Okul müdürlerinin yönetim tarzı ile okul iklimi ve öğretmen işbirliği arasındaki ilişkinin yapısal eşitlik modellemesi ile incelenmesi
Examining the relationship between school principals' management style, school climate and teacher collaboration through structural equation modelling
- Tez No: 967945
- Danışmanlar: DOÇ. DR. MELİKE CÖMERT
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İnönü Üniversitesi
- Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Eğitim Yönetimi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 280
Özet
Araştırmanın amacı; okul müdürlerinin yönetim tarzları ile okul iklimi ve öğretmen işbirliği arasındaki ilişkinin belirlenerek okul müdürlerinin yönetim tarzları ve öğretmen işbirliği arasındaki ilişkide okul ikliminin aracılık rolünün olup olmadığını tespit etmektir. Araştırmada nicel araştırma desenlerinden ilişkisel tarama benimsenmiştir. Araştırma verilerini toplamak amacıyla“Kişisel Bilgiler Formu”ile“Algılanan Müdür Yönetim Tarzı Ölçeği”,“Okul İklimi Ölçeği”,“Öğretmen İşbirliği Ölçeği”kullanılmıştır. Araştırmanın evreni, 2024-2025 öğretim yılında Şırnak ili ve ilçelerindeki ilkokul, ortaokul ve liselerde görev yapan öğretmenlerden, örneklemi ise oranlı küme örneklem alma yöntemiyle belirlenen 539 öğretmenden oluşmaktadır. Elde edilen verilerin çözümlenmesi için IBM SPSS 26, AMOS 24 ve Process Macro v4.2 SPSS bilgisayar programları kullanılmıştır. Verilerin çözümlenmesinde frekans ve yüzdeler, betimsel analiz, t-testi, One Way Anova, pearson korelasyon analizleri yürütülmüştür. Veri dağılımı, çarpıklık (Skewness) ve basıklık (Kurtosis) değerleri aracılığıyla kontrol edilmiştir. Araştırma verilerinin normal dağılım aralıklarında olduğu görülmüştür. Araştırmada okul müdürlerinin yönetim tarzı ile öğretmen işbirliği arasında okul ikliminin aracı etki analizini yapmak üzere bir aracılık modeli önerilmiş ve tasarlanan model Process Macro v4.2 SPSS eklentisinden yararlanılarak test edilmiştir. Yapılan analizler sonucunda; öğretmenlerin okul müdürlerinin işbirlikli yönetim tarzı algılarının“yüksek”, otoriter ve karşı koyucu yönetim tarzları algılarının“düşük”, ilgisiz yönetim tarzı algılarının“çok düşük”düzeyde olduğu saptanmıştır. Öğretmenlerin okul iklimi algılarının“yüksek”ve öğretmen işbirliği düzeyinin“yüksek”düzeyde olduğu görülmüştür. Öğretmenlerin okul müdürlerinin işbirlikli yönetim tarzı algılarının cinsiyet; okul iklimi ve öğretmen işbirliğinin görev yapılan okul türü; otoriter yönetim tarzı algılarının mesleki kıdem; ilgisiz yönetim tarzı algılarının görev yaptıkları okuldaki v çalışma süresi değişkenleri açısından anlamlı olarak farklılaştığı görülmüştür. Okul müdürlerinin işbirlikli yönetim tarzı ile okul iklimi ve öğretmen işbirliği arasında yüksek düzeyde, pozitif yönde anlamlı ilişkili olduğu; otoriter yönetim tarzı ile okul iklimi ve öğretmen işbirliği arasında orta düzeyde, negatif yönde anlamlı ilişkili olduğu; ilgisiz ve karşı koyucu yönetim tarzları ile okul ikimi arasında yüksek düzeyde, negatif yönde anlamlı ilişkili tespit edilirken öğretmen işbirliği arasında ise orta düzeyde, negatif yönde anlamlı ilişkili olduğu tespit edilmiştir. Öğretmenlerin okul iklimi algıları ile öğretmen işbirliği düzeyi arasında yüksek düzeyde, pozitif yönde ve anlamlı ilişki olduğu belirlenmiştir. Yapılan aracılık analizleri sonucunda; okul müdürlerinin işbirlikli ve ilgisiz yönetim tarzları ile öğretmen işbirliği arasındaki ilişkide, okul ikliminin aracılık rolünün olduğu görülmüştür. Ancak otoriter ve karşı koyucu yönetim tarzları ile öğretmen işbirliği arasındaki ilişkide, okul ikliminin aracılık rolünün olmadığı saptanmıştır. Araştırma bulgularına dayalı olarak sonuç kısmında; pozitif bir okul iklimi ve yüksek düzeyde öğretmen işbirliğinin sağlanabilmesi için okul müdürlerinin daha fazla işbirlikçi bir yönetim tarzı sergilemeleri gerekmektedir. Ayrıca okul müdürlerinin yönetim tarzları ile öğretmen işbirliği arasındaki ilişkide başka örgütsel ve yönetsel değişkenlerin aracılık rollerinin incelenmesi önerilmiştir.
Özet (Çeviri)
The aim of this study is to determine the relationship between school principals' management styles, school climate and teacher collaboration, and to identify whether school climate plays a mediating role in the relationship between school principals' management styles and teacher collaboration. A correlational survey was adopted as the quantitative research design in this study. The“Personal Information Form,”“Perceived Principal Management Style Scale,”“School Climate Scale,”and“Teacher Collaboration Scale”were used to collect research data.The universe of the study consists of teachers working in primary schools, secondary schools and high schools in Şırnak province and its districts during the 2024-2025 academic year while the sample consists of 539 teachers determined using the proportional cluster sampling method. IBM SPSS 26, AMOS 24, and Process Macro v4.2 SPSS programs were used to analyze the data obtained.Frequency and percentage distributions, descriptive analysis, t-test, One Way Anova, and Pearson Correlation Analyses were conducted to analyze the data. Data distribution was checked by Skewness and Kurtosis values.The research data was found to be normally distributed. In the study, a mediation model was proposed to analyze the mediating effect of the school climate between the management style of the school principals and teacher collaboration, and the designed model was tested using the Process Macro v4.2 SPSS add-on.The results revealed that teachers perceived their school principals' cooperative management style as“high,”authoritarian and resistant management styles as“low,”and indifferent management style as“very low.”Teachers' perceptions of school climate and teacher collaboration levels were both found to be“high”. It has been observed that teachers' perceptions of cooperative management style of the school principals differ significantly in terms of gender; school climate and teacher collaboration in the type of school where they work; perceptions of authoritarian management style in terms of professional seniority; and perceptions of indifferent management style in terms of length of service at their current school. It was found that cooperative management style was positively and highly correlated with both school climate and teacher collaboration; authoritarian management style was negatively and moderately correlated with both variables; while indifferent and resistant management style were found to have a high level of negative correlation with school climate and a moderate level of negative correlation with teacher collaboration.It has been determined that there is a high level of positive and meaningful correlation between teachers' perceptions of school climate and the level of teacher collaboration. As a result of the mediation analyses conducted, it was observed that school climate played a mediating role in the relationship between cooperative and indifferent management styles of principals and the teacher collaboration. However, it has been determined that the school climate does not play a mediating role in the relationship between authoritarian and resistant management styles and the teacher collaboration. Based on the research findings, it was concluded that the school principals need to adopt a more cooperative management style in order to ensure a positive school climate and a high level of teacher collaboration. In addition, it is suggested to examine the mediating roles of other organizational and managerial variables in the relationship between principals' management styles and teacher collaboration through the subsequent research.
Benzer Tezler
- Okul öncesi eğitim kurumlarında görev yapan okul müdürlerinin yönetim tarzı ile okul iklimi arasındaki ilişki
The relationship between school climate and management style of school principals working in preschool education institutions
DUYGU ÖZLEM ZOR
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Eğitim ve ÖğretimTokat Gaziosmanpaşa ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ZAFER KİRAZ
- Okul müdürü yönetim tarzları ile öğretmen özerkliği arasındaki ilişki
Correlation between teacher autonomy and school principals' management style
AHMET SUBAŞI
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Eğitim ve Öğretimİstanbul Kültür ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SULTAN BİLGE KESKİNKILIÇ KARA
- Öğretmen görüşlerine göre okul müdürlerinin yönetim tarzları, anlam yaratmaları, okul etkililiği ve okulların değişime açıklığı arasındaki ilişkiler
The relationships between school principals' management styles, sensemaking, school effectiveness and schools openness to change according to teachers' views
OKAN DİŞ
Doktora
Türkçe
2023
Eğitim ve ÖğretimHacettepe ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. NİHAN DEMİRKASIMOĞLU
- Okul müdürlerinin yönetim tarzı ile öğretmenlerin örgütsel sessizlik düzeyleri arasındaki ilişki
The relationship between school principals' management style and teachers' organizational silence perception levels
CEREN IŞIK
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Eğitim ve ÖğretimKahramanmaraş Sütçü İmam ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MAHMUT SAĞIR
- Okul müdürlerinin otoriter yönetim tarzı ile öğretmenlerin örgütsel adalet ve örgütsel muhalefet algıları arasındaki ilişkilerin analizi
Analysis of the relationships between the authoritarian management style of school principals and teachers perceptions of organizational justice and organizational dissent
AYTAÇ GEDİK
Doktora
Türkçe
2022
Eğitim ve Öğretimİnönü ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET ÜSTÜNER