Akıl yürütme temelli uygulama sürecinde matematik öğretmenlerinin değişen matematiği öğretme bilgilerinin incelenmesi
An investigation on mathematics teachers' changing knowledge of teaching mathematics in the reasoning-based practice
- Tez No: 966719
- Danışmanlar: PROF. DR. ARZU AYDOĞAN YENMEZ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi
- Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Matematik ve Fen Bilimleri Eğitimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Matematik Eğitimi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 226
Özet
Bu çalışmanın amacı, akıl yürütme etkinlikleri uygulama sürecinde matematik öğretmenlerinin matematiği öğretme bilgilerindeki değişimin incelenmesidir. Bu doğrultuda hazırlanan akıl yürütme etkinlikleri, öğrencilerin bilişsel düzeylerine uygun olacak şekilde öğretim süreçlerinde matematik öğretmenleri tarafından uygulanmıştır. Araştırma, dokuz ortaokul matematik öğretmeninin katılımıyla gerçekleşmiş ve toplamda 12 hafta sürmüştür. Araştırma sürecinde, öğretmenlerin matematiği öğretme bilgi gelişimlerini açığa çıkarmak üzere akıl yürütme etkinlikleri uygulama adımları uygun biçimde yürütülmüştür. Çalışmada geniş, kapsamlı ve derinlemesine veri elde edebilmek için nitel araştırma yöntemlerinden durum çalışması yöntemi kullanılmıştır. Araştırma sürecinde veri toplama aracı olarak; akıl yürütme etkinlikleri, yarı yapılandırılmış görüşme formları, araştırmacının ders gözlem notları, ders video kayıtları ve birebir görüşmelerin ses kayıtları kullanılmıştır. Akıl yürütme etkinliklerini uygulama sürecinde matematik öğretmenlerinin matematiği öğretme bilgileri incelenirken verilerin analizinde, öncelikle Lee'nin (2006) geliştirdiği pedagojik alan bilgisi modeli bileşenlerinden; farklı düşünceleri ortaya çıkaracak sorular sorma, öğrencileri matematiksel düşünceye teşvik etme ve öğrenci anlayışlarını değerlendirme bileşenleri ve ardından Ball, Thames ve Phelps'in (2008) geliştirdiği modelin pedagojik alan bilgisi içerisinde bulunan alan ve öğretme bilgisi bileşenleri bir arada kullanılmıştır. Bu süreçte öğretmenlerin matematiği öğretme bilgilerinde ortaya çıkan gelişimin düzeylerini belirlemek için öğretmenlerin; amaçlarına göre soru sorma türleri, öğrenci akıl yürütmelerini destekleme eylemleri ve öğrenci akıl yürütmelerini değerlendirme biçimleri dikkate alınmıştır. Söz konusu alt bileşenlerin analizinde ise soru sorma türleri için Matematik Öğretmenleri Ulusal Konseyi (National Council of Teachers of Mathematics – NCTM) (1991) tarafından sunulan soru örnekleri, öğretmen eylemleri için Ellis, Özgür ve Reiten'ın (2019) matematiğe özgü geliştirdikleri Öğrenci Muhakemesini Destekleyen Öğretmen Eylemleri (Teacher Moves for Supporting Student Reasoning – TMSSR) çerçevesi ve akıl yürütmeleri değerlendirme ölçütleri için Davidson ve arkadaşları (Davidson vd., 2019; Herbert vd., 2022) tarafından geliştirilen rubrik kullanılmıştır. Uygulama süresince, matematik öğretmenlerinin belirlediği ölçütlerle öğrenci akıl yürütmelerini değerlendirme ölçekleri geliştirilmiştir. Belirlenen ölçütler, öğretmenlerin kendi öğretim süreçlerindeki eylemleri ile tutarlılık gösterip süreklilik kazanıncaya dek geliştirilmeye devam edilmiştir. Araştırma sonunda elde edilen verilen incelendiğinde, matematik öğretmenlerinin tamamının matematiği öğretme bilgilerinde gelişim kaydedilmiş; amaçlı soru sorma türleri çeşitlenmiş, öğrenci akıl yürütmelerini destekleme eylemleri yüksek düzeyde etkili olacak biçimde şekillenmiş ve akıl yürütmeleri değerlendirme ölçütleri sonuç odaklı yapısından uzaklaşarak süreç ve eylem odaklı hâle gelmiştir. Böylece öğretmenlerin matematiği öğretme bilgileri, hedeflendiği üzere öğrenci anlamaları ve anlamlı öğrenme odaklı bir yapıya dönüşmüştür.
Özet (Çeviri)
The purpose of this study is to examine the change in mathematics teachers' knowledge for teaching mathematics during the implementation process of reasoning-based activities. In this context, the reasoning activities were implemented by mathematics teachers during their instructional practices in a way that aligns with students' cognitive levels. Research was conducted with the participation of nine elementary school mathematics teachers and lasted for a total of 12 weeks. During the research process, the implementation steps of the reasoning activities were carried out appropriately in order to reveal the development of teachers' knowledge for teaching mathematics. A case study method, one of the qualitative research approaches, was employed to obtain rich, comprehensive, and in-depth data. As data collection tools, reasoning activities, semi-structured interview forms, the researcher's classroom observation notes, video recordings of lessons, and audio recordings of one-on-one interviews were used. While examining teachers' knowledge for teaching mathematics during the reasoning activity implementation process, the data were analyzed using components from Lee's (2006) pedagogical content knowledge model specifically, posing questions that elicit different ways of thinking, encouraging students' mathematical reasoning, and assessing students' understanding followed by the components of content knowledge and knowledge of teaching from Ball, Thames, and Phelps' (2008) model. In order to determine the levels of development in teachers' knowledge for teaching mathematics, their types of questions according to instructional goals, their actions to support students' reasoning, and their methods for assessing student reasoning were taken into consideration. In the analysis of these sub-components, examples of question types presented by the National Council of Teachers of Mathematics (NCTM) (1991), the Teacher Moves for Supporting Student Reasoning (TMSSR) framework developed by Ellis, Özgür, and Reiten (2019), and the rubrics developed by Davidson et al. (2019) and Herbert et al. (2022) for assessing reasoning were used. During the implementation process, teachers developed reasoning assessment scales based on the criteria they identified for evaluating student reasoning. These criteria were continuously refined until they became consistent and sustainable with teachers' actions in their own instructional processes. When the data obtained at the end of the study were examined, it was found that all participating mathematics teachers showed development in their knowledge for teaching mathematics; their purposeful questioning strategies diversified, their actions to support student reasoning became highly effective, and their criteria for evaluating reasoning shifted from being outcome-oriented to being more process and action oriented. Thus, as intended, teachers' knowledge for teaching mathematics evolved into a structure focused on student understanding and meaningful learning.
Benzer Tezler
- Matematiksel modelleme odaklı STEM etkinliklerine yönelik tasarlanan sorgulama temelli çalışma kağıtları bağlamında matematik uygulamalarının incelenmesi
Examining the mathematical practices in the context of designed inquiry based worksheets for STEM activities focus on mathematical modelling
RABİA NUR ÖNDEŞ
Doktora
Türkçe
2023
Eğitim ve ÖğretimAtatürk ÜniversitesiMatematik ve Fen Bilimleri Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ALPER ÇİLTAŞ
- Argümantasyon temelli FeTeMM uygulamalarının öğretmen adaylarının akıl yürütme ve argümantasyon becerilerine ve FeTeMM yeterliklerine etkisi
The Effects of argumentation based STEM practices on preservice teachers' reasoning and argumentation skills and STEM competencies
ZEYNEP MERVE OSKAY
Doktora
Türkçe
2025
Eğitim ve ÖğretimDokuz Eylül Üniversitesiİlköğretim Ana Bilim Dalı
PROF. DR. GÜL ÜNAL ÇOBAN
- Ortaokul 7.sınıf öğrencilerinin sorgulamaya dayalı öğretimle oran-orantı konusuna ilişkin öğrenme süreçlerinin incelenmesi
An investigation of 7th grade students' learning processes for teaching ratio-proportion with inquiry-based teaching
FATMA ÖLMEZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
Eğitim ve ÖğretimDokuz Eylül ÜniversitesiMatematik ve Fen Bilimleri Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SÜHA YILMAZ
- Ortaokul öğrencilerinin zihnin geometrik alışkanlıklarının kazanımına yönelik dinamik geometri yazılımındaki öğrenme süreçleri
Learning processes of middle school students in dynamic geometry software regarding achievement of geometric habits of mind
CANDAŞ UYGAN
Doktora
Türkçe
2016
Eğitim ve ÖğretimAnadolu ÜniversitesiMatematik Eğitimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. NİLÜFER YAVUZSOY KÖSE
- Matematiksel düşünme becerilerinin ilköğretim öğrencilerinin fen ve teknoloji dersindeki akademik başarıları, problem çözme becerileri ve tutumları üzerine etkileri
The influences of mathematical thinking skills on the success, problem solving skills and attitudes of students in primary schools at science and technology course
ADEM TAŞDEMİR