Vesîletü'n-Necât'ın metin dilbilimsel yapısı
The text linguistics structure of the Vesîletü'n-Necât
- Tez No: 967764
- Danışmanlar: DOÇ. DR. MEDİHA MANGIR
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ondokuz Mayıs Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 161
Özet
Bildirişim işlevi olan her ileti metin olarak kabul edilir. Metin dilbilimi, metni çağdaş bir yaklaşımla ele alarak metin olan ile olmayanı yedi standart üzerinden ayırt etmeyi amaçlar. Bu standartlardan bağdaşıklık ve tutarlılık, metni gramatikal ve an-lamsal açıdan ele alır. Bağdaşıklık, metnin yüzey yapısında yer alan dilsel göstergele-rin bütünlüğünü; tutarlılık ise derin yapıdaki anlamsal ve mantıksal bütünlüğü ifade eder. Süleyman Çelebi'nin 1409'da Eski Anadolu Türkçesiyle yazdığı Vesîletü'n-Necât adlı eseri manzum bir mevlid örneğidir. Hz. Muhammed'in hayatını konu alan eser, günümüze kadar birçok araştırmaya konu olmuş ancak metin dilbilimsel açıdan incelenmemiştir. Eser, bağdaşıklık ve tutarlılık açısından ele alınarak incelenmiştir. Bağdaşıklık bölümünde Halliday ve Hasan'ın Cohesion in English (1976) tasnifi esas alınarak gönderim, değiştirim, eksilti, bağlaçlar ve sözcüksel bağdaşıklık başlıklarında dilsel yapılar çö¬zümlenmiştir. Tutarlılık bölümünde ise Beaugrande ve Dressler'in Introduction to Text Linguistics (1981) tasnifi esas alınmış olup özelleştirme, genelleştirme, nedensellik, karşıtlık ve karşılaştırma başlık¬larında anlam-mantık ilişkileri değerlendirilmiştir. Yapılan inceleme sonucunda metnin bağdaşık ve tutarlı bir bütün sergilediği tes¬pit edilmiştir.
Özet (Çeviri)
Every message that serves a communicative function is considered a text. Text linguistics approaches texts from a contemporary perspective and aims to distinguish what qualifies as a text and what does not based on seven standards. Among these standards, cohesion and coherence evaluate the text from grammatical and semantic perspectives. Cohesion refers to the integrity of linguistic indicators present in the surface structure of the text, whereas coherence refers to the semantic and logical integrity in the deep structure. Süleyman Çelebi's Vesîletü'n-Necât, written in Old Anatolian Turkish in 1409, is a verse mevlid (poem celebrating the birth of the Prophet Muhammad). Although the work, which centers on the life of the Prophet Muhammad, has been the subject of numerous studies to date, it has not previously been analyzed from a text-linguistic perspective. In this study, the work was examined in terms of cohesion and coherence. In the cohesion section, linguistic structures were analyzed under the headings of reference, substitution, ellipsis, conjunctions, and lexical cohesion, based on Halliday and Hasan's classification in Cohesion in English (1976). In the coherence section, semantic and logical relations were evaluated under the headings of specification, generalization, causality, contrast, and comparison, following Beaugrande and Dressler's classification in Introduction to Text Linguistics (1981). The analysis revealed that the text displays a cohesive and coherent whole
Benzer Tezler
- Keşfî Çelebi ve Mevlid'i: İnceleme-metin
Keşfi Çelebi and his Mevlid: Analysis-text
ASLIHAN AKSU
Yüksek Lisans
Türkçe
2013
Türk Dili ve EdebiyatıOrdu ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. MUHAMMET KUZUBAŞ
- Kara Vâiz'in mevlid'i (Metin-İnceleme)
The mawlid of qara waiz (Text-Examination)
RABİA DOĞRU
Yüksek Lisans
Türkçe
2013
DinOndokuz Mayıs Üniversitesiİslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. HALİL İBRAHİM HAKSEVER
- Muhteva ve biçim olarak Vesîletü'n-Necât'tan taş baskı ve matbu mevlid metinlerine: Süleymaniye Kütüphanesi Nafiz Paşa koleksiyonu 1213 numaralı mevlid metni
From Vesîletü'n-Najât to lithographed and printed mevlid texts in content and style: Suleymaniye Library Nafiz Paşa collection mevlid text number 1213
MUHAMMET ÇAÇA
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
Türk Dili ve Edebiyatıİstanbul Arel ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SONGÜL AYDIN YAĞCIOĞLU
- Celâl Muhibbî Mevlidi: Tuhfetü'l-Hakîr (İnceleme-Tenkitli Metin-Dizin)
Mevlid of Celâl Muhibbî: Tuhfetü'l-Hakîr (Examination-Critical Text-Index)
BESTAMİ BİLGE
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
Türk Dili ve EdebiyatıAhi Evran ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. AHMET DOĞAN
- Mehmed Hevâyî'nin Mevlûdu Hayri'l-Enbiyâ'sı (İnceleme ve Metin)
Mehmed Hevâyî's Mevlûdu Hayri'l-Enbiyâ (Analysis and the Text)
NECMETTİN AKAY
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
Türk Dili ve Edebiyatıİstanbul ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. KEMAL YAVUZ