Hukuk felsefesi bağlamında intikam, adalet ve ıslah kavramlarının çözümlenmesi
An analysis of the concepts of revenge, justice, and retribution within the context of legal philosophy
- Tez No: 968013
- Danışmanlar: PROF. DR. ALİ TAŞKIN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Felsefe, Philosophy
- Anahtar Kelimeler: İntikam, Adalet, Islah, Hukuk Felsefesi, Denkleştirici Adalet, Suç ve Ceza Felsefesi, Revenge, Justice, Rehabilitation, Legal Philosophy, Corrective Justice, Philosophy of Crime and Punishment
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Sivas Cumhuriyet Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Felsefe Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 140
Özet
İntikam, adalet ve ıslah kavramları, insanlık tarihinin başlangıcından itibaren bireyler ve toplumlar arasındaki ilişkileri şekillendiren temel dinamikler arasında yer almıştır. Bu çalışmada, hukuk felsefesi bağlamında bu üç kavramın tarihsel ve felsefi temelleri analiz edilerek, modern hukuk sistemlerinde nasıl ele alındığını incelenmektedir. Çalışmada, intikamın bireysel bir dürtü olarak kökeni ve hukukun kurumsallaşmasıyla bu dürtünün toplumsal düzene aktarımı tarihsel ve felsefi açılardan değerlendirilir. Adalet, bireyin hak arayışı ile toplumsal düzenin korunması arasında denge kuran normatif bir çerçeve; ıslah ise cezalandırmanın ötesine geçerek bireyin topluma yeniden kazandırılmasını hedefleyen bir mekanizma olarak ele alınır. İnsan doğasındaki intikam eğiliminin hukuki–etik ilkelerle nasıl sınırlandırıldığı ve adalet mekanizmalarıyla hangi noktalarda dengelendiği açıklanır. Ayrıca, ıslahın başarısında bireysel etmenlerin yanı sıra sosyoekonomik koşulların belirleyici olduğu gösterilir. Mevcut cezalandırma ve ıslah düzenekleri yapısal/işlevsel açıdan incelenmiş, farklı hukuk sistemlerindeki uygulamalar karşılaştırmalı biçimde değerlendirilmiştir. Çalışma, intikam–adalet–ıslah üçlüsünü aynı normatif çerçevede bir araya getirerek, literatürde çoğunlukla ayrı kanallarda ele alınan cezalandırma gerekçeleri ile onarıcı/rehabilite edici araçları meşruiyet–etkililik dengesinde ilişkilendirir. Kanıta dayalı restoratif adalet araçlarının kurumsal mimariye entegrasyonunun, intikamın yıkıcı etkilerini azaltarak cezalandırmanın meşruiyetini ve toplumsal güveni güçlendirme potansiyeline işaret eder; bu doğrultuda reform alanları belirlenir ve uluslararası örnekler ışığında iyileştirme önerileri sunulur. Böylece, insanın doğal eğilimleri ile bireysel ve toplumsal boyut birlikte gözetilerek alternatif adalet ve ıslah modelleri tartışılır.
Özet (Çeviri)
The concepts of revenge, justice, and rehabilitation have shaped relations between individuals and societies since the dawn of human history. Situated within legal philosophy, this study analyses the historical and philosophical foundations of these three concepts and examines their treatment in modern legal systems. The inquiry evaluates, from historical and philosophical perspectives, how revenge originates as an individual impulse and is channelled into the social order through the institutionalisation of law. Justice is conceptualised as a normative framework that balances individual claims with the preservation of social order, while rehabilitation is approached as a mechanism that aims at reintegration beyond punishment. It explains how the urge for revenge is constrained by legal-ethical norms and where it is counter-balanced by mechanisms of justice, and it shows that the success of rehabilitation depends not only on individual factors but decisively on socio-economic conditions. Current penal and rehabilitative arrangements are examined structurally and functionally and compared across jurisdictions. By bringing the revenge–justice– rehabilitation triad into a single normative framework, the study relates retributive rationales to restorative and rehabilitative tools within a legitimacy–effectiveness equilibrium. It argues that integrating evidence-based restorative justice into institutional design can mitigate the destructive force of revenge and enhance both the legitimacy of punishment and public trust; accordingly, it identifies fields of reform and, in light of international practice, offers concrete recommendations. In this way, alternative models of justice and rehabilitation are considered with due regard to human dispositions and to both individual and social dimensions..
Benzer Tezler
- Vergi Ceza Hukukunda ölçülülük ilkesi (Yüksek yargı organları kararları bağlamında bir değerlendirme)
Principle of proportionality in Tax Criminal Law (An assessment within the context of higher judicial bodies decisions)
ONUR UÇAR
- Türkiye iktisat politikalarının belirlenmesinde iktisadi kurum-kural ve kuruluşların rolleri
Başlık çevirisi yok
İBRAHİM GÜRAN YUMUŞAK
- Türk Ceza Hukuku'nda suça sürüklenen çocuk hakkında güvenlik tedbirleri
Security measurements aboutr chidren drugged along crime in Turkish Punisment Law
DOĞAN KUBİLAY TURAN
- Hapishanelerde ifade özgürlüğü bağlamında kitap yasakları
Book bans in the context of freedom of expression in prisons
EVİN NAZ ERCAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
HukukGalatasaray ÜniversitesiKamu Hukuku Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ÖZEN ÜLGEN ADADAĞ