Okullarda lidere güven ile öğretmen özerkliği arasındaki ilişkinin öğretmen görüşleri ile değerlendirilmesi
Evaluating the relationship between trust in school leaders and teacher autonomy based on teachers' views
- Tez No: 967127
- Danışmanlar: PROF. DR. HÜLYA KASAPOĞLU TANKUTAY
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Trabzon Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Eğitim Yönetimi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 97
Özet
Okullarda öğretmenlerin özerkliğinin artması, öğrenci başarısını ve sınıf içi uygulamaları olumlu yönde etkileyebilmektedir. Ancak literatür de öğretmen özerkliğinin lider güven ilişkisi çerçevesinde nasıl şekillendiği ile ilgili yeterince çalışmaya rastlanmamıştır. Bu araştırmada, okullarda lidere duyulan güven ile öğretmen özerkliği arasındaki ilişkinin öğretmen görüşleri doğrultusunda değerlendirilmesi amaçlamaktadır. Bu araştırmanın evrenini, 2024-2025 eğitim-öğretim yılında Gümüşhane il merkezindeki tüm okullarda görev yapan 764 öğretmen oluştururken, araştırmanın örneklemini İl Milli Eğitim Müdürlüğü izni ile belirlenen 28 resmi okulda görev yapan toplam 517 öğretmenden araştırmaya katılmaya gönüllü 228 öğretmen oluşturmaktadır. Nicel araştırma yöntemlerinden ilişkisel tarama modeli kullanılarak yapılan bu çalışmada, veri toplama aracı olarak“Öğretmen Özerkliği Ölçeği”ve“Lidere Güven Ölçeği”kullanılmıştır. Normal dağılım gösteren verilerin analizinde SPSS 27 programı kullanılmış t-testi, tek yönlü varyans analizi, korelasyon analizi ve basit doğrusal regresyon analizi kullanılmıştır. Analizler sonucunda, öğretmenlerin lidere duydukları güvenin yüksek düzeyde olduğu ve en çok ulaşılabilirlik, özel bilgileri paylaşmama ve emeğe saygı gibi özelliklerle öne çıkan lider profillerinin öğretmen için belirleyici olduğu bulunmuştur. Öğretmen özerkliği ise genel olarak yüksek bulunmuş ve en yüksek ortalama, öğretim yöntem-tekniklerini seçme davranışında gözlemlenmiştir. Çalışmanın temel bulgularında, liderlere duyulan güven ile öğretmen özerkliğinin dört boyutun tamamı arasında pozitif yönlü, anlamlı ancak düşük düzeyli ilişki olduğu ortaya çıkmıştır. Özellikle mesleki iletişim özerkliği ile lidere güven arasındaki ilişki en yüksek değeri sunmuştur. Bununla birlikte, cinsiyet, kıdem, okulda çalışma süreleri ve eğitim düzeylerine göre öğretmenlerin hem özerklik hem de lidere güven algılarında genel olarak anlamlı farklılıklar elde edilmemiştir. Ancak, öğretim programı özerkliği boyutunda kadın öğretmenlerin daha yüksek puan aldığı ve mesleki gelişim özerkliği boyutunda yüksek lisans mezunlarının, lisans mezunlarına göre daha özerk hissettikleri tespit edilmiştir. Ayrıca araştırma sonucunda liderlere duyulan güvenin, öğretmenlerin özerklik davranışlarını anlamlı düzeyde yordadığı belirlenmiştir. Araştırma, öğretmenlerin mesleki karar alma, öğretim ve iletişim süreçlerinde özerklik algılarının yüksek olduğunu ve bu algının, okul yöneticilerine duyulan güven ile desteklendiğini göstermektedir. Bu bulgular, okul liderliği politikalarının öğretmenlerin mesleki özerkliğini destekleyecek şekilde yeniden düzenlenmesi gerektiğine işaret etmektedir.
Özet (Çeviri)
Increasing teacher autonomy in schools may positively influence student achievement and classroom practices. However, limited research has explored how teacher autonomy is shaped within the framework of trust in school leadership. This study aims to evaluate the relationship between trust in leaders and teacher autonomy in schools, based on teachers' opinions. The target population of this study consists of 764 teachers working in schools located in the city center of Gümüşhane during the 2024–2025 academic year. The sample consists of 228 volunteer teachers drawn from a total of 517 teachers working in 28 public schools, selected with the approval of the Provincial Directorate of National Education. Conducted using the relational survey model, a type of quantitative research method, this study employed the 'Teacher Autonomy Scale' and the 'Trust in Leader Scale' as data collection instruments. The data showing normal distribution were analyzed using the SPSS 27 software, employing t-test, one-way analysis of variance (ANOVA), correlation analysis, and simple linear regression analysis. The analyses revealed that leader profiles marked by high levels of trust, characterized by accessibility, confidentiality, and respect for effort, were the most decisive for teachers. Teacher autonomy was generally found to be high, with the highest mean observed in selecting instructional methods and techniques. The main findings of the study revealed a positive, significant, yet low-level relationship between trust in leaders and all four dimensions of teacher autonomy. Among the dimensions, the relationship between professional communication autonomy and trust in leaders showed the highest correlation. However, no statistically significant differences were found in teachers' perceptions of autonomy or trust in leaders based on gender, professional seniority, years of experience at the school, or educational background. However, it was found that female teachers scored higher in the curriculum autonomy dimension, and that teachers with a master's degree felt more autonomous in the professional development dimension compared to those with a bachelor's degree. In addition, the results indicated that trust in leaders was a significant predictor of teachers' autonomy behaviors. The study shows that teachers perceive a high level of autonomy in professional decision-making, instruction, and communication processes, and that this perception is supported by the trust they place in school leaders. These findings suggest that school leadership policies should be restructured to better support teachers' professional autonomy.
Benzer Tezler
- Bir kişilik özelliği olarak kontrol odağının örgütlerdeki sosyal mübadele ilişkilerine etkisi
The effect of locus of control on social exchange relationships in organizations
BURAK ÖZDOĞRU
- Lider öğretmenlerin okul kültürüne etkileri
Effects of leadi̇ng teachers on school culture
YAŞAR GÜVEN
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
Eğitim ve ÖğretimMarmara ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MÜNEVVER ÇETİN
- Eğitim kurumlarında toplam kalite yönetiminin uygulanması: Bağcılar İbni Sina Anadolu Lisesi örneği
Başlık çevirisi yok
FUAT BİLİCAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2013
Eğitim ve ÖğretimHasan Kalyoncu Üniversitesiİşletme Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. LEVENT ÇİNKO
- Okul müdürlerinin ders denetim faaliyetlerinin öğretimsel liderlik bağlamında incelenmesi
An analysis of school principals' course supervision activities in regard to instructional leadership
KÖKSAL BURAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Eğitim ve ÖğretimGazi ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SERKAN KOŞAR
- Dağıtılmış liderliğin örgütsel güven ile algılanan örgütsel destek ve okul başarısıyla ilişkisi
The relationship between distributed leadership, organizational trust, perceived organizational support and school success
DERYA YILMAZ
Doktora
Türkçe
2014
Eğitim ve ÖğretimEskişehir Osmangazi ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SELAHATTİN TURAN