Zorbalığın belirleyicileri olarak sınıf iklimi ve aile işlevselliği
Classroom climate and family functionality as predictors of bullying
- Tez No: 968143
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ YUSUF SARIKAYA
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Psikoloji, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 156
Özet
Bu araştırmanın temel amacı, ortaokul öğrencilerinde gözlemlenen zorbalık ve mağduriyet davranışlarının aile işlevselliği ve sınıf iklimi ile ilişkisini incelemektir. Öğrencilerin akran ilişkilerindeki zorbalık ya da mağduriyet deneyimlerinin, bireysel eğilimlerin ötesinde; sınıf içi sosyal etkileşimler, öğretmen desteği ve aile işlevselliği gibi çevresel faktörlerle nasıl ilişkili olduğunu açıklamak hedeflenmiştir. Bu bağlamda, çalışmada zorbalığın bireysel kaynaklardan çok, öğrencinin içinde bulunduğu sosyal sistemlerin bir sonucu olabileceği düşüncesi temel alınmıştır. Araştırma, ilişkisel desen kullanılarak, nicel ve kesitsel bir yaklaşımla yürütülmüştür. Çalışma grubu, Türkiye'nin Orta Karadeniz Bölgesi'nde yer alan bir ilçedeki dört farklı devlet ortaokulundan gönüllü olarak katılım sağlayan toplam 875 öğrenciden oluşmaktadır. Veriler, Kişisel Bilgi Formu, Sistemik Aile İşlevselliği Ölçeği, Öğrenciler Tarafından Algılanan Sınıf İklimi Ölçeği ve Ergen Akran İlişkileri Ölçeği – Zorba/Mağdur Formu aracılığıyla toplanmıştır. Elde edilen veriler, korelasyon ve çoklu doğrusal regresyon analizleri kullanılarak değerlendirilmiştir. Analiz bulgularına göre, zorbalık davranışlarını anlamlı düzeyde açıklayan sistemsel değişkenler arasında öğretmen desteği, akran kabulü, aile içi sınırlar, aile içi iletişim ve aile içi destek yer almaktadır. Bu değişkenlerden özellikle akran kabulünün zorbalık davranışlarını en güçlü biçimde olumsuz yönde açıkladığı görülmüştür. Bununla birlikte, akran desteği, beklenenden farklı olarak zorbalık davranışlarını olumlu yönde açıklayan bir faktör olarak dikkat çekmiştir. Mağduriyet davranışları açısından ise öğretmen desteği, akran desteği, aile içi iletişim ve aile içi destek olumsuz yönde açıklayıcı olurken; sınıf içi doyum ve aile içi bağlılık ise mağduriyeti olumlu yönde açıklayan faktörler olarak belirlenmiştir. Elde edilen bulgular, zorbalık ve mağduriyet davranışlarının yalnızca bireysel değil, aynı zamanda sınıf iklimi ve aile işlevselliği gibi sistemsel yapılarla da yakından ilişkili olduğunu göstermektedir. Bu doğrultuda hem okul hem de aile ortamlarında sosyal-duygusal gelişimi destekleyen, kapsayıcı ve işlevsel yapıların oluşturulması yönünde politika ve müdahale çalışmaları önerilmektedir.
Özet (Çeviri)
The primary aim of this study is to examine bullying and victimization behaviors observed among middle school students within the framework of systemic determinants rather than individual characteristics. The research focuses on how students' experiences of bullying or victimization in peer relationships are associated not only with personal tendencies but also with environmental systems such as classroom interactions, teacher support, and family functioning. In this context, the study is based on the assumption that bullying may stem from the broader social systems in which students are embedded, rather than being purely the result of individual traits. The research was conducted using a relational design with a quantitative and cross-sectional approach. The study group consisted of 875 students who voluntarily participated from four different public middle schools located in a district in Turkey's Central Black Sea Region. Data were collected using the Personal Information Form, the Systemic Family Functioning Scale, the Classroom Climate Scale Perceived by Students, and the Peer Relationships Scale for Adolescents – Bully/Victim Form. The data were analyzed using correlation and multiple regression techniques. According to the findings, systemic variables such as teacher support, peer acceptance, family boundaries, communication, and family support significantly explained bullying behaviors. Among these, peer acceptance was found to be the strongest variable explaining bullying in a negative direction. Interestingly, peer support was found to explain bullying in a positive direction, contrary to expectations. In terms of victimization behaviors, teacher support, peer support, family communication, and family support were found to be negatively associated, while classroom satisfaction and family cohesion positively explained victimization. The findings reveal that bullying and victimization behaviors are not solely influenced by individual tendencies but are also closely related to systemic structures such as classroom climate and family functioning. Accordingly, it is recommended that policies and intervention programs be developed to establish inclusive, supportive, and functional environments both at school and within the family, in order to promote students' social-emotional development.
Benzer Tezler
- Türkiye'deki futbol taraftarlarının sanal zorbalık davranışları: Fanatizm, karanlık kişilik özellikleri ve demografik faktörlerin rolü
Cyberbullying behaviors of football fans in Turkey: The role of fanaticism, dark personality traits, and demographic factors
MEHMET BERK ÖZTÜRK
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
İletişim BilimleriBahçeşehir Üniversitesiİletişim Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. EYLEM ŞİMŞEK
- Lise öğrencilerinde sosyal medya bağımlılığı ve belirleyicileri: Diyarbakır Sur örneği
Social media addiction in high school students and its determinants: The case of Diyarbakır Sur
ABDULLAH EKİNCİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
PsikolojiİSTANBUL NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİPsikoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. FADİME ÇINAR
- Siber zorbalık rollerinin kişisel sosyal sorumluluk atıfları bağlamında incelenmesi: Ünlüler üzerine bir araştırma
Investigation of cyber bullying roles in the context of personal social responsibility citations: A research on celebrities
MELİKE SARAÇAYDIN DUYAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Halkla İlişkilerİstanbul Ticaret ÜniversitesiHalkla İlişkiler ve Reklamcılık Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HİLAL ÖZDEN ÖZDEMİR ÇAKIR
- Siber zorbalığın öğrencilerin akademik, sosyal ve duygusal durumları üzerindeki etkisinin incelenmesi
An investigation of effects of cyber bullying on students' academic, social and emotional states
MUHARREM KESTEL
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
Eğitim ve ÖğretimErciyes ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. CENK AKBIYIK
- Siber zorbalığın duygusal özerklik ve kişilik özellikleri açısından incelenmesi
Examination of cyberbullying in terms of emotional autonomy and personality traits
ESRA NUR BAŞTÜRK
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
Eğitim ve ÖğretimNecmettin Erbakan ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. COŞKUN ARSLAN