Geri Dön

Selçuklu geometrisinin izinde: Kastamonu camilerinde geometrik desenlerin matematiksel simetri analizi ve dijital yeniden inşası

In the footsteps of Seljuk geometry: Mathematical symmetry analysis and digital reconstruction of geometric patterns in mosques of Kastamonu

  1. Tez No: 968219
  2. Yazar: GÜNAY GÖK
  3. Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ MÜJDAT TAKICAK
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: Felsefe, Philosophy
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2025
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Kastamonu Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Felsefe Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 250

Özet

Bu tezin amacı, Selçuklu ve Beylikler dönemi Kastamonu'daki camilerde yer alan geometrik desenlerin matematiksel simetri özelliklerini çözümlemeyi, GeoGebra yazılımı kullanarak dijital ortamda yeniden inşa etmeyi ve geometrik desen seçimlerinin felsefî arka planını tartışarak bu tarihî yapıların mimari estetiği ile matematiksel yapısını disiplinlerarası bir perspektifle açığa çıkarmaktır. Araştırma kapsamında, orijinalliğini koruyan üç cami (Atabeygazi Camii, Yılanlı Camii ve Mahmutbey (Kasaba) Camii) yerinde incelenmiş, desenleri fotoğraflanmış ve Uluslararası Kristalografi Birliği tarafından standartlaştırılan 17 düzlem simetri grubu çerçevesinde analiz edilmiştir. Analiz sürecinde öteleme, dönme, yansıma ve ötelemeli yansıma gibi temel simetri türleri dikkate alınmış ve Horne'un önerdiği akış şeması referans alınarak bir yöntem geliştirilmiş olup bu yöntem sayesinde de desenlerin simetri kodları belirlenmiştir. Bununla birlikte, bu çalışmada yer alan desenler Ekizler'in çalışmasındaki örneklerle karşılaştırılmış ve desenlerin büyük oranda benzerlik gösterdiği tespit edilmiştir. Ancak Atabeygazi Camii'ndeki Mihrap-1 (p4mm), Kasaba Camii'ndeki Kasaba-4 (p4mm), Kasaba-5 (p4mm), Kasaba-6 (p31m) ve Kasaba-7 (p6mm) desenlerinin, Ekizler'in çalışmasında yer almayan yeni kompozisyonel düzenlemeleri ortaya koyduğu belirlenmiştir. Bu tespitler doğrultusunda, Selçuklu ve Beylikler dönemine ait geometrik süsleme anlayışının Kastamonu'daki camilerde de devam ettiği ve bu yapıların Selçuklu sanat anlayışını yansıttığı açıkça görülmektedir. Elde edilen bulgular, geometrik desenlerin yalnızca estetik bir unsur olmadığını; aynı zamanda İslâm düşüncesinde tasavvufi, felsefi ve sembolik anlamlar taşıyan bir düzen olarak işlev gördüğünü göstermektedir. Bu yönüyle bu çalışma, felsefe, bilim tarihi, matematik, sosyoloji gibi disiplinleri bütüncül bir yaklaşımla bir araya getirerek literatüre katkı sağlamaktadır

Özet (Çeviri)

The objective of this thesis is twofold: Firstly, to analyse the mathematical symmetry properties of geometric patterns found in the mosques of Kastamonu from the Seljuk and Beylik periods; secondly, to digitally reconstruct them using GeoGebra software. In addition, the philosophical background of geometric pattern choices will be revealed, thereby uncovering the architectural aesthetics and mathematical structure of these historical buildings from an interdisciplinary perspective. Three mosques that have preserved their originality (Atabeygazi Mosque, Yılanlı Mosque, and Mahmutbey (Kasaba) Mosque) were examined on-site, their patterns photographed and analysed within the framework of the 17 plane symmetry groups standardized by the International Union of Crystallography. During the analysis, fundamental types of symmetry such as translation, rotation, reflection, and glide reflection were taken into account, and a method was developed based on the flowchart proposed by Horne. The symmetry codes of the patterns were identified through this method. Furthermore, the patterns examined in this study were compared with those in Ekizler's work, and it was determined that they show a high degree of similarity. However, it was also identified that certain patterns, namely Mihrap-1 (p4mm) in Atabeygazi Mosque, and Kasaba-4 (p4mm), Kasaba-5 (p4mm), Kasaba-6 (p31m), and Kasaba-7 (p6mm) in Kasaba Mosque, present new compositional arrangements that are not included in Ekizler's study. Based on these findings, it is evident that the understanding of geometric ornamentation characteristic of the Seljuk and Beylik periods continued in the mosques of Kastamonu and that these structures reflect the artistic perspective of the Seljuk tradition. The results of the study demonstrate that geometric patterns are not merely aesthetic elements, but that they also function as an arrangement imbued with mystical, philosophical and symbolic meanings within Islamic thought. In this respect, the present study makes a significant contribution to the existing body of literature by offering new insights and perspectives on the subject

Benzer Tezler

  1. Selçuklu Dönemi taş bezeme örneklerinin fraktal analizi: Sivas Gökmedrese örneği

    Fractal analysis of stone decoration samples of the Seljuk period: the case of Sivas Gökmedrese

    MERVE ARSLAN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2022

    MimarlıkGazi Üniversitesi

    Mimarlık Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. ARZU ÖZEN YAVUZ

  2. Ahşap birleştirme ve geçme tekniklerinin geometrik desenlere bağlı olarak gelişimi ve Aksaray Ulu Cami minberi örneğinde incelenmesi

    The development of wood joining and installation techniques due to geometric patterns and investigation on the example of Aksaray Ulu Cami minbar

    NURAY AÇIKGÖZ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2022

    El SanatlarıMarmara Üniversitesi

    Geleneksel Türk Sanatları Ana Sanat Dalı

    DOÇ. GÜLNUR DURAN

  3. Çok amaçlı salonlar, akustik ve kavramları üzerinden Selçuklu Kongre Merkezi örneğinin incelenmesi

    Investigation of Selçuklu Congress Center on multi-purpose halls, acousti̇c and concepts

    ABDÜLHAMİD KAYAPINAR

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2019

    İç Mimari ve DekorasyonSelçuk Üniversitesi

    İç Mimarlık ve Çevre Tasarımı Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. RABİA KÖSE DOĞAN

  4. Computational design in the medieval seljuk art: Learning from the hands-on creative traditions of geometric patterns

    Orta Çağ Selçuklu Sanatı'nda hesaplamalı tasarım: Geometrik desenlerin elle yapım süreçlerindeki yaratıcı geleneklerden öğrenmek

    SİBEL YASEMİN ÖZGAN

    Doktora

    İngilizce

    İngilizce

    2018

    Bilim ve Teknolojiİstanbul Teknik Üniversitesi

    Bilişim Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. MİNE ÖZKAR KABAKÇIOĞLU

  5. Anadolu Selçuklu mimarisinde kemerlerin analitik incelenmesi

    Başlık çevirisi yok

    MİNE ÖZKARAMAN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    1994

    MimarlıkYıldız Teknik Üniversitesi

    Mimarlık Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. GÖRÜN ÖZŞEN