Kırgızistan sağlık sektöründe dijitalleşme
Кыргызстандагы саламаттыкты сактоо секторунда санариптешүү
- Tez No: 967763
- Danışmanlar: DOÇ. DR. DAMİRA BAYGONUŞOVA
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Belirtilmemiş.
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Kırgızca
- Üniversite: Kırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İktisat Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 118
Özet
Бул магистрдик диссертацияда Кыргызстандын саламаттык сактоо системасындагы санариптештирүүнүн учурдагы абалы, көйгөйлөрү жана аларды чечүү жолдору изилденди. Изилдөөнүн максаты — тармакта санарип технологияларды өнүктүрүү мүмкүнчүлүктөрүн баалоо жана практикалык сунуштарды иштеп чыгуу болуп саналат. Иштин теориялык бөлүгүндө дүйнөлүк жана улуттук тажрыйбалар талданып, санариптештирүүнүн мааниси жана максаттары көрсөтүлдү. Практикалык бөлүктө бейтаптар жана дарыгерлер арасында сурамжылоо жүргүзүлдү. Андан алынган маалыматтар негизинде probit жана logit моделдери аркылуу эконометрикалык талдоо жасалды. Hosmer-Lemeshow тестинин жыйынтыгы боюнча моделдер туура түзүлгөнү аныкталды, классификациянын тууралыгы 80% ашты. Изилдөөнүн жүрүшүндө саламаттык сактоо системасында интеграцияланган платформанын жоктугу, санариптик сабаттуулуктун төмөндүгү, инфраструктуранын жетишсиздиги жана маалымат коопсуздугунун маселелери негизги көйгөйлөр катары аныкталды. Бул көйгөйлөрдү чечүү үчүн төмөнкү сунуштар берилди: • Бирдиктүү маалымат системасын түзүү жана бардык мекемелерди интеграциялоо, • Медициналык кызматкерлердин санариптик билим деңгээлин жогорулатуу, • Маалыматтарды шифрлөө жана көп баскычтуу аутентификация аркылуу киберкоопсуздукту камсыздоо, • Аймактардагы инфраструктураны жакшыртуу үчүн инвестицияларды көбөйтүү. Жыйынтыгында, саламаттык сактоо тармагында санариптештирүүнү ийгиликтүү өнүктүрүү үчүн комплекстүү жана коопсуз ыкма зарыл экени баса белгиленди Ачкыч сөздөр: Санариптештирүү, саламаттык сактоо, Кыргыз Республикасы, probit модели, logit модели, киберкоопсуздук, интеграцияланган система, маалымат коргоо, эконометрикалык талдоо.
Özet (Çeviri)
Dijitalleşme, günümüzde sağlık sektöründe en hızlı yayılan ve sistemleri dönüştüren dinamiklerden biri hâline gelmiştir. Sağlık hizmetlerinin dijitalleşmesi yalnızca teknolojik bir dönüşüm değil, aynı zamanda ekonomik, sosyal ve yönetsel etkileri olan çok boyutlu bir süreçtir. Bu süreç, hasta verilerinin dijital ortamda saklanması, elektronik reçeteler, uzaktan teşhis ve tedavi uygulamaları (telemedicine), yapay zekâ destekli tanı sistemleri ve büyük veri analizleri gibi birçok yeniliği beraberinde getirmiştir. Sağlık sistemlerinin dijital dönüşümü, özellikle gelişmekte olan ülkelerde sağlık hizmetlerine erişimi artırmakta ve kamu kaynaklarının etkin kullanımını teşvik etmektedir. Sağlık hizmetlerinde dijitalleşmenin ekonomik etkileri, hizmet sunumundaki verimlilik artışı, operasyonel maliyetlerin azaltılması ve sağlık hizmetlerinin kalitesinin yükseltilmesi ile kendini göstermektedir. Aynı zamanda, dijital sağlık uygulamaları aracılığıyla halk sağlığına ilişkin daha doğru veri toplanmakta, karar vericilere somut ve zamanında bilgi sağlanmaktadır. Bu bağlamda, dijitalleşmenin sadece teknoloji yatırımı değil, aynı zamanda uzun vadede maliyetleri düşüren ve sağlık sistemlerini güçlendiren bir strateji olduğu söylenebilir. Kırgızistan sağlık sisteminde dijitalleşme süreci son yıllarda hız kazanmış olsa da, bu dönüşümün kapsamı ve etkinliği hâlen sınırlıdır. Elektronik sağlık kayıtları (EHR), dijital randevu sistemleri, uzaktan danışmanlık hizmetleri gibi uygulamalar bazı pilot hastanelerde ve özel kliniklerde kullanılmakta; ancak ülke genelinde yaygın ve entegre bir dijital sağlık altyapısı henüz kurulamamıştır. Bu durum, altyapı eksiklikleri, personel yetersizliği, dijital okuryazarlık düzeyinin düşük olması ve finansman kaynaklarının sınırlılığı gibi faktörlerden kaynaklanmaktadır. Dijitalleşme konusunda önde gelen ülkelerle yapılan karşılaştırmalar, Kırgızistan'ın mevcut durumunu daha net ortaya koymaktadır. Aşağıdaki tabloda, Türkiye, Güney Kore, Hindistan ve Kırgızistan sağlık sistemlerinde dijitalleşme düzeyleri bazı temel göstergeler açısından karşılaştırılmaktadır:
Benzer Tezler
- Bulanık kano modеllеmе ilе bir sağlık kuruluşunun hizmеt tasarımı modеlinin gеliştirilmеsi
Мунарып кано моделдөө менен саламаттыкты сактоо мекемесинин кызмат көрсөтүү дизайнын түзүү
SANCAR ALTIMIŞEV
Doktora
Türkçe
2018
Sağlık Kurumları YönetimiKırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesiİşletme Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ADEM GÖLEÇ
- Ош шаарындагы мамлекеттик оорукананын кызматкерлеринин иш баалуулуктарына таасирин тийгизген факторлор
Oş'taki kamu hastanesinin çalışanlarının işyeri değerlerini etkileyen faktörler
DOORANBEK IMARALİ UULU
Yüksek Lisans
Kırgızca
2020
HastanelerKırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesiİşletme Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. SEYİL NACİMUDİNOVA
- Hizmet sektöründe hasta memnuniyet algısını etkileyen faktörlerin analizi: Bişkek örneği
Кызмат көрсөтүү секторунда бейтаптардын канааттануу кабылдоосуна таасирин тийгизүүчү факторлордун анализи: бишкек шаарынын мисалында
TURDUKAN KIŞTOBAYEVA
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
İşletmeKırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesiİşletme Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. KASIM BAYNAL
- Kadınların kariyer engelleri ile örgütsel bağlılıkları arasındaki ilişkiler: Kırgızistan'daki hizmet sektörü üzerine bir araştırma
Аялдардын карьерадагы тоскоолдуктары менен уюмга байлануу арасындагы байланыштар: кыргызстандын кызмат көрсөтүү секторунун мисалында
AYSULUU BEYŞENOVA
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
İşletmeKırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesiİşletme Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HASAN GÜL
- Kamuda çalışan eğitimcilerin yoksulluk düzeyinin ölçülmesi: Bişkek örneği
Мамлекеттик билим берүү кызматында иштегендердин жакырчылык деңгээлин өлчөө: бишкек мисалында
AYCAN MUSAEVA
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Eğitim ve ÖğretimKırgızistan-Türkiye Manas ÜniversitesiSosyoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUSTAFA ORÇAN