Travma yaşamış ergenlerde minnettarlık ve psikolojik kırılganlık arasındaki ilişkide umudun aracı rolünün incelenmesi
Investigation of the mediating role of hope in the relationship between gratitude and psychological vulnerability in traumatized adolescents
- Tez No: 968497
- Danışmanlar: PROF. DR. TUĞBA SARI
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Psikoloji, Education and Training, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Minnettarlık, umut, psikolojik kırılganlık, travma, ergenler, aracı değişken, Gratitude, hope psychological vulnerability, trauma, adolescents, mediator variable
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Akdeniz Üniversitesi
- Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 105
Özet
Bu araştırma; travma yaşamış ergenlerde minnettarlık ve psikolojik kırılganlık arasındaki ilişkide umudun aracı rolünün incelenmesini amaçlayan bir araştırmadır. Ayrıca araştırmada minnettarlık, psikolojik kırılganlık ile umut arasındaki ilişkilerin ve travma yaşamış ergenlerin psikolojik kırılganlık düzeylerinin cinsiyet, ebeveyn tutumu ve akademik başarı algısı değişkenlerine göre incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırma betimsel bir çalışmadır. Çalışma grubu, İstanbul ili Sultangazi ilçesinde bir devlet okulunda öğrenim gören ortaokul düzeyinde 207'si kız 171'i erkek toplam 378 8. sınıf öğrencisinden oluşmaktadır. Araştırmada ölçme araçları olarak Minnettarlık Ölçeği, Çocuklarda Umut Ölçeği, Psikolojik Kırılganlık Ölçeği, Travma Yaşantılarını Tarama Formu ve araştırmacı tarafından hazırlanan Kişisel Bilgi Formu kullanılmıştır. Veri toplama aşamasında formlar çoğaltılarak bireylere tek seferde yüz yüze şekilde uygulanmıştır. Araştırma çerçevesinde elde edilen bulgular, nicel veri analiz paket programı ile bilgisayar ortamında analiz edilmiştir. İlk aşamada ön analizler gerçekleştirilmiş olup, araştırma değişkenlerinin birbiriyle ilişkilerinin incelenmesi amacıyla Pearson Korelasyon Analizi yapılmıştır. Değişkenler arasındaki ilişkilere bakıldığında minnettarlık ile umut arasında pozitif; minnettarlık ve psikolojik kırılganlık arasında negatif, umut ve psikolojik kırılganlık arasında negatif doğrultuda korelasyon olduğu görülmüştür. Araştırmanın bağımlı değişkeni olan psikolojik kırılganlığın cinsiyet, ebeveyn tutumu ve akademik başarı algısı açısından incelenmesi amacıyla bağımsız örneklemler için t testi ve tek yönlü varyans analizi (ANOVA) kullanılmıştır. Araştırmanın sonucunda, travma yaşamış ergenlerin psikolojik kırılganlık düzeylerinin kızlarda, değişken-tutarsız ebeveyn tutumuna sahip olanlarda ve kendini başarılı olarak görmeyen ergenlerde daha yüksek olduğu görülmüştür. Araştırmanın diğer aşamasında ise, minnettarlık ile psikolojik kırılganlık arasında umudun aracılık rolünün incelenmesi amacıyla Hayes (2018) tarafından tasarlanan PROCESS makrosu ve çağdaş yaklaşım kullanılmıştır. Aracılığın etkisinin istatistiksel anlamlılığı ve büyüklüğünü test etmek amacıyla bootstrap güven aralıkları değerlendirilmiştir. Elde edilen sonuçlar doğrultusunda, umudun minnettarlık ile psikolojik kırılganlık arasındaki ilişkiye tam aracılık ettiği sonucuna ulaşılmıştır. Sonuçlar literatürde elde edilen bilgiler dahilinde tartışılarak araştırmacılara ve uygulamacılara öneriler sunulmuştur.
Özet (Çeviri)
This study aims to examine the mediating role of hope in the relationship between gratitude and psychological vulnerability in adolescents who have experienced trauma. In addition, the study aimed to examine the relationships among gratitude, psychological vulnerability, and hope, and the psychological vulnerability levels of traumatized adolescents according to variables such as gender, parental attitudes, and perception of academic success. The research is a descriptive study. The study group consist of a total of 378 8th grade students, 207 girls and 171 boys, studying at a public school in İstanbul. The Gratitude Scale, Hope Scale in Children, Psychological Vulnerability Scale, Trauma Experience Screening Form and Personal Information Form prepared by the researcher were used as data collection tools in the study. During the data collection phase, the forms were duplicated and applied to individuals face to face, one at a time. The findings obtained within the framework of the research were analyzed in a computer environment with a quantitative data analysis package program. In the first stage, preliminary analyses were carried out and Pearson Correlation Analysis was applied to examine the relationships between the research variables. When the relationships betweeen the variables were examined, it was seen that there were positive relationships between gratitude and hope, negative relationships between gratitude and psychological vulnerability, and negative relationships between hope and psychological vulnerability. In order to examine the dependent variable of the study, psychological vulnerability, in terms of gender, parental attitude and perception of academic success, t-test for independent samples and one-way analysis of variance (ANOVA) were used. As a result of the study, it was observed that the psychological vulnerability levels of adolescents who experienced trauma were higher in girls, in those with variable-inconsistent parenting attitudes, and in adolescents who did not see themselves as successful. In the next stage of the research, the PROCESS macro developed by Hayes (2018) and the contemporary approach were used to examine the mediating variable role of hope in the relationship between gratitude and psychological vulnerability. Bootstrap confidence intervals were evaluated to test the statistical significance and magnitüde of the mediation effect. According to the results obtained, it was concluded that hope plays a full mediating role in the relationship between gratitude and psychological vulnerability. The results are discussed within the scope of information obtained in the literatüre and suggestions are presented to researchers and practitioners.
Benzer Tezler
- 6 Şubat Kahramanmaraş depremini yaşamış ergenlerde psikolojik sağlamlığın travma sonrası stres bozukluğu üzerindeki etkisi: Öz şefkatin aracı rolü
The effect of psychological resilience on post-traumatic stress disorder and in adolescents who experienced the February 6 Kahramanmaraş earthquake: The mediating role of self-compassion
KADER ŞERİFOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Hemşirelikİnönü ÜniversitesiPsikiyatri Hemşireliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. EMİNE YILMAZ
- İhmal ve istismar yaşantısı olan ergenlerde EMDR Terapisi etkililiğinin incelenmesi
An investigation of the effectiveness of EMDR on adolescents who have experienced neglect and abuse
SALİHA BÜŞRA AKGÜN
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Psikolojiİzmir Katip Çelebi ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. EMİNE SEVİNÇ TOK
- 1999 Gölcük depremi sonrasında çocuk ve ergenlerde travma sonrası stres bozukluğu, sürekli kaygı ve depresyon düzeylerini yordayan değişkenler
The predictor variables of post-travmatic stress symptoms and state-anxiety, depression levels in children and adolescent following 1999 Gölcük earthquake
DÜNYA ÖZGENTÜRK AYAKSIZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2004
Psikolojiİstanbul ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. TEVFİKA TUNABOYLU İKİZ
- Ergenlerde bağlanmanın travma sonrası bilişler ve travma sonrası stres bozukluğuyla ilişkisi
The relationship of attachment in adolescent with the cognitions after trauma and stress disorder after trauma
YELİZ KAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
PsikolojiYüzüncü Yıl ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. MURAT BOYSAN
- Kahramanmaraş merkezli deprem sonrası ergenlerde kendine zarar verme davranışı ve intihar olasılığında travma sonrası stres bozukluğu düzeyleri ve kronotipin aracı rolü
Levels of post-traumatic stress disorder and the mediating role of chronotype in non suicidal self- injury and suicide risk among adolescents after the earthquake centered in Kahramanmaraş
EDA DEMİR
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2025
PsikiyatriKahramanmaraş Sütçü İmam ÜniversitesiÇocuk ve Ergen Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ SEMİHA CÖMERTOĞLU ARSLAN
PROF. DR. HATİCE ALTUN