Posthumanist literature as cultural ecology: Posthuman creations in Frankenstein and Ex Machina
Kültürel ekoloji olarak posthümanist edebiyat: Frankenstein ve Ex Machina'daki posthüma yaratıklar
- Tez No: 966572
- Danışmanlar: DOÇ. DR. FUNDA CİVELEKOĞLU
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: İngiliz Dili ve Edebiyatı, English Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: İngilizce
- Üniversite: Ege Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İngiliz Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: İngiliz Dili ve Edebiyatı Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 123
Özet
Bu tez, Mary Shelley'nin Frankenstein adlı romanı ile Alex Garland'ın Ex Machina adlı filmi üzerinden posthümanist kuram ve ekolojik edebiyat eleştirisinin kesişimini incelemektedir. Hubert Zapf'ın“Edebiyatın Kültürel Ekoloji Olarak İşlevi”başlıklı üçlü modeline dayanarak, bu çalışma edebi ve sinematik eserleri, kültürel anlatıları sorgulayan, yeniden kurgulayan ve dönüştüren dinamik yapılar olarak ele alır; özellikle teknolojik ilerleme ve ekolojik kriz çağında. Posthümanizm, insan-merkezci bakış açılarını ve sabit insan kimliği tanımlarını sorgulayan kuramsal bir çerçeve olarak, insan ve insan olmayan varlıklar arasındaki sınırların giderek bulanıklaşmasına dikkat çeker. Bu bağlamda Frankenstein'daki Yaratık ile Ex Machina'daki Ava karakterleri üzerinden yapılan analiz, doğal/yapay, yaratıcı/yaratılan, organik/mekanik gibi ikiliklerin nasıl çözüldüğünü gösterir. Bu anlatılar, Aydınlanma dönemi akılcılığına ve modern teknoloji-merkezli kibire eleştirel bir yanıt niteliği taşırken, sorumluluk taşımayan yaratım süreçlerinin ve empati eksikliğinin etik sonuçlarını da gözler önüne serer. Zapf'ın kültürel-eleştirel metadiskur, hayal gücüne dayalı karşı söylem ve yeniden bütünleştirici aradiskur işlevleri çerçevesinde bu çalışma, söz konusu iki eserin yalnızca hâkim ideolojileri çözümlemekle kalmayıp, daha kapsayıcı, ilişkisel ve sürdürülebilir varoluş biçimlerini de tahayyül ettiğini savunur. Sonuç olarak, edebiyat ve sinemanın kültürel-ekolojik güçler olarak, yapay zekâ, çevre etiği ve insan öznesinin geleceği hakkındaki toplumsal yaklaşımları hem yansıttığı hem de şekillendirdiği ortaya konulmaktadır.
Özet (Çeviri)
This thesis explores the intersection of posthumanist theory and ecological literary criticism through an in-depth analysis of Mary Shelley's Frankenstein and Alex Garland's Ex Machina. Drawing on Hubert Zapf's triadic model of“Literature as Cultural Ecology,”the study conceptualizes literary and cinematic texts as dynamic agents that critique, imagine, and reintegrate cultural narratives in response to accelerating technological and ecological transformations. Posthumanism, as a theoretical framework, challenges anthropocentric worldviews and fixed definitions of human identity by addressing the increasingly blurred boundaries between human and non-human entities. By analysing the posthuman creations in Frankenstein and Ex Machina, namely, the Creature and Ava, this thesis demonstrates how these works destabilize the binaries of natural/artificial, creator/created, and organic/mechanical. These narratives are read as critical responses to Enlightenment rationalism and modern technoscientific hubris, exposing the ethical failures of creation without responsibility and the consequences of displacing empathy from innovation. Utilizing Zapf's triadic functions, cultural-critical metadiscourse, imaginative counter-discourse, and reintegrative interdiscourse, the thesis examines how Frankenstein and Ex Machina not only deconstruct dominant ideologies but also envision more inclusive, interconnected, and sustainable ways of being. Ultimately, the study affirms the role of literature and film as cultural-ecological forces that reflect and shape societal attitudes toward artificial intelligence, environmental ethics, and the future of human subjectivity.
Benzer Tezler
- 21. yüzyılda distopik tahayyüller: Türkiye sinemasında bir müdahale imgesi olarak insan ve sonrası
Dystopian imaginations in the 21st century: Human and beyond as an image of intervention in Turkish cinema
SELİN ÇELİK
Doktora
Türkçe
2025
Sahne ve Görüntü SanatlarıAnkara ÜniversitesiRadyo Televizyon ve Sinema Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SEMİRE RUKEN ÖZTÜRK
- Ecodrama: An ecocritical reading of Caryl Churchill and Edward Albee's plays
Ekodrama: Caryl Churchill ve Edward Albee'ın oyunlarının ekoeleştiri kuramı ışığında incelenmesi
SHAHRZAD MOSTAAN
Yüksek Lisans
İngilizce
2017
İngiliz Dili ve EdebiyatıEge Üniversitesiİngiliz Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. AYLİN ATİLLA
- Isaac Asimov ve Philip K. Dick'ın eserlerine posthumanist yaklaşım
A posthuman approach to the works of Isaac Asimov and Philip K. Dick
ÖZKAN TAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
İngiliz Dili ve EdebiyatıVan Yüzüncü Yıl Üniversitesiİngiliz Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ZEKİ EDİS
- Posthumanism and ecocriticism in short speculative fiction
Kısa spekülatif kurguda posthümanizm ve ekoeleştiri
MURATHAN KAYA
Yüksek Lisans
İngilizce
2021
Batı Dilleri ve EdebiyatıYeditepe Üniversitesiİngiliz Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ HATİCE KARAMAN
- Posthümanizmin sinemadaki izleri: Film türleri bağlamında bir inceleme
Traces of posthumanism in cinema: A study in the context of film genres
KADER KAYA
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
İletişim BilimleriAnadolu ÜniversitesiGörsel İletişim Tasarımı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MELTEM CEMİLOĞLU