Borsa İstanbul'da piyasa çöküş olasılığının hisse senedi getirilerine etkisi
Impact of crash probability on stock returns in Borsa Istanbul
- Tez No: 966655
- Danışmanlar: PROF. DR. GÜVEN SAYILGAN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: İşletme, Business Administration
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İşletme Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 108
Özet
ÖZET Fiyat çöküşleri, menkul kıymet fiyatlarında önemli bir düşüş yaşanma olasılığını ifade eder. Çapraz kesit anomalileri (cross-sectional anomalies) kavramı dikkate alındığında, düşük getiri gerçekleşmesinden hemen sonra hisse senedi aşırı fiyatlaması gözlemlenebilir. Bu çalışma, Borsa İstanbul'daki çapraz kesitsel hisse senedi getirilerini etkileyen çöküş olasılığının, önceden aşırı negatif getiri (yani çöküş) olasılığının tahmini yoluyla belirlenebileceğini ampirik olarak incelemektedir. Fiyat çöküşü olasılığını tahmin etmek için çeşitli açıklayıcı değişkenler kullanılmıştır. Geçmiş piyasa getirileri, aşırı piyasa getirileri, maddi duran varlıklar, firma büyüklüğü, işlem hacmi, toplam özsermaye değeri ve firma büyüklüğünün düşmesi durumunda fiyat çöküşlerinin meydana gelme olasılığı daha yüksektir. Öte yandan, Türkiye hisse senedi piyasasında volatilite, firma yaşı, toplam varlıklar ve işlem hacmi arttığında çöküşlerin meydana gelme olasılığı daha yüksektir. Ayrıca çalışma, genellikle düşük gelecekteki getirilere sahip olan hisse senetlerinin, yüksek fiyat çöküşü olasılığına sahip hisse senetleri olarak kabul edildiğini ve yüksek fiyat çöküşü olasılığına maruz kalan hisse senetlerini elde tutmanın, yatırımcıların bu hisse senetleriyle ilişkili çöküş riskini üstlenmek için daha yüksek bir risk primi karşılığında daha fazla beklenen getiri talep etmelerine yol açtığını ortaya koymaktadır. Bu çalışmada kullanılan örneklem verisi, 2003 Temmuz - 2023 Haziran dönemini kapsayan BIST-100 endeksinde işlem gören en büyük şirketlerden oluşmaktadır. Compbel vd. (2008), Conrad vd. (2014) ve Jang ile Kang (2019) çalışmalarını takip eden bu çalışmada, hisse senetleri için fiyat çöküşü olasılığını tahmin eden en uygun ve yaygın olarak kullanılan Genelleştirilmiş Logit Modeli kullanılmaktadır. Bu modelde, Türkiye gelişen piyasasında aşırı negatif getirilerin tahmin edilmesine ve dolayısıyla çöküş olasılığının belirlenmesine yardımcı olmak amacıyla çeşitli açıklayıcı değişkenler kullanılmaktadır. Aynı derecede önemli olarak, Fama ve French (1993) üç faktörü, Carhart (1997) dördüncü faktörü, ve Fama ve French (2017) beş faktörü gibi birçok kontrol değişkeni regresyonda kullanılmış ve bunlar, varlık fiyatlaması açısından önemli kabul edilen ek risk faktörleri olarak dahil edilmiştir. Çalışmamız, Borsa İstanbul'da çöküş olasılığının belirlendiği ve yüksek çöküş riski taşıyan hisse senetlerinin, Türk gelişmekte olan piyasasında daha yüksek beklenen getirilere tabi olduğunu sonucuna varmıştır. Bu ampirik kanıt, yatırım yöneticilerinin yatırımcılar için çeşitlendirme derecesini değerlendirmesine ve belirli bir çöküş olasılığı düzeyinde fon getirilerini değerlendirmesine yardımcı olan çöküş olasılığının doğru ölçümünü sağlar. Bu bağlamda, yatırımcıların hisse senedi fiyatı çöküşlerine yönelik tutum ve davranışlarını anlamak, Türkiye hisse senedi piyasasında olumsuz olaylar karşısında piyasa duyarlılığı ve yatırımcı davranışlarının temel dinamiklerine dair değerli içgörüler sağladığı için büyük önem taşımaktadır.Ayrıca, çalışma piyasa düzenleyicileri ve politika yapıcılar için değerli bilgiler sunmakta olup, bunlar piyasa istikrarını artırmaya yönelik daha etkili önlemler tasarlamak ve çöküş olaylarının olasılığını azaltmak ve etkilerini hafifletmek amacıyla erken uyarı sistemleri uygulamak için kullanılabilir. Ayrıca, bu çalışma, özellikle piyasa stres koşulları altında, portföy yöneticileri ve finansal analistlerin risk düzeltilmiş yatırım stratejileri oluşturmasında pratik bir rehber olarak hizmet edebilir.
Özet (Çeviri)
ABSTRACT Price crashes refer to the probability of a significant decline in security prices. Considering the concept of cross–sectional anomalies, stock overpricing can be observed just after a realization of low return substantially. This study empirically examine that crash probability can be determined through the estimation of ex ante probability of extreme negative returns (i.e. crashes) , which effect the cross–sectional stock returns in Boras Istanbul. Various explanatory variables were employed to predict the price crash probability, where price crashes are more probable when past market returns, access market returns, tangible assets, firm size, turnover, total equity value, and firm size declines. On the other hand, the crashes are more likely to occur when volatility, firm age, total assets, and trading volume increases in the Turkish equity market. Further, the study finds that stocks with a usual low future returns is considered stocks with a high probability of price crashes, and that holding stocks that are exposed to high price crashes probability prompts investors to demand a higher excess returns, as a terms of higher risk premium in order to bear the risk of crashes associated with the stocks. The sample data in this study consist of the largest firms listed in BIST-100 index covering the period of July 2003 to June 2023. Following the works of Compbel et al. (2008), Conrad et al. (2014) and Jang and Kang (2019), the study employ the most appropriate used Generalized Logit Model that predicts the price crash probability for stocks. In this model, various explanatory variables are used to help predicting the extreme negative returns and, in turn, determine the crashes probability in the Turkish emerging market. Equally important, several controlling variables of Fama and French (1993) three factors, Carhart (1997) fourth factor, and Fama and French (2017) five factors have been used in the regression, included as additional risk factors considered important for asset pricing. Our study reaches to a conclusion that the probability of crashes is determined in the Borsa Istanbul, and those stocks associated with higher crashes are subjected to higher expected returns in the Turkish emerging market. This empirical evidence provide proper measurement of crashes probability that helps investment manager assessing the degree of diversification for investors and evaluating the returns of fund for a given level of crash probability. In this context, understanding the behavior and attitude of investors to stock price crashes is crucial in the market, where it provides valuable insights into the underlying dynamics of market sentiment and investor behavior in the face of unfavorable events in the Turkey stock market. In addition, the study offers valuable insights for market regulators and policymakers, which can be used to design more effective market stability measures and implement early warning systems aimed at reducing the likelihood and mitigate the crash events. Furthermore, the study can serve as a practical guide for portfolio managers and financial analysts in formulating risk-adjusted investment strategies, especially under market stress conditions.
Benzer Tezler
- The impact of financial fragility on firm performance: An analysis of BIST companies, 2005-2017
Finansal kırılganlığın şirket performansına etkisi: BİST şirketlerinin bir analizi, 2005-2017
TOLGA TUZCUOĞLU
Doktora
İngilizce
2019
İşletmeYaşar Üniversitesiİşletme (İngilizce) Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. FATMA DİLVİN TAŞKIN YEŞİLOVA
- Açığa satış ve kredili menkul kıymet işlemleri
Başlık çevirisi yok
SEZAİ BEKGÖZ
Yüksek Lisans
Türkçe
1994
İşletmeİstanbul ÜniversitesiSermaye Piyasası ve Borsa Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HAYRİ ERDOĞAN ALKİN
- Borsa İstanbul'da piyasa anomalilerinin varlığının incelenmesi
Examination of the existence of market anomalies in Borsa Istanbul
YASİN KURTULUŞ
- Herd behavior on Borsa İstanbul (BİST): An empirical analysis
Borsa İstanbul (BİST)' da sürü davranışı: Ampirik bir analiz
HİLAL HÜMEYRA ÖZSU
Doktora
İngilizce
2015
İşletmeDokuz Eylül Üniversitesiİşletme (İngilizce) Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MÜBECCEL BANU DURUKAN
- Finansal değerleme yöntemleri ve çok kriterli karar verme teknikleriyle şirket değeri analizi: BIST tekstil endeksi örneği
Firm valuation analysis with financial valuation methods and multi-criteria decision making techniques: BIST textile index example
İSMAİL ÖZTANIR