türkçe
2003
MimarlıkDokuz Eylül ÜniversitesiRestorasyon Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ETİ AKYÜZ LEVİ
