5-класстын кыргыз тили жана англис тили боюнча окуу китептериндеги тексттерде камтылган баалуулуктарды изилдөө
Sınıf Kırgız dili ve İngiliz dili ders kitaplarındaki metinlerin değerler açısından incelenmesi
- Tez No: 968022
- Danışmanlar: PROF. DR. AKMATALI ALİMBEKOV
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Belirtilmemiş.
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Kırgızca
- Üniversite: Kırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 162
Özet
Бул изилдөөнүн максаты - Кыргызстанда кыргыз тилинде билим берилген жалпы билим берүүчү мектептердин 5-класстары үчүн даярдалган кыргыз тили жана англис тили окуу китептериндеги тексттерде орун алган баалуулуктарды Шварцтын баалуулуктар системасынын алкагында талдоо болуп саналат. Тексттердин темасын, мазмунун жана негизги идеясын талдоодо документ анализинин салттуу түрү болгон дескриптивдик анализ, ал эми тексттер камтыган баалуулуктарды талдоо, интерпретациялоо, категориягаларга бөлүү жана коддоодо документ анализинин экинчи түрү болгон контент анализи колдонулган. Бул контекстте 5-класстын кыргыз тили окуу китеби боюнча 159 текст жана англис тили окуу китеби боюнча 103 текст иргелип алынып, жалпысынан 262 текст талданган. Тексттердеги 10 баалуулуктун сапаттык белгилерин камтыган сүйлөмдөр тиешелүү баалуулук категорияларына киргизилип, ар бир баалуулуктун кездешүү жыштыгы тексттер боюнча өзүнчө эсептелген. Изилдөөнүн жыйынтыгында, 5-класстын кыргыз тили окуу китебинде камкордук жана универсализм баалуулуктары басымдуулук кылып, күч жана гедонизм баалуулуктары эӊ аз кездешкен баалуулуктар болуп табылган. Ал эми, англис тили окуу китебиндеги тексттерде камкордук баалуулугу эӊ көп туюндурулган баалуулук болуп табылып, күч баалуулугу эӊ аз кездешкен баалуулук болуп аныкталган. Талдоонун жыйынтыгы боюнча ар бир баалуулук категориясы субкатегорияларына карата чечмеленген. Изилдөөнүн соңунда эки окуу китеби мазмунунда камтылган баалуулуктар боюнча салыштырылып талкууланган. Негизги сөздөр: Жалпы орто билим берүү, кыргыз тили, англис тили, окуу китеби, баалуулуктар, баалуулуктар системасы, текст.
Özet (Çeviri)
Günümüzde bilgi kaosunun hâkim olduğu bir dönemde, öğrencileri doğru ve gerekli bilgiyi almaya yönlendirmek, eğitimin temel hedeflerinden biri olmalıdır. Toplumsal bilinci, bilgi kaosunun olumsuz etkilerinden koruyabilmek için evrensel, ulusal ve küresel değerlerin öğretilmesi günümüzün en önemli gerekliliklerinden biri olarak değerlendirilebilir. Çocuk doğduğu andan itibaren belli bir çevrenin – yani ailesi, akrabaları, arkadaşları, kreş, okul, toplum, sosyal medya ve kitle iletişim araçları gibi çevrelerin – etkisi altında büyür. Bu nedenle, küçük çocukların değerler sisteminin oluşumunda bu çevrelerin kültürü, normları, ahlaki ilkeleri, gelenekleri, idealleri ve değerleri (Ромашова 2021) doğrudan etkili olur. Okolskaya'nın belirttiği gibi, okul çocukların büyük çoğunluğu üzerinde etkili olan en büyük kültürel parçadır (Л. Окольская 2012). Çünkü çocuklar hayatlarının en aktif gelişim ve öğrenme dönemini, yani 6–7 yaşından 17–18 yaşına kadar yaklaşık 11–12 yıl okulda geçirirler. Bu nedenle okulun eğitim öğretim potansiyelini artırarak okullarda çocukların gelişimini olumlu etkileyen olanakların sağlamakşması önemlidir. Dolayısıyla okulun öğrenciye en önemli bir değer olarak yaklaşması ve kişisel değer sisteminin oluşmasına olumlu katkıda bulunması günümüzde arzu edilen bir durumdur. Bu açıdan bakıldığında, günümüzde okula yüklenen görevler oldukça karmaşık ve büyük bir sorumluluk gerektirmektedir. Okulda bu görevlerin yerine getirilmesinde ders kitapları büyük önem taşımaktadır. Allport'un görüşüne göre, eğer çocuk okulda merhamet, dürüstlük, alçakgönüllülük ya da saygı gibi kavramlarla hiç karşılaşmazsa, ailede veya başka ortamlarda anlatılan değerlere de şüpheyle yaklaşır (Allport 1968). Diğer bilgi kaynaklarından farklı olarak modern ders kitaplarında yer alan metinler, öğrencinin konuları bütünüyle anlamasına, kişilerarası sağlıklı iletişim kurmasına, öz disiplinin geliştirilmesine ve kişisel gelişimin desteklenmesine yardımcı olan duygusal ve değer temelli konuları barındırmalıdır (Левитан и Югова 2023). Bu bağlamda ülkemizde okutulan ders kitaplarındaki metinlerin öğrencilerin değer sisteminin oluşumuna olumlu katkı sağlayıp sağlamadığı sorusu gündeme gelmektedir. Dolayısıyla ders kitaplarında yer alan metinlerin içeriklerini değerler bağlamında incelemeyi bu çalışmanın amacı olarak belirledik.
Benzer Tezler
- Кыр чеке момолойдун (Mıcrotus gregalıs Pall.) ичегисинин жана карын алдындагы безинин микроморфологиясы
Microtus gregalis Pall. Bağırsak ve pankreas mikromorfolojisi
AYGERİM COLDOŞBEKOVA
Yüksek Lisans
Kırgızca
2022
BiyolojiKırgızistan-Türkiye Manas ÜniversitesiBiyoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. NURBEK ALDAYAROV
- Өмүркул караевдин изилдөөлөрүндө кыргыздардын этностук тарыхынын чагылдырылышы
Ömürkul Karayev'in Araştırmalarında Kırgızların Etnik Tarihinin Ele Alınışı
SALİYA KURMANOVA
Yüksek Lisans
Kırgızca
2015
TarihKırgızistan-Türkiye Manas ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
PROF. DR. OLCOBAY KARATAEV
- «манас» эпосу – кыргыз элинин салттуу адептик этикалык идеалдарын үйрөнүүнүн булагы катары
'Manas' destanının Kırgız halkının geleneksel ahlaklı insan ideallerini öğrenmenin kaynağı olarak incelenmesi
ASEM İDAYEVA
Yüksek Lisans
Kırgızca
2013
Eğitim ve ÖğretimKırgızistan-Türkiye Manas ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AKMATALİ ALİMBEKOV
- Bilgisayar oyunlarını oynama sürelerinin 7. ve 8. sınıfların akademik başarısı üzerine etkisi
Компьютер оюндарын oйноо мөөнөттөрүнүн 7-8-класстардын окуучуларынын академиялык ийгиликтерине тийгизген таасири
MEHMET GÖLE
Yüksek Lisans
Türkçe
2013
Eğitim ve ÖğretimKırgızistan-Türkiye Manas ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. KADİAN BOOBEKOVA
- Analitik fonksiyonların bazı alt sınıfları için hankel determinantları
Аналитикалык функциялардын айрым класстары үчүн Ганкель аныктагычтары
ALİNA RISKULOVA
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
MatematikKırgızistan-Türkiye Manas ÜniversitesiMatematik Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUHAMMET KAMALİ